Ύστερα από τις εβδομάδες του αποκριάτικου ξεφαντώματος, αρχίζει η Σαρακοστή, η οποία ξεκινά με την "Καθαρά Δευτέρα". Πολλοί ερεύνησαν να βρουν από πότε αρχίζει αυτή η γιορτή, πότε πρωτοκαθιερώθηκε αλλά μάλλον αυτό είναι αδύνατον γιατί οι ωραίες λαογραφικές παραδόσεις είναι τόσο παλιές, όσο κι ο άνθρωπος.
Έτσι λοιπόν και τα κούλουμα είναι μία παμπάλαια παράδοση με πολύ βαθιές ρίζες. Μια άποψη λέει ότι οι προγονοί μας, όταν έμπαινε η άνοιξη, την υποδέχονταν με πολλές ομαδικές γιορτές. Μια απ' αυτές θα ήταν και τα σημερινά κούλουμα. Ο λαός, αναζητούσε τρόπο να δείξει τη χαρά του που πέρασε η βαρυχειμωνιά με τις δύσκολες μέρες της κι άρχιζε η νέα χαρούμενη ζωή, κάτω απ' τις ολοένα και πιο ζεστές αχτίδες του ήλιου. Δύο είναι οι χαρακτηριστικές Καθαρο-Δευτεριάτικες εκδηλώσεις: τα "κούλουμα" και ο "χαρταετός".
Τα Κούλουμα:
Στην Αθήνα δύο ήταν κυρίως τα πανηγύρια που είχαν αστικό χαρακτήρα: τα Κούλουμα και τα Ρουσάλια της Τρίτης της Λαμπρής. Οι εκδηλώσεις αυτές δεν είχαν καμιά σχέση με τις θρησκευτικές παραδόσεις και θα μπορούσε να πει κανείς πως είχαν αρχαιότατη προέλευση, αφού ο λαός τις γιόρταζε παρά τις απαγορεύσεις της Εκκλησίας προπαντός για τα Κούλουμα.
Τα Κούλουμα γιορτάζονταν, όπως έλεγαν «κατάκαμπα και σταυροπόδι» στους Στύλους του Ολυμπίου Διός και στα γύρω γραφικά βουναλάκια του Φιλοπάππου, του Αρδηττού, του Αστεροσκοπείου καθώς και στις ακροθαλασσιές του Νέου και Παλαιού Φαλήρου. «Μασκαράδες και πολίται στις κολώνες να βρεθείτε», έλεγε ένα λαϊκό αθηναϊκό τραγουδάκι της εποχής που ήταν και το σύνθημα για την εξόρμηση για τα Κούλουμα.
Η ετυμολογία της λέξης είναι άγνωστη. Μερικοί υποστηρίζουν ότι προέρχεται από αναγραμματισμό του λατινικού Cumulus, που σημαίνει σωρός, αφθονία, περίσσευμα και δηλώνει το υπερβολικό φαγοπότι που γίνεται στη γιορτή.
Κατά τον Μπαμπινιώτη, η λέξη Κούλουμα είναι αβέβαιης ετυμολογίας. Ωστόσο υποστηρίζει κι αυτός, πως πιθανόν να προήλθε από το λατινικό cumulus = σωρός και αργότερα με αντιμετάθεση, το cumulus έγινε «κούλουμα».
Ο Καμπούρογλου υποστηρίζει πως ο όρος είναι αθηναϊκός που γενικεύτηκε αργότερα και συνδέεται με τις κολώνες (λατινικά Columna) του ναού του Ολυμπίου Διός όπου κυρίως, εκεί ακριβώς γινόταν αρχικά αυτή η γιορτή.
Άλλοι πάλι λένε πως το έθιμο είναι Βυζαντινό και πήρε την ονομασία αυτή από τα «κουλούμια» όπως έλεγαν οι Βυζαντινοί τα κουκκιά.
Επειδή λοιπόν την ημέρα αυτή ο κόσμος έτρωγε φρέσκα κουκκιά βουτηγμένα στο αλάτι, εικάζεται ότι προήλθε από εκεί αυτή η ονομασία.
Όπως κι αν έχει το πράγμα, οι Αθηναίοι ξεχύνονταν έξω απ' την πόλη για να φάνε, να πιουν και να χορέψουν και το γραφικότατο αυτό έθιμο διατηρήθηκε μέχρι σήμερα.
πηγή
Έτσι λοιπόν και τα κούλουμα είναι μία παμπάλαια παράδοση με πολύ βαθιές ρίζες. Μια άποψη λέει ότι οι προγονοί μας, όταν έμπαινε η άνοιξη, την υποδέχονταν με πολλές ομαδικές γιορτές. Μια απ' αυτές θα ήταν και τα σημερινά κούλουμα. Ο λαός, αναζητούσε τρόπο να δείξει τη χαρά του που πέρασε η βαρυχειμωνιά με τις δύσκολες μέρες της κι άρχιζε η νέα χαρούμενη ζωή, κάτω απ' τις ολοένα και πιο ζεστές αχτίδες του ήλιου. Δύο είναι οι χαρακτηριστικές Καθαρο-Δευτεριάτικες εκδηλώσεις: τα "κούλουμα" και ο "χαρταετός".
Τα Κούλουμα:
Στην Αθήνα δύο ήταν κυρίως τα πανηγύρια που είχαν αστικό χαρακτήρα: τα Κούλουμα και τα Ρουσάλια της Τρίτης της Λαμπρής. Οι εκδηλώσεις αυτές δεν είχαν καμιά σχέση με τις θρησκευτικές παραδόσεις και θα μπορούσε να πει κανείς πως είχαν αρχαιότατη προέλευση, αφού ο λαός τις γιόρταζε παρά τις απαγορεύσεις της Εκκλησίας προπαντός για τα Κούλουμα.
Τα Κούλουμα γιορτάζονταν, όπως έλεγαν «κατάκαμπα και σταυροπόδι» στους Στύλους του Ολυμπίου Διός και στα γύρω γραφικά βουναλάκια του Φιλοπάππου, του Αρδηττού, του Αστεροσκοπείου καθώς και στις ακροθαλασσιές του Νέου και Παλαιού Φαλήρου. «Μασκαράδες και πολίται στις κολώνες να βρεθείτε», έλεγε ένα λαϊκό αθηναϊκό τραγουδάκι της εποχής που ήταν και το σύνθημα για την εξόρμηση για τα Κούλουμα.
Η ετυμολογία της λέξης είναι άγνωστη. Μερικοί υποστηρίζουν ότι προέρχεται από αναγραμματισμό του λατινικού Cumulus, που σημαίνει σωρός, αφθονία, περίσσευμα και δηλώνει το υπερβολικό φαγοπότι που γίνεται στη γιορτή.
Κατά τον Μπαμπινιώτη, η λέξη Κούλουμα είναι αβέβαιης ετυμολογίας. Ωστόσο υποστηρίζει κι αυτός, πως πιθανόν να προήλθε από το λατινικό cumulus = σωρός και αργότερα με αντιμετάθεση, το cumulus έγινε «κούλουμα».
Ο Καμπούρογλου υποστηρίζει πως ο όρος είναι αθηναϊκός που γενικεύτηκε αργότερα και συνδέεται με τις κολώνες (λατινικά Columna) του ναού του Ολυμπίου Διός όπου κυρίως, εκεί ακριβώς γινόταν αρχικά αυτή η γιορτή.
Άλλοι πάλι λένε πως το έθιμο είναι Βυζαντινό και πήρε την ονομασία αυτή από τα «κουλούμια» όπως έλεγαν οι Βυζαντινοί τα κουκκιά.
Επειδή λοιπόν την ημέρα αυτή ο κόσμος έτρωγε φρέσκα κουκκιά βουτηγμένα στο αλάτι, εικάζεται ότι προήλθε από εκεί αυτή η ονομασία.
Όπως κι αν έχει το πράγμα, οι Αθηναίοι ξεχύνονταν έξω απ' την πόλη για να φάνε, να πιουν και να χορέψουν και το γραφικότατο αυτό έθιμο διατηρήθηκε μέχρι σήμερα.
πηγή
