«Καμπανάκι» προς τους περιφερειάρχες για το θέμα των ανοιχτών χωματερών αποτελεί η κοινή επιστολή των υπουργών Εσωτερικών Γ. Ραγκούση και Περιβάλλοντος Τίνας Μπιρμπίλη. Είναι ένα έμμεσο τελεσίγραφο, με το οποίο τους καλούν να έχουν κλείσει ώς τις 16 Ιουλίου τις περίπου 300 χωματερές που συνεχίζουν να λειτουργούν, παρά το γεγονός ότι έπρεπε να έχουν κλείσει ένα χρόνο πριν, στις 16 Ιουλίου 2009.
Η χώρα μας έχει ήδη μια πρώτη καταδίκη το 2005 από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο και αν η Κομισιόν θελήσει να κινήσει και πάλι τη διαδικασία, τα «μαντάτα» δεν είναι καθόλου καλά: Αντιμετωπίζουμε το ενδεχόμενο επιβολής προστίμου, που θα είναι της τάξης των 34.000 ευρώ την ημέρα για κάθε ανοιχτή χωματερή! Με βάση την Κοινοτική Οδηγία 99/31 οι χωματερές έπρεπε να αποτελούν παρελθόν για το σύνολο των κρατών-μελών ώς τον Δεκέμβριο του 2008. Η Ελλάδα δεν είναι η μόνη χώρα που δεν έχει συμμορφωθεί και γι' αυτό δόθηκε εξάμηνη παράταση. Κάτω από αυτή την πίεση τα τελευταία χρόνια έχει ξεκινήσει ένα πρόγραμμα αποκατάστασης περίπου 700 χωματερών που έχουν πάψει να λειτουργούν. Για να προλάβουν τα χειρότερα, οι δύο συναρμόδιοι υπουργοί ζητούν από τους περιφερειάρχες να υποβάλουν ώς το τέλος Μαΐου αναλυτική έκθεση με την εικόνα της κάθε περιοχής, καθώς και τις ενέργειες που σκοπεύουν να κάνουν ώστε να κλείσουν οι περισσότερες από τις λειτουργούσες χωματερές. Τα δύο υπουργεία έχουν εξασφαλίσει περίπου 20 εκατ. ευρώ για να ενισχύσουν τα προγράμματα που θα υποβληθούν, ώστε να αποφευχθεί ο νέος διασυρμός της Ελλάδας.
Η πιο προβληματική, από άποψη σκουπιδιών, είναι η περιφέρεια Πελοποννήσου. Στους πέντε νομούς (Μεσσηνία, Λακωνία, Αρκαδία, Αργολίδα και Κορινθία) εξακολουθούν να λειτουργούν 79 σκουπιδότοποι, στους οποίους καταλήγουν κάθε χρόνο περισσότεροι από 300.000 τόνοι σκουπιδιών. Προβληματικές θεωρούνται και οι περιφέρειες Ηπείρου και Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, ενώ στον αντίποδα βρίσκεται η Δυτική Μακεδονία η οποία από χρόνια εφαρμόζει πρόγραμμα διαχείρισης απορριμμάτων, που περιλαμβάνει συστήματα ανακύκλωσης και συγκέντρωσης των υπολειμμάτων σε ένα χώρο με σταθμούς μεταφόρτωσης σε όλους τους νομούς.
Στην Αττική το πρόβλημα λύνεται με τη χωματερή-μαμούθ στη Φυλή, που δέχεται πάνω από 6.000 τόνους σκουπιδιών την ημέρα. Να σημειωθεί ότι η Κομισιόν θεωρεί ότι η δυναμικότητα δεν μπορεί να υπερβαίνει τους 1.500 τόνους σκουπιδιών την ημέρα, για λόγους προστασίας του περιβάλλοντος. Οι σχεδιασμοί για υποδομές σε Γραμματικό και Κερατέα έχουν καθυστερήσει, αλλά τα έργα αναμένεται να δημοπρατηθούν ώς τον Ιούνιο, μαζί με την επέκταση της εγκατάστασης στη Φυλή.
Στόχος του υπουργείου Περιβάλλοντος είναι η ενίσχυση της ανακύκλωσης, ώστε σταδιακά να καταλήγουν σε υγειονομική ταφή μόνον το 30% των σκουπιδιών. Με νέα ρύθμιση που θεσμοθέτησε έδωσε στους δήμους κίνητρο για την εφαρμογή προγραμμάτων διαλογής στην πηγή, καθορίζοντας ότι η «χρέωση» για τα σκουπίδια που παραδίδουν στις χωματερές δεν θα γίνεται ανάλογα με την επιχορήγηση από τον τακτικό προϋπολογισμό (!), όπως ισχύει σήμερα, αλλά ανάλογα με τις ποσότητες που «παράγουν» οι δημότες. Προς το παρόν πάντως δεν προβλέπεται ανάλογη ρύθμιση για τους πολίτες, που εμμέσως θα ωφεληθούν σε πρώτη φάση από τον νέο τρόπο υπολογισμού των τελών καθαριότητας. «Ο καθένας πρέπει επιτέλους να αναλάβει τις ευθύνες του», είπε στην «Ε» ο Ευάγγελος Τερζής, σύμβουλος της υπουργού Περιβάλλοντος, επισημαίνοντας ότι οι δήμοι, οι νομαρχίες και οι περιφέρειες είναι αρμόδιες για τη διαχείρηση των σκουπιδιών, καθώς και για τους κινδύνους από τη χαλάρωση που παρατηρείται παραμονές των δημοτικών εκλογών. *
