• ΠΡΟΣΦΑΤΑ

    Μαΐου 20, 2011

    Ο ιερέας της Σπιναλόγκας και ο ιεράρχης της Κερατέας.

     
    Του Γιάννη Αν. ΛΟΥΚΑ


    Απαραίτητη εισαγωγή

    Αγαπητοί φίλοι,

    Φαντάζομαι ότι στους χώρους των bloggers η Εκκλησία και οι λειτουργοί της κατέχουν, σε μεγάλο βαθμό, μια θέση μεταξύ της άρνησης και της αδιαφορίας.

    Σ’ αυτό υποθέτω ότι συντελούν η ηλικία, η μόρφωση, ο τρόπος ζωής, οι προκαταλήψεις, η μόδα, τα ακούσματα, οι ειδήσεις και άλλα αρκετά. Και δεν θα σπεύσω να πω ότι έχουν άδικο! Πολλές φορές η Εκκλησία και οι εκπρόσωποί της «αγωνίζονται» να παρουσιάσουν τη χειρότερη εικόνα και συνήθως τα καταφέρνουν, έστω κι αν η ουσία (το «είναι») διαφέρει από το «φαίνεσθε». Είναι όμως πάντα έτσι; Ας δούμε δύο περιπτώσεις – παραδείγματα.


    Ι.  Ο «πόλεμος» της Κερατέας

    Η γενιά μας ευτυχώς δε γνώρισε πολέμους. Έτσι ο «πόλεμος» της Κερατέας ήχησε περίεργα στα αυτιά μας. Εδώ και μερικά χρόνια υπάρχει οργανωμένη και έντονη αντίθεση, που έφθασε στη σφοδρή σύγκρουση, μεταξύ της Πολιτείας και μιας περιοχής, σχετικά με τη διαχείριση των απορριμμάτων. Προκάλεσε έκπληξη η ένταση και τα μέσα αυτού του «ιδιότυπου» πολέμου, που παραλίγο να έχει και θύματα.


    Ο Μητροπολίτης

    Ασφαλώς δε θα μπούμε στην ουσία και δεν είναι αυτός ο σκοπός του άρθρου. Θα θυμάστε ότι ο «από μηχανής θεός» για την (προσωρινή έστω) λύση αυτού του δράματος ήταν η παρέμβαση και μεσολάβηση του Μητροπολίτη Μεσογαίας και Λαυρεωτικής κ. Νικόλαου, ώστε τα δύο μέρη να έχουν τουλάχιστον μια συνάντηση. Οι συναντήσεις συνεχίζονται και γίνεται προσπάθεια εξεύρεσης μιας λύσης.

    Θα ρωτούσε κάποιος : μα έκανε τίποτε σπουδαίο ο Δεσπότης και χρειάζεται να τον επαινέσουμε; Όχι, κατηγορηματικά, όχι. Έκανε όμως το αυτονόητο. Και δυστυχώς τόσο σε ατομικό, όσο και σε κοινωνικό (ή κοινοτικό) επίπεδο τα αυτονόητα δεν είναι πια καθόλου τέτοια…
    Μπορεί να θεωρηθεί τελείως αταίριαστο και ασύμβατο, αλλά μου έρχονται στο νου οι στίχοι του Γιάννη Ρίτσου από το «Καπνισμένο Τσουκάλι» :
    « Και να αδερφέ μου που μάθαμε
    να κουβεντιάζουμε ήσυχα-ήσυχα κι απλά »


    CV (Βιογραφικό)

    Ποιος είναι όμως ο Μητροπολίτης Νικόλαος;
    Απόφοιτος του τμήματος Φυσικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης με μεταπτυχιακές σπουδές στην Αστροφυσική (Πανεπιστήμιο Harvard), Μηχανολογία και Βιοϊατρική Τεχνολογία (ΜΙΤ).
    Απόφοιτος της Θεολογικής Σχολής του Τιμίου Σταυρού στη Βοστόνη με μεταπτυχιακούς τίτλους και διδακτορικό στο Αριστοτέλειο. Διδάσκει στις Ιατρικές Σχολές των Πανεπιστημίων Κρήτης και Αθηνών, στη Θεολογική Σχολή του Λιβάνου. Έχει εκπληρώσει τις στρατιωτικές του υποχρεώσεις, έζησε δύο χρόνια στο Άγιο Όρος, έγινε μοναχός και εξελέγη Μητροπολίτης το 2004.
    Τον θεωρώ ως μία από τις πιο χαρισματικές προσωπικότητες στην Ελλάδα της μετριότητας και της αναξιοκρατίας σε όλους σχεδόν τους τομείς.


    Ο ρόλος του Μητροπολίτη

    Περιχαρακωμένος μέσα στις Εκκλησιές ή άλλος ένας «πολιτικός» με άποψη σε όλα και φλογερή ρητορεία; Κατά τη γνώμη μου, όχι. Πολίτης βεβαίως και εκκλησιαστικός ηγέτης με λόγο και παρουσία στην κοινωνία, αλλά πάντοτε με ένα διαφορετικό ήθος και αρθρώνοντας έναν διαφορετικό Λόγο.
    Η μεσολάβησή του (διακριτική και καταλυτική), η εν συνεχεία απόσυρσή του από τις διαδικασίες και τη δημοσιότητα, η αποφυγή της εμπλοκής, της υπόδειξης λύσεων, αλλά και το κύρος και ο σεβασμός που απολαμβάνει στην τοπική (και όχι μόνο) κοινωνία είναι χαρακτηριστικά ενός Ιεράρχη « εν τω κόσμω αλλ’ ουκ εκ του κόσμου ».


    ΙΙ. Η Σπιναλόγκα – Το Νησί

    Τι έκπληξη κι αυτή! Ένα αριστούργημα, μια αξεπέραστη παραγωγή, μια νησίδα ποιότητας, επαγγελματισμού και αισθητικής μέσα στην τηλεοπτική χωματερή, κατά πολύ χειρότερη από τις πραγματικές χωματερές της Αττικής. Και οι ερμηνείες; Υπάρχουν λόγια κατάλληλα για να τις περιγράψουν; Και τι μελαγχολία, όταν βλέπεις τα ταλέντα αυτά να κατασπαταλώνται σε γειτονικές σειρές ή κανάλια; Εκτός από την κατασπατάληση των φυσικών πόρων, υπάρχει και η κατασπατάληση των ανθρωπίνων πόρων! Αλλά και πάλι δεν είναι αυτό το θέμα μας.


    Ο ιερέας του Νησιού

    Χωρίς να δοθεί κάποια ιδιαίτερη έμφαση στο ρόλο του, σχεδόν σε όλες τις ομαδικές εκδηλώσεις του τηλεοπτικού Νησιού, συμμετείχε και ένας παπάς. Δεν επρόκειτο για σκηνοθετικό εύρημα ή φολκλορικό συμπλήρωμα της ελληνικής υπαίθρου, αλλά για μια ουσιαστική συμμετοχή , παρότι αυτή δεν προβλήθηκε ιδιαίτερα, ίσως και λόγω της καταγωγής της συγγραφέως του βιβλίου.         Δύο εκδοχές έχω  βρει για τον «ιερέα της Σπιναλόγκας».


    Πρώτη εκδοχή

    Το όνομα του ιερέα παρέμεινε άγνωστο, μετά από επιθυμία του ίδιου. Η ανιδιοτελής προσφορά του αναστήλωσε την πίστη των Χανσενικών. Κι αυτό γιατί ενώ κοινωνούσε τους λεπρούς στο τέλος κατέλυε (έπινε) τη θεία Κοινωνία (όπως κάθε ιερέας) κι αυτό οι χανσενικοί το παρακολουθούσαν κρυφά για να βεβαιωθούν για την πίστη του. Το επαναλαμβανόμενο θαύμα τόνωνε την πίστη τους και ο ιερέας κέρδισε την εμπιστοσύνη και το σεβασμό τους.

    Παρά την έρευνα της δημοσιογράφου και σκηνοθέτιδας  Ελένης Βλάσση επί δεκαπέντε χρόνια το μόνο που μπόρεσε να μάθει για τον παπά αυτόν ήταν ότι καταγόταν από την Ιεράπετρα κι όλοι μιλούσαν με τα καλύτερα λόγια. Υπάρχει και σχετική φωτογραφία με τους λεπρούς και τον ιερέα τους.

     

    Δεύτερη εκδοχή

    Διάβασα ένα άρθρο για το θέμα του επιχώριου Μητροπολίτη Πέτρας και Χερρονήσου κ. Νεκτάριου, της Εκκλησίας της Κρήτης, για την όλη προσφορά της Εκκλησίας στη διαβίωση των χανσενικών στη Σπιναλόγκα.

    Όταν έγινε γνωστή η απόφαση της Κρητικής Πολιτείας το 1903 για μεταφορά των λεπρών της Κρήτης στη Σπιναλόγκα, ο τότε επίσκοπος Πέτρας Τίτος ανακαίνισε το Ναό του Αγίου Παντελεήμονος  που βρισκόταν εκεί και έκανε τα εγκαίνια, πριν ακόμα φτάσουν οι χανσενικοί. Όταν όμως αναρωτήθηκε, αν θα έβρισκε παπά, σηκώθηκε ο παπα-Μανώλης Ψαράκης, εφημέριος στη Νεάπολη και προσφέρθηκε εθελοντικά να υπηρετήσει τους ασθενείς, πράγμα που έκανε με ζήλο επί 21 ολόκληρα χρόνια. Μετά το θάνατο του παπα-Μανώλη, τον διαδέχθηκαν κατά σειρά και αυτοβούλως ο υπέργηρος πατήρ Νέστωρ, ο πατήρ Νίκανδρος, ο πατήρ Νικόδημος και ο πατήρ Ανδρόνικος που υπηρέτησε μέχρι το 1935, όλοι αδελφοί της Ιεράς Μονής Αρετίου.

    Τότε έφτασε από το Άγιο Όρος ο Ιερομόναχος Μελέτιος Βουργούρης κληρικός με μεγάλη μόρφωση και αληθινή πίστη. Παρέμεινε στη Σπιναλόγκα 13 ολόκληρα χρόνια και δεν τους εγκατέλειψε ούτε και κατά τα χρόνια της κατοχής, όπου η πείνα προκάλεσε το θάνατο 100 περίπου ασθενών, «συγκακουχούμενος» μαζί τους, ενώ μαζί με τους λεπρούς φιλοτέχνησε το καμπαναριό της Ιεράς Μονής Αγίου Ανδρέου στον Φινοκαλιά (υπάρχει σχετική επιγραφή). Το 1948, εκπληρώνοντας παλιό του τάμα, πήγε στους Αγίους Τόπους μέχρι το τέλος της ζωής του.

    Μετά την αναχώρηση του Μελετίου ανέλαβε εφημέριος ο ιερομόναχος Χρύσανθος Κατσουλογιαννάκης από την Ιερά Μονή Τομπλού Σητείας, που υπήρξε και ο τελευταίος εφημέριος του Νησιού. Δε φοβήθηκε ποτέ μήπως προσβληθεί από την ασθένεια, μετέδιδε τα Άχραντα Μυστήρια και κατέλυε στο τέλος λέγοντας χαρακτηριστικά : « Τα Άγια δεν μολύνονται ». Στάθηκε στο πλευρό των λεπρών πραγματικός συμπαραστάτης και αρωγός και «εκοιμήθη» το 1972 στη Μονή Τομπλού. (Ίσως πρόκειται για τον άγνωστο ιερέα της πρώτης εκδοχής, η οποία έχει αναρτηθεί σε πολλά sites και blogs).


    Οι Μητροπολίτες

    Πρέπει να σημειωθεί ότι όλο αυτό το διάστημα των 54 χρόνων (1903-1957) που η Σπιναλόγκα λειτούργησε ως λεπροκομείο, ο Επίσκοπος Πέτρας Τίτος είχε καθιερώσει να επισκέπτεται κάθε Κυριακή του Θωμά τους ασθενείς, να τελεί Αρχιερατική Θεία Λειτουργία, να μοιράζει αντίδωρο, να νουθετεί και να ενθαρρύνει.

    « Ήταν το μόνο ανθρώπινο χέρι που αγγίζαμε φιλώντας το, όταν μας μοίραζε το αντίδωρο », αναφέρει ο Επαμεινώνδας Ρεμουντάκης, ασθενής από τον καιρό που ήταν φοιτητής της Νομικής.
    Στη συνέχεια ο Επίσκοπος πήγαινε στο κοιμητήριο, όπου γονατιστός διάβαζε Τρισάγιο στους τάφους. Η ίδια τάξη διατηρήθηκε από το διάδοχό του Επίσκοπο Πέτρας Διονύσιο.

    Ο σημερινός Μητροπολίτης με 2000 Χριστιανούς λειτουργεί του Αγίου Παντελεήμονος στο Νησί και τελεί τρισάγιο για τους κεκοιμημένους. Επίσης έχει αναστηλωθεί και ο Ναός του Αγίου Γεωργίου.


    Επίμετρο

    Ξεκίνησα να γράφω αυτό το άρθρο με «φιλοδοξία» να παρουσιάσω αχνά δυο πραγματικούς λειτουργούς του Κυρίου, τόσο διαφορετικούς μεταξύ τους.

    -     Έναν πανεπιστήμονα, σοφό, γλωσσομαθή, κοσμοπολίτη αλλά σεμνό Μητροπολίτη της σημερινής εποχής, που κάνει πράξη το «Ειρήνη υμίν»  του Αναστάντος Χριστού.

    -      Έναν αμόρφωτο, ταπεινό παππούλη της Επαρχίας των μέσων του περασμένου αιώνα, που με αυτοθυσία και διακινδύνευση υπηρέτησε ταπεινά τους ασθενείς αδελφούς του.

    Στη διάρκεια της συγγραφής διαπίστωσα ότι ο Καλός Σαμαρείτης δεν ήταν ένας, αλλά τουλάχιστον επτά. Αυτοί μιμήθηκαν το Xριστό όχι με λόγια και διδασκαλίες, αλλά με τον ίδιο το βίο τους : αναβίωσαν δυο χιλιάδες χρόνια μετά, στις σύγχρονες μέρες μας, την Παραβολή των Δέκα Λεπρών.
    « Γίγαντες Ταπεινοί », όπως έλεγε και ο Φώτης Κόντογλου!

    Με σεβασμό


    Item Reviewed: Ο ιερέας της Σπιναλόγκας και ο ιεράρχης της Κερατέας. Rating: 5 Reviewed By: forkeratea