Με παρέμβαση εισαγγελέα καθαρίζει αποθήκη-βόμβα τοξικών υλικών στο Λαύριο. Πρόκειται για το κτίριο Κονοφάγου, ένα πέτρινο κτίριο ύψους 16 μέτρων στις παρυφές του Τεχνολογικού Πολιτιστικού Πάρκου Λαυρίου.
Το κτίριο, που έχει σφραγιστεί εδώ και τέσσερα χρόνια, κατασκευάστηκε κατά τη δεκαετία του ’60 ως «φίλτρο» για τα ρυπογόνα αέρια της γαλλικής Εταιρείας Μεταλλείων Λαυρίου. «Ο πύργος ήταν μια ιδιοφυής ιδέα του Κωνσταντίνου Κονοφάγου (καθηγητή και στη συνέχεια πρύτανη του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και υπουργού Βιομηχανίας επί Κωνσταντίνου Καραμανλή).
Κατάφερε να παγιδεύσει τα καυσαέρια της βιομηχανίας και να σώσει εκατοντάδες κόσμου», σημειώνει ο διευθυντής του Εργαστηρίου Μεταλλευτικής Τεχνολογίας και Περιβαλλοντικής Μεταλλευτικής του ΕΜΠ, καθηγητής Δημήτρης Καλιαμπάκος. Η ειρωνεία είναι ότι με την πάροδο των ετών, το έργο, από θετική περιβαλλοντική παρακαταθήκη, μεταμορφώθηκε σε μέγιστη απειλή για τους κατοίκους της περιοχής. Οι ερευνητές του Πολυτεχνείου, το οποίο διαχειρίζεται το Τεχνολογικό Πάρκο για λογαριασμό του ελληνικού Δημοσίου, με επικεφαλής τον Δ. Καλιαμπάκο, μετά από αυτοψία στο εσωτερικό του κτιρίου, τον Δεκέμβριο του 2008 διαπίστωσαν ότι υπάρχει αρσενικό, μόλυβδος και κάδμιο σε υψηλές συγκεντρώσεις. Συνολικά, εκτιμάται ότι στα βαρέλια, τα σακιά, τους τοίχους και το δάπεδο του κτιρίου υπάρχει ρυπασμένο υλικό από 150-250 τόνους.
Παρ’ όλες, όμως, τις επιστημονικές αποδείξεις, το κτίριο παρέμεινε στην ίδια κατάσταση, λόγω… γραφειοκρατικών κωλυμάτων. «Έπρεπε να ληφθούν μια σειρά από εγκρίσεις, από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, το υπουργείο Ανάπτυξης, το Μεταφορών κ.λπ.», εξηγεί ο πρόεδρος του πάρκου, καθηγητής και πρώην πρύτανης του ΕΜΠ Κώστας Μουτζούρης.
Ο εισαγγελέας
Χρειάστηκε η επίμονη ενασχόληση ενός εκπροσώπου της Δικαιοσύνης, του εισαγγελέα Περιβάλλοντος του Ανδρέα Καραφλού, για να προχωρήσουν τα αυτονόητα. Μετά από εντολή για προκαταρκτική έρευνα που έδωσε για δεύτερη φορά (η πρώτη είχε δοθεί τον Μάρτιο του 2011), στις 28 Φεβρουαρίου 2012, προκειμένου να διερευνηθεί εάν έχουν διαπραχθεί τα αδικήματα της έκθεσης από κοινού σε βαθμό κακουργήματος και της παράβασης καθήκοντος από κοινού, σε σχέση με τη μη μεταφορά των επικίνδυνων υλικών από το κτίριο Κονοφάγου, οι διαδικασίες φαίνεται να απελευθερώθηκαν.
«Βρισκόμαστε πλέον στην τελική ευθεία. Έχουν ολοκληρωθεί οι διαδικασίες, αναμένουμε μόνο την έγκριση της σύμβασης από τη Σύγκλητο του Πολυτεχνείου», αναφέρει ο Κ. Μουτζούρης.
Έργο - Πρόκληση
Οι επιστήμονες του ΕΜΠ είχαν δύο εναλλακτικές: την κατεδάφιση ή την εξυγίανση του κτιρίου. «Η κατεδάφιση θα ήταν η πιο εύκολη λύση, προτιμήσαμε όμως να το διατηρήσουμε, καθώς πρόκειται για κομμάτι της βιομηχανικής μας κληρονομιάς», διευκρινίζει ο Κ. Μουτζούρης. «Πρόκειται για ένα εξαιρετικά δύσκολο έργο, όμως, ως ΕΜΠ έχουμε την τεχνογνωσία για να το υλοποιήσουμε».
Σύμφωνα με το σχέδιο, το κτίριο θα καθαριστεί και θα στηριχτεί ώστε να είναι επισκέψιμο. Τα επικίνδυνα υλικά θα μεταφερθούν στον παρακείμενο υπόγειο χώρο, που έχει κατασκευαστεί για την αποθήκευση ειδικών αποβλήτων από την περιοχή του πάρκου.
«Πρακτικά, τα αποθηκεύουμε για 300-500 χρόνια μέχρις ότου να βρεθεί μια τεχνολογία που να μπορεί να τα εξουδετερώσει», συμπληρώνει ο Δ. Καλιαμπάκος.
Το έργο χρηματοδοτείται από το ΕΣΠΑ (2007-2013) και έχει προϋπολογισμό 1,6 εκατ. ευρώ.
Η αυτοψία
Το κτίριο Κονοφάγου είναι ετοιμόρροπο, όπως τα περισσότερα εγκαταλελειμμένα κτίσματα του παλαιού μεταλλείου. Βρίσκεται στα όρια της περίφραξης του πάρκου, σε πολύ κοντινή απόσταση από τον οικισμό.
«Το κτίριο είναι σε άσχημη κατάσταση και υπάρχει σοβαρός, κίνδυνος για τη δημόσια υγεία αν καταρρεύσει από σεισμό», υποστηρίζει ο Δ. Καλιαμπάκος.
Η περίφραξή του πάντως είναι κατεστραμμένη, ενώ κάποιες από τις πόρτες με τις οποίες είχε σφραγιστεί έχουν φύγει από τη θέση τους, με αποτέλεσμα τα βαρέλια να είναι σε κοινή θέα. «Ελπίζω να το προλάβουμε», τονίζει ο καθηγητής.
Μέτρα απορρύπανσης στις σχολικές αυλές
Ολόκληρη η περιοχή του Λαυρίου αντιμετωπίζει προβλήματα λόγω της ρύπανσης του εδάφους. Σε έρευνα του Ινστιτούτου Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών και του Κέντρου Υγείας του Λαυρίου, που δημοσιοποιήθηκε τον Απρίλιο του 2000, γίνεται εκτενής αναφορά στις υψηλές συγκεντρώσεις μολύβδου στο αίμα και στα δόντια των παιδιών, καθώς και αρσενικού στα ούρα παιδιών και ενηλίκων.
«Τα εδάφη της περιοχής εξακολουθούν να είναι εξαιρετικά ρυπασμένα», παραδέχεται και ο νυν δήμαρχος Λαυρεωτικής Κώστας Λεβαντής. Σε μετρήσεις μάλιστα που έγιναν παλαιότερα σε δημοτικά σχολεία και νηπιαγωγεία του Λαυρίου βρέθηκε ότι το 90% των παιδιών είχαν περισσότερα από 19 μg/dl μόλυβδο στο αίμα τους, ενώ αντίστοιχα στην περιοχή της Ελευσίνας ήταν μόλις 7,4 μg/dl. Ο δήμος πάντως έχει ξεκινήσει σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Αθηνών πρόγραμμα απορρύπανσης των εδαφών σε παιδικές χαρές και σχολεία.
