Η «ΧΡΥΣΗ ΤΟΜΗ» σας προσκαλεί στη μονοήμερη εκδρομή που θα πραγματοποιήσει
την Κυριακή 24 Ιουνίου 2012
- στη Δημητσάνα
- Μουσείο Υδροκίνησης
- Λούσιο ποταμό κ.α.
Η συμμετοχή είναι 20€ για μεγάλους και 15€ για παιδιά.
Δηλώσεις συμμετοχής στη λέσχη του Συνδέσμου (Λ.Αθηνών-Σουνίου 55, Κεντρική πλατεία Κερατέας) Τρίτη,Πέμπτη ώρες 19:00-21:00,τηλ 2299069850 και στα τηλέφωνα 6945779880- 6977502480.
Πληροφορίες
Η Δημητσάνα είναι ιστορικό χωριό της Πελοποννήσου, πρωτεύουσα της επαρχίας Γορτυνίαςτου Νομού Αρκαδίας. Με την εφαρμογή του σχεδίου Καλλικράτης αποτελεί έδρα του δήμου Γορτυνίας. Ο πληθυσμός της σύμφωνα με την απογραφή του 2001 είναι 611 κάτοικοι.
Τοποθεσία
Αποτελεί κοινότητα μαζί με τα χωριά Παλαιοχώρι, Καρκαλού και τις μονές Αιμυαλών - Φιλοσόφου, με συνολικό πληθυσμό 740 κατ. Προπολεμικά η Δημητσάνα είχε διπλάσιο πληθυσμό,το 1960 είχε 2.000, αλλά πολλοί Δημητσανίτες μετανάστευσαν κι εγκαταστάθηκαν στην Αμερική, την Αυστραλία και αλλού.
Η Δημητσάνα στα χρόνια της Τουρκοκρατίας διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο με το «κρυφό σχολειό» και το 1821 με το «Δημητσανίτικο μπαρούτι» που παρασκεύαζε. Είναι πατρίδα του Εθνομάρτυρα Πατριάρχη Γρηγορίου του Ε΄, του οποίου το άγαλμα δεσπόζει στην κεντρική πλατεία του χωριού, που υπήρξε δωρεά του Μαρασλή, και του Μητροπολίτη Παλαιών Πατρών Γερμανού, όπου αμφοτέρων οι οικίες διασώζονται.
Στο μουσείο της Δημητσάνας που στεγάζεται στη Βιβλιοθήκη, εκτίθενται υφαντά, αργαλειοί, είδη λαϊκής τέχνης και αρχαιολογική συλλογή. Λίγο έξω από τη Δημητσάνα βρίσκεται και το Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης, που στόχο έχει την ανάδειξη των παραδοσιακών υδροκίνητων εγκαταστάσεων που παλιότερα ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένες στην περιοχή.
Ιστορία
Το 963 μ.Χ. ιδρύεται η Μονή Φιλοσόφου 2,5 χιλιόμετρα έξω από τη Δημητσάνα. Το όνομα Δημητσάνα αναφέρεται για πρώτη φορά το 967 μ.Χ. σε πατριαρχικό έγγραφο σχετικό με την Μονή Φιλοσόφου.[1] Το 1764 ένας σοφός καλόγερος, ο Αγάπιος, έχτισε βιβλιοθήκη και μετέφερε τα βιβλία από το μοναστήρι. Η βιβλιοθήκη μεγάλωνε συνεχώς μέχρι το 1821, γιατί το Πατριαρχείο έδινε νέα βιβλία καθώς στη Δημητσάνα λειτουργούσε ιερατική σχολή που έγινε γνωστή με τ' όνομα «Φροντιστήριο Ελληνικών Γραμμάτων». Η σχολή της Δημητσάνας λειτούρησε από το 1764 και από αυτή αποφοίτησαν πολλοί μητροπολίτες και λόγιοι, ανάμεσά τους ο Γρηγόριος ο Ε' και ο Παλαιών Πατρών Γερμανός.
Κατά τη διάρκεια του αγώνα του 1821, μεγάλο μέρος της βιβλιοθήκης καταστράφηκε, γιατί οι Έλληνες χρειάζονταν το χαρτί για να φτιάχνουν φυσέκια στους 14 μπαρουτόμυλους της Δημητσάνας, που δούλευαν νύχτα μέρα τροφοδοτώντας τους αγωνιστές. Για το λόγο αυτό η Δημητσάνα ονομάστηκε «μπαρουταποθήκη του Έθνους»
Αξιοθέατα
 |
| Άποψη της Δημητσάνας από την βόρεια πλευρά |
Η Δημητσάνα είναι πετρόχτιστος οικισμός με αξιόλογα αρχοντικά, τα περισσότερα από τα οποία είναι αναστηλωμένα σήμερα. Ο οικισμός είναι χαρακτηριστικό δείγμα αρχιτεκτονικής της Γορτυνίας και είναι χαρακτηρισμένος παραδοσιακός.
Αξιοθέατα στο εσωτερικό του οικισμού αποτελούν η Βιβλιοθήκη Δημητσάνας, το αρχοντικό του Γρηγορίου του Ε΄, το δημοτικό σχολείο κ.α. Η βιβλιοθήκη στεγάζεται σε τμήμα του χώρου της Σχολής Δημητσάνας. Ιδρύθηκε το 1764 και εμπλουτιζόταν με βιβλία επί 57 έτη. Κατά την διάρκεια της επανάστασης του 1821 μέρος των βιβλίων χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή φυσεκίων καθώς υπήρχε έλλειψη από χαρτί. Σήμερα αριθμεί περισσότερους από 35.000 τόμους, χειρόγραφα και έγγραφα.[2] Το δημοτικό σχολείο χτίστηκε την περίοδο 1898-1910 με δωρεά του Ανδρέα Συγγρού. Αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα διτάξιου σχολείου αυτής της περιόδου. Λειτούργησε ως το 1930 ως σχολείο θηλέων και στην συνέχεια στέγασε το ειρηνοδικείο Ψωφίδος. [3]
Στην ευρύτερη περιοχή σημαντικά αξιοθέατα είναι η παλαιά και νέα Μονή Φιλοσόφου καθώς και η Μονή Προδρόμου που βρίσκονται στο εσωτερικό του φαραγγιού του Λούσιου. Λίγο έξω από τον οικισμό βρίσκται το Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης που δημιουργήθηκε το 1997 με αναστήλωση εγκαταλελειμμένων προβιομηχανικών εγκαταστάσεων, που στηρίζονταν στη υδροκίνηση.
Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης
Το Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης βρίσκεται στην τοποθεσία Κεφαλάρι Αη-Γιάννη λίγο έξω από τη Δημητσάνα. Δημιουργήθηκε το 1997 μετά από ανακαίνιση εγκαταλελειμμένων προβιομηχανικών εγκαταστάσεων, με χρηματοδότηση από το Πολιτιστικό τεχνολογικό ίδρυμα ΕΤΒΑ (πλέον Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς) και συγχρηματοδότηση από το Β΄ και Γ΄ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης, με την υποστήριξη της Περιφέρειας Πελοποννήσου. Για τη δημιουργία του μουσείου αναστηλώθηκαν τα κτίσματα και συντηρήθηκαν οι μηχανισμοί, οι οποίοι λειτουργούν στο σύνολό τους με κινητήρια δύναμη το νερό.
Πρόκειται για έναν χώρο ενός περίπου τετραγωνικού χιλιομέτρου, μέσα στον οποίο, στην περίοδο της προβιομηχανικής εποχής, λειτουργούσε ένα μεγάλο βιοτεχνικό συγκρότημα που είχε ως κινητήρια δύναμή του το νερό της ομώνυμης πηγής, του γνωστού Κεφαλαριού του Αϊ-Γιάννη.
Το ΠΤΙ.ΕΤΒΑ αφού αvαστήλωσε τα κτίρια του συγκροτήματος αυτού και συvτήρησε τoυς μηχαvισμoύς λειτουργίας τους, έθεσε σε λειτουργία έναν μύλο που άλεθε τα δημητριακά, μια νεροτριβή που επεξεργαζόταν τα υφαντά, ένα βυρσοδεψείο που κατεργαζόταν τα δέρματα, ένα ρακοκάζανο που παρήγαγε το τσίπουρο και έναν μπαρουτόμυλο. Εκτός αυτών αναστήλωσε τα σπίτια του Μυλωνά και του Βυρσοδέψη.
 |
| Νεροτριβή |
Οι εγκαταστάσεις του μουσείου είναι οι εξής:
Νεροτριβή. Ξύλινη χοάνη στην οποία πέφτει νερό με πίεση, δημιουργώντας δίνη. Μέσα τοποθετούνταν μάλλινα υφάσματα για να μαλακώσουν και να αποκτήσουν την κατάλληλη υφή. Σε λειτουργική κατάσταση.
Αλευρόμυλος. Η δύναμη του νερού θέτει σε κίνηση δύο μυλόπετρες, οι οποίες συνθλίβουν τοσιτάρι παράγοντας αλεύρι. Σε λειτουργική κατάσταση.
Κατοικία μυλωνά. Βρίσκεται στο ίδιο κτίριο με τον αλευρόμυλο.
Ρακοκάζανο. Τρεχούμενο νερό χρησιμεύει για την ψύξη του αποστακτικού σωλήνα. Σε λειτουργική κατάσταση.
Μπαρουτόμυλος. Το νερό θέτει σε περιστροφική κίνηση εκκεντροφόρο άξονα, ο οποίος με τη σειρά του κινεί παλινδρομικά ράβδους (κοπάνια), οι οποίες συνθλίβουν τις πρώτες ύλες τουμπαρουτιού σε λεπτή σκόνη. Σε λειτουργική κατάσταση.
Βυρσοδεψείο. Στατικό έκθεμα όπου παρουσιάζονται όλα τα στάδια επεξεργασίας του δέρματος σε ένα παραδοσιακό βυρσοδεψείο.
Κατοικία βυρσοδέψη. Βρίσκεται στο ίδιο κτίριο με το βυρσοδεψείο.
Ερειπιώνας Βυρσοδεψείου. Παλαιό βυρσοδεψείο, το οποίο έχει μετατραπεί σε εκθεσιακό χώρο, ενώ στο υπόγειο υπάρχουν ακόμα ορισμένες εγκαταστάσεις βυρσοδεψίας.
Σε όλους τους χώρους υπάρχει πληροφοριακό υλικό για τα εκθέματα και την ιστορία τους, κυρίως σε έντυπη μορφή. Σε ορισμένες περιπτώσεις υπάρχει και οπτικοακουστικό υλικό με επιπλέον πληροφορίες. Στην γύρω περιοχή έχουν ανακαλυφθεί περισσότερες από 100 ερειπωμένες υδροκίνητες εγκαταστάσεις, οι οποίες αποτελούν δείγμα της έκτασης χρήσης της συγκεκριμένης τεχνολογίας. Στόχος του μουσείου είναι η ανάδειξη και διατήρηση αυτού του τμήματος της τοπικής ιστορίας.
Ο Λούσιος είναι ποταμός της Πελοποννήσου, παραπόταμος του Αλφειού, με μήκος περίπου 23 χιλιομέτρων. Σύμφωνα με την παράδοση πήρε το όνομα αυτό επειδή στα νερά του έλουσαν τον νεογέννητο Δία οι νύμφεςΝέδα, Αγνώ και Θεισόα. Οι πηγές του βρίσκονται στην εκκλησία της Αγίας Παρασκευής, κοντά στο χωριόΚαλονέρι και νοτιότερα στην περιοχή της αρχαίας Θεισόας. Ο Λούσιος, αφού περάσει δυτικά της Δημητσάνας, όπου υπάρχει το Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης, διασχίζει ένα εντυπωσιακό φαράγγι μήκους 15 χιλιομέτρων και πλάτους περίπου 2 χιλιομέτρων, προτού καταλήξει στον Αλφειό, κοντά στην Καρύταινα. Στις δύο πλευρές του φαραγγιού βρίσκονται δύο ιστορικές μονές, η Μονή Φιλοσόφου και η Μονή Προδρόμου. Το φαράγγι χαρακτηρίστηκε, το 1997, περιοχή ενιαίου αρχαιολογικού χώρου και προστατεύεται από το υπουργείο Πολιτισμού.
Από τη δυτική πλευρά του φαραγγιού περνάει το εθνικό μονοπάτι 32 (παρακλάδι του Ευρωπαϊκού μονοπατιού Ε4 GR), το οποίο ξεκινάει από τη Βυτίνα και καταλήγει στο Γύθειο. Ο Λούσιος προσφέρεται για εναλλακτικότουρισμό (πεζοπορία, κανόε-καγιάκ και ράφτινγκ).
οι πληροφορίες είναι από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Κατοικία μυλωνά. Βρίσκεται στο ίδιο κτίριο με τον αλευρόμυλο.
Ρακοκάζανο. Τρεχούμενο νερό χρησιμεύει για την ψύξη του αποστακτικού σωλήνα. Σε λειτουργική κατάσταση.
Μπαρουτόμυλος. Το νερό θέτει σε περιστροφική κίνηση εκκεντροφόρο άξονα, ο οποίος με τη σειρά του κινεί παλινδρομικά ράβδους (κοπάνια), οι οποίες συνθλίβουν τις πρώτες ύλες τουμπαρουτιού σε λεπτή σκόνη. Σε λειτουργική κατάσταση.
Βυρσοδεψείο. Στατικό έκθεμα όπου παρουσιάζονται όλα τα στάδια επεξεργασίας του δέρματος σε ένα παραδοσιακό βυρσοδεψείο.
Κατοικία βυρσοδέψη. Βρίσκεται στο ίδιο κτίριο με το βυρσοδεψείο.
Ερειπιώνας Βυρσοδεψείου. Παλαιό βυρσοδεψείο, το οποίο έχει μετατραπεί σε εκθεσιακό χώρο, ενώ στο υπόγειο υπάρχουν ακόμα ορισμένες εγκαταστάσεις βυρσοδεψίας.
Σε όλους τους χώρους υπάρχει πληροφοριακό υλικό για τα εκθέματα και την ιστορία τους, κυρίως σε έντυπη μορφή. Σε ορισμένες περιπτώσεις υπάρχει και οπτικοακουστικό υλικό με επιπλέον πληροφορίες. Στην γύρω περιοχή έχουν ανακαλυφθεί περισσότερες από 100 ερειπωμένες υδροκίνητες εγκαταστάσεις, οι οποίες αποτελούν δείγμα της έκτασης χρήσης της συγκεκριμένης τεχνολογίας. Στόχος του μουσείου είναι η ανάδειξη και διατήρηση αυτού του τμήματος της τοπικής ιστορίας.
Λούσιος ποταμός
Από τη δυτική πλευρά του φαραγγιού περνάει το εθνικό μονοπάτι 32 (παρακλάδι του Ευρωπαϊκού μονοπατιού Ε4 GR), το οποίο ξεκινάει από τη Βυτίνα και καταλήγει στο Γύθειο. Ο Λούσιος προσφέρεται για εναλλακτικότουρισμό (πεζοπορία, κανόε-καγιάκ και ράφτινγκ).
οι πληροφορίες είναι από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
