Αττική δεν είναι μόνο η Αθήνα. Αν η πρωτεύουσα κρατάει για τον εαυτό της όλα τα φώτα, στα ανατολικά της, από τα Μεσόγεια μέχρι τη Σαρωνίδα και το Σούνιο, απλώνεται μια πλούσια ενδοχώρα που πάντοτε ήξερε όχι να παίρνει, αλλά να δίνει.
Είναι τόσο κοντά στην Αθήνα, ίσως γι' αυτό ποτέ δεν της έδωσες τη σημασία που της αρμόζει. Κι όμως, η Νοτιοανατολική Αττική είναι κάτι πολύ περισσότερο από έναν «γείτονα» της Αθήνας· είναι ένας ολόκληρος κόσμος, ίσως ανεξερεύνητος σε ένα μεγάλο κομμάτι του, σίγουρα πολύ δημοφιλής σε κάποιο άλλο, αλλά και απέραντα γοητευτικός απ' όποια πλευρά κι αν προτιμάς να τον δεις.
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Εχεις ακούσει για τα μεταλλεία του Λαυρίου και πως χάρη σ' αυτά έγινε κάποτε η Αθήνα η θαλασσοκράτειρα της αρχαιότητας. Το ήξερες όμως ότι οι στοές των μεταλλείων απλώνονται σε εκατοντάδες χιλιόμετρα στα σπλάχνα ολόκληρης σχεδόν της Λαυρεωτικής; Πως εδώ έχουν βρεθεί όχι μόνο ασήμι και μόλυβδος αλλά πάνω από πεντακόσια ορυκτά και μεταλλεύματα, που μόνο με ελάχιστες περιοχές του πλανήτη μπορούν να συγκριθούν; Το Λαύριο όμως δεν καταδέχεται να κάθεται πάνω σε αρχαίες δάφνες. Η σύγχρονη πόλη είναι δραστήρια, σχεδιάζει δράσεις, δημιουργεί, είναι ένας ζωντανός πυρήνας πολιτισμού. Οπως και η γειτονική Κερατέα, γνωστή και αυτή για την πολιτιστική της κίνηση.
Το πιο δημοφιλές και σίγουρα το πιο ισχυρό brand name ολόκληρης της Νοτιοανατολικής Αττικής δεν μπορεί να είναι άλλο από το Σούνιο και τον ναό του Ποσειδώνα, επίσκεψη-must ακόμη και για τους ξένους τουρίστες που περνούν μόνο λίγες ώρες στην Αττική πριν «χαθούν» στα νησιά του Αιγαίου. Μπορείς όμως να κάνεις κι αλλιώς; Με ολόκληρο το Αιγαίο να απλώνεται στο ακρωτήρι του Σουνίου και το ηλιοβασίλεμα να παίζει τα τελευταία παιχνίδια φωτός της μέρας ανάμεσα στους κίονες του αρχαίου ναού, οι αντιστάσεις παραλύουν μπροστά σ' αυτήν την ταιριασμένη σύμπνοια ανθρώπινης και φυσικής δημιουργίας.
Βορειότερα, στο Μαρκόπουλο, απλώνονται οι απέραντοι ελαιώνες και αμπελώνες των Μεσογείων. Από το Μαρκόπουλο μέχρι τη θάλασσα η διαδρομή περνά μέσα από χιλιόμετρα αμπελώνων, αλλά και ιστορίας χάρη στη Βραυρώνα, για να καταλήξει στο Πόρτο Ράφτη, το δημοφιλές θέρετρο και λιμάνι των Μεσογείων.
Και βέβαια ο Σαρωνικός, ο νέος ενοποιημένος δήμος που περιλαμβάνει από τα Καλύβια μέχρι το Λαγονήσι, την Ανάβυσσο, τη Σαρωνίδα και την Παλαιά Φώκαια, σε μια περιήγηση πλούσιας τοπικής κουζίνας, πολιτισμού και θαλάσσιας αναψυχής. Αν σκέφτεσαι «μα όλα αυτά θα τα βρω στη Νοτιοανατολική Αττική;», η απάντηση είναι «ναι, κι ακόμα περισσότερα!».
Ο ναός του Ποσειδώνα στο ακρωτήριο του Σουνίου, μόλις πέφτει το σούρουπο.
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Λαυρεωτική: Πολύτιμος Νότος
Η ιστορία της Λαυρεωτικής γράφτηκε ανεξίτηλα πάνω στο πλούσιο μετάλλευμα που έβγαινε μέσα από τα σπλάχνα της. Σήμερα εξακολουθεί να γράφεται στο Λαύριο, στην Κερατέα και στις ακτές του Νότιου Ευβοϊκού, από την Κακή Θάλασσα μέχρι το φημισμένο Σούνιο.
Να μιλήσεις για τη Λαυρεωτική είναι σαν να ξεκινάς να μιλάς για ολόκληρη την Ελλάδα. Υπερβολικό; Μπορεί. Αληθινό; Σίγουρα. Δεν είναι μόνο η περίφημη ιστορία με τα μεταλλεία αργύρου στο Λαύριο, που δίνει αίγλη στην περιοχή ? ναι, είναι τα μεταλλεία εκείνα που ο Θεμιστοκλής πρότεινε να χρηματοδοτήσουν την κατασκευή του πανίσχυρου αθηναϊκού στόλου, προβλέποντας τον θρίαμβο στη Σαλαμίνα.
Πανοραμική του Λαυρίου, από τον Εθνικό Δρυμό. Στο βάθος η Εύβοια
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Η Λαυρεωτική μπορεί να περιστρέφεται επί αιώνες γύρω από την υπόθεση των πλούσιων μεταλλευμάτων της και να στηρίζει κατά καιρούς την ανάπτυξή της -αλλά και των γύρω περιοχών της!- σ' αυτά, όμως τίποτα δεν σταματάει εκεί. Κι αν δεν ήταν ποτέ τουριστικός προορισμός, τώρα τείνει με βήματα σταθερά να γίνει, στοχεύοντας σε εξειδικευμένες δράσεις, στην επιμονή κάποιων (πολλών!) ανθρώπων και στα αδιαμφισβήτητα πλεονεκτήματα της περιοχής.
Το ίδιο το Λαύριο είναι το δεύτερο μεγαλύτερο λιμάνι της Αττικής, μετά τον Πειραιά. Εδώ θα έρθεις για να πάρεις το πλοίο για την Κέα, την Κύθνο, για νησιά των Κυκλάδων και του Ανατολικού Αιγαίου. Ομως δεν θα έρθεις μόνο για... να φύγεις! Θα έρθεις για να δεις από κοντά ίσως την πιο αυθεντική βιομηχανική «εργατούπολη» στη χώρα, με την καλύτερη έννοια του όρου, να δεις πώς φτιάχτηκε μια ολόκληρη πόλη από το τίποτα, χάρη στα πλούσια μεταλλεία της περιοχής, πώς εξελίχθηκε και ποιο χαρακτήρα κρατάει σήμερα, τώρα που τα βαγονέτα στις αμέτρητες στοές έχουν τραβήξει πια χειρόφρενο.
Η Γαλλική Σκάλα στο λιμάνι.
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Από το Λαύριο στην γειτονική Κερατέα, με το δικό της ιδιαίτερο μερτικό στην Ιστορία της Λαυρεωτικής, με το αρχαίο θέατρο και τον ναό της Δήμητρας στο Θορικό, αλλά και στο παρόν της, με τις ωραίες παραλίες της και τις πολιτιστικές της εκδηλώσεις.
Και από την άλλη βέβαια είναι οι παραλίες της, που απλώνονται κατά μήκος των δυτικών ακτών του Νότιου Ευβοϊκού, από το Δασκαλειό και την Κακή Θάλασσα μέχρι το λιμανάκι της Αγίας Μαρίνας.
Το περίφημο Ρολόι, σήμα-κατατεθέν του Λαυρίου.
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Θα δεις χωράφια με αμπελώνες, άλλα «σπαρμένα» με φωτοβολταϊκά, μικρά και μεγάλα βυζαντινά και μεταβυζαντινά εκκλησάκια, διάσπαρτα κι αυτά σαν από μια άλλου είδους σπορά. Θα δεις ακόμα, καθώς θα κινείσαι νοτιότερα, τον Εθνικό Δρυμό Σουνίου, «πνεύμονας πρασίνου» με την κλισέ αλλά 100% αληθινή έννοια του όρου, όσο κι αν έχει ταλαιπωρηθεί κι εκείνος από τις πυρκαγιές.
Απέναντι από το Λαύριο, σαν φυσικός κυματοθραύστης, θα δεις να απλώνεται η Μακρόνησος, σιωπηλός μάρτυρας άλλων δεκαετιών και -κυρίως- άλλων αντιλήψεων.
Το παλιό...
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Απ' όπου κι αν ξεκινήσεις για να έρθεις στη Λαυρεωτική, είτε παραλιακά από τη Βουλιαγμένη είτε από την Αττική Οδό είτε από το αεροδρόμιο θα καταλήξεις, θες δεν θες, στο νοτιότερο άκρο της, και στο δικαίως πολυδιαφημισμένο Σούνιο. Αν κάποιος πει πως μετά τον Παρθενώνα είναι ο πιο αναγνωρίσιμος αρχαιοελληνικός ναός στην Ελλάδα, θα έχει πει ένα μεγάλο μέρος της αλήθειας. Η αίσθηση και μόνο πως βρίσκεσαι στο έσχατο άκρο της Αττικής, τόσο που «πιο νότια δεν έχει», με όλο το πέλαγος να απλώνεται μπροστά σου, σου χαρίζει μια αλλόκοτη αίσθηση που μόνο στον ναό του θαλασσοκράτορα Ποσειδώνα θα νιώσεις...
FAST INFO
ΔΙΑΜΟΝΗ
...και το νέο Δημαρχείο.
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Το Cape Sounio (67ο χλμ. Αθηνών-Σουνίου, τηλ. 22920 69700,www.capesounio.com) δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις. Με βίλες, bungalows με κήπο ή/και πισίνα, υπηρεσίες υψηλότατου επιπέδου και εντυπωσιακή θέα στον ναό του Ποσειδώνα, είναι από τις πιο upper class επιλογές για τη διαμονή σας στη Λαυρεωτική. Μέσα σε ένα καταπράσινο περιβάλλον, το Hotel Saron (60ό χλμ. Αθηνών-Σουνίου, τηλ. 22920 39144,www.saronhotel.gr) είναι ένα ζεστό, οικογενειακό ξενοδοχείο με πισίνα, και δωμάτια άνετα και λειτουργικά.
ΦΑΓΗΤΟ
Για καλά κρεατικά, στο Λαύριο θα σε στείλουν στο Πέτρινο (Ακτή Κουντουριώτη 4, τηλ. 22920 25297), επί της κεντρικής παραλιακής λεωφόρου της πόλης.
Φτιάχνοντας τα δίχτυα μετά την πρωινή ψαριά.
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Στο Σούνιο καλή επιλογή είναι το Ακρογιάλι (τηλ. 22920 39107), για ψαροκατάσταση δίπλα στο κύμα.
Για καφέ ή ποτό διάλεξε το Ρολόι (Πλατεία Ηρώων 1, Λαύριο, τηλ. 22920 25695, www.roloicafe.gr) όπως και το cafe-bistro Γαλαρία του ΤΠΠΛ (Λ. Σουνίου 1, τηλ. 22920 28180).
Λαύριο: Στο Λαύριο... γίνεται χορός
Φτιάχτηκε από τα μεταλλεία, για να στεγάσει τους εργάτες που έρχονταν να δουλέψουν σ' αυτά απ' όλες τις γωνιές της Ελλάδας. Οταν αυτά πια έκλεισαν, το Λαύριο βάλθηκε να αναδείξει το φωτεινό του πρόσωπο, με το βλέμμα πια όχι στις στοές αλλά στο φως! Και τα καταφέρνει μια χαρά.
Μια άποψη της μαρίνας Λαυρίου.
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Μοιάζει με μια τυπική ελληνική πόλη· αλλά δεν είναι. Είναι ένα υπαίθριο μουσείο βιομηχανικής δραστηριότητας, και συνάμα μια πόλη σύγχρονη.
Από την είσοδό της ακόμα βλέπεις παντού τις εγκαταστάσεις επεξεργασίας και εκμετάλλευσης των μεταλλευμάτων. Οσα χρόνια κι αν περάσουν, το Λαύριο πάντα θα θυμάται και θα θυμίζει τα χρόνια που οι άνθρωποί του δούλευαν ακατάπαυστα στις ατέλειωτες στοές για να εξορύξουν τα πολύτιμα ορυκτά της Λαυρεωτικής.
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Αν έρχεσαι στο Λαύριο από το αεροδρόμιο ή την Αττική Οδό, λίγο πριν μπεις μέσα στη σύγχρονη πόλη θα δεις στα δεξιά σου το Τεχνολογικό και Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου, στις παλιές εγκαταστάσεις της Γαλλικής Εταιρείας Μεταλλείων. Στρίβοντας αριστερά στον κόμβο προς το λιμάνι, θα περάσεις από τη Γαλλική Σκάλα, από τα πιο εντυπωσιακά «κατάλοιπα» της εποχής των μεταλλείων: μια σιδερένια κατασκευή στο λιμάνι, με μήκος περίπου 170 μ. που εισχωρεί στο λιμάνι πατώντας πάνω σε στιβαρούς σιδηροδοκούς. Στη Γαλλική Σκάλα γινόταν η φορτοεκφόρτωση των πρώτων υλών μέχρι και περίπου το 1950, όταν και ανέστειλε τη λειτουργία της η σιδηροδρομική γραμμή που ένωνε το Λαύριο με την Αθήνα. Σήμερα στέκει βουβή, σαν σιδερένιος λιμενοβραχίονας που προστατεύει τις γειτονικές βάρκες, «παρέα» για τους ψαράδες που λίγα μέτρα πιο πέρα ξεμπλέκουν τα δίχτυα τους τα μεσημέρια, μετά την πρωινή ψαριά.
Συνεχίζοντας φτάνεις στην πλατεία του Δημαρχείου, ή του Ρολογιού, όπως την ξέρουν όλοι. Εδώ παλιά ήταν το θυρωρείο της Ελληνικής Εταιρείας Μεταλλείων, και το ρολόι έδινε το σύνθημα για την έναρξη και τη λήξη της βάρδιας. Απέναντι από το Ρολόι βρίσκεται το καινούργιο Δημαρχείο, παλιό αρχοντικό που κάποτε ήταν η κατοικία του διευθυντή της Γαλλικής Εταιρείας Μεταλλείων. Το παλιό Δημαρχείο (νυν ΚΕΠ), ένα επίσης εξαιρετικό νεοκλασικό, βρίσκεται στην κεντρική πλατεία του Λαυρίου, με τη μεγάλη νησίδα, και τα πάμπολλα εμπορικά καταστήματα. Ανάμεσα στην κεντρική πλατεία και το Ρολόι, όμως, χτυπάει η καρδιά της πόλης. Είναι η Ψαραγορά, το κέντρο της κίνησης Λαυριωτών και επισκεπτών. Αν και το όνομά της δεν το μαρτυρά, είναι και κρεαταγορά, φροντίζοντας έτσι να καλύπτει όλες τις γαστριμαργικές ορέξεις, με τα ψαράδικα, τα κρεοπωλεία και τα περιποιημένα ταβερνάκια της που απλώνονται γύρω από το μικρό σιντριβάνι της πλατείας.
Απομεινάρια βιομηχανικών εγκαταστάσεων πάνω από τη μαρίνα Λαυρίου.
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Από την Ψαραγορά θα χαθείς έπειτα στους δρόμους προς όλες τις κατευθύνσεις χαζεύοντας τα παλιά κτίσματα, άλλα να στέκουν ακόμη λαμπερά, άλλα πιο ταλαιπωρημένα, άλλα να στεγάζουν σήμερα συλλόγους και τοπικές ενώσεις.
Η «Ευτέρπη» και το Φοινικόδασος
Θα μπορούσε να είναι τίτλος παραμυθιού· είναι όμως κομμάτι της αληθινής ιστορίας του Λαυρίου. Εγκαταλειμμένη σήμερα, η «Ευτέρπη» είναι ένα εντυπωσιακό νεοκλασικό κτίσμα, που γνώρισε μεγάλες δόξες ως έδρα της ομώνυμης τοπικής φιλαρμονικής, που συστήθηκε περίπου στα 1900 για να ψυχαγωγεί τους υπαλλήλους της Γαλλικής Εταιρείας. Αν και η όψη της αρκεί και με το παραπάνω για να τραβήξει τα βλέμματα, το «κλου» της υπόθεσης είναι η τεράστια οροφογραφία που κοσμεί τη μεγάλη αίθουσα. Ακριβώς απέναντι βρίσκεται το Φοινικόδασος του Λαυρίου, περίπου «συνομήλικο» κι αυτό της Ευτέρπης. Λέγεται μάλιστα πως παλιά επιτελούσε και χρέη «βιολογικού καθαρισμού», καθώς οι ρίζες των φοινίκων μάζευαν τα λύματα του γειτονικού οικισμού Κυπριανός. Το κιόσκι στο εσωτερικό του δεν λειτουργεί πια, εξακολουθεί όμως πάντα να είναι πρώτης τάξεως χώρος αναψυχής και ηρεμίας, αλλά και αφετηρία για μια βόλτα ανάμεσα στα γραφικά σπίτια του Κυπριανού, της πιο γραφικής (και διατηρητέας) συνοικίας του Λαυρίου.
Θα μπορούσε να είναι τίτλος παραμυθιού· είναι όμως κομμάτι της αληθινής ιστορίας του Λαυρίου. Εγκαταλειμμένη σήμερα, η «Ευτέρπη» είναι ένα εντυπωσιακό νεοκλασικό κτίσμα, που γνώρισε μεγάλες δόξες ως έδρα της ομώνυμης τοπικής φιλαρμονικής, που συστήθηκε περίπου στα 1900 για να ψυχαγωγεί τους υπαλλήλους της Γαλλικής Εταιρείας. Αν και η όψη της αρκεί και με το παραπάνω για να τραβήξει τα βλέμματα, το «κλου» της υπόθεσης είναι η τεράστια οροφογραφία που κοσμεί τη μεγάλη αίθουσα. Ακριβώς απέναντι βρίσκεται το Φοινικόδασος του Λαυρίου, περίπου «συνομήλικο» κι αυτό της Ευτέρπης. Λέγεται μάλιστα πως παλιά επιτελούσε και χρέη «βιολογικού καθαρισμού», καθώς οι ρίζες των φοινίκων μάζευαν τα λύματα του γειτονικού οικισμού Κυπριανός. Το κιόσκι στο εσωτερικό του δεν λειτουργεί πια, εξακολουθεί όμως πάντα να είναι πρώτης τάξεως χώρος αναψυχής και ηρεμίας, αλλά και αφετηρία για μια βόλτα ανάμεσα στα γραφικά σπίτια του Κυπριανού, της πιο γραφικής (και διατηρητέας) συνοικίας του Λαυρίου.
Αρχαία κατασκευή επεξεργασίας μεταλλεύματος στο Αρί, κοντά στην Κερατέα.
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
ΠΩΣ ΝΑ ΠΑΣ
Από την Αθήνα θα φτάσεις στο Λαύριο οδικώς είτε μέσω της Αττικής Οδού (69 χλμ., με διόδια) από λεωφόρο Μαρκο-πούλου και έπειτα λεωφόρο Λαυρίου, είτε παραλιακά μέσω Βουλιαγμένης επαρχιακής οδού Βάρκιζας-Βάρης και λεωφόρο Σουνίου (69 χλμ. χωρίς διόδια). Το ΚΤΕΛ πραγματοποιεί καθημερινά δρομολόγια για Λαύριο από την πλατεία Βικτωρίας, στην Αθήνα.
Από την Αθήνα θα φτάσεις στο Λαύριο οδικώς είτε μέσω της Αττικής Οδού (69 χλμ., με διόδια) από λεωφόρο Μαρκο-πούλου και έπειτα λεωφόρο Λαυρίου, είτε παραλιακά μέσω Βουλιαγμένης επαρχιακής οδού Βάρκιζας-Βάρης και λεωφόρο Σουνίου (69 χλμ. χωρίς διόδια). Το ΚΤΕΛ πραγματοποιεί καθημερινά δρομολόγια για Λαύριο από την πλατεία Βικτωρίας, στην Αθήνα.
Μεταλλεία Λαυρίου: Γη από ασήμι
Εκατοντάδες ορυκτά, πετρώματα σπάνια όσο και πλούσια σε πολύτιμα μεταλλεύματα: οι υπόγειες, σκοτεινές στοές της Λαυρεωτικής ήταν διαχρονικά οι φωτεινοί δρόμοι ανάπτυξης, από την Αθήνα του Θεμιστοκλή μέχρι τη Γαλλική Εταιρεία του Σερπιέρι.
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
«Από τα μεταλλεία αργύρου του Λαυρίου η Αθήνα μας θα κερδίσει πολλά χρήματα· κανείς όμως Αθηναίος ας μην πάρει το μερτικό του, και όλοι μαζί ας κάνουμε στην πόλη μας ένα μεγάλο δώρο: καράβια». Ο Θεμιστοκλής δεν μπορούσε να είχε κάνει πιο συνετή συμβουλή στους συμπολίτες του: ο απίστευτος για την εποχή πλούτος που ανακαλύφθηκε στο Λαύριο, με τα κοιτάσματα ασημιού, χρηματοδότησε την κατασκευή του πανίσχυρου αθηναϊκού ναυτικού που πρωτοστάτησε στην καταστροφή του περσικού στόλου στη Σαλαμίνα.
Οι κύριες στοές βρίσκονταν και τότε στην περιοχή του σημερινού Αγίου Κωνσταντίνου (ή Καμάριζα), και το κύριο ορυκτό ήταν ο άργυρος. Χάρη σ' αυτό η Αθήνα έκοψε ασημένια νομίσματα, το αττικό τετράδραχμο της εποχής, μάλιστα, κυκλοφορούσε για περίπου πέντε αιώνες, και η παράστασή του με τη λαυρεωτική γλαύκα (κουκουβάγια) είναι η ίδια που βρίσκεται και σήμερα ακόμα στο ελληνικό νόμισμα του 1 ευρώ! Ολόκληρη η περιοχή από την Καμάριζα και την Πλάκα μέχρι την Αγριλέζα, βρίθει από υπόγειες στοές που απλώνονται σε έκταση άνω των 250 χλμ.
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Διάσπαρτη είναι επίσης η περιοχή από εγκαταστάσεις που δημιουργήθηκαν κατά την αρχαιότητα, με σκοπό την διαλογή και τον καθαρισμό του μεταλλεύματος. Είναι τα λεγόμενα «πλυντήρια» ή «πηγάδια», που εντυπωσιάζουν με την κατασκευή τους αλλά και τη... συχνότητά τους. Υπάρχουν τμήματα του Εθνικού Δρυμού Σουνίου, όπως στη Σούριζα και στα Μεγάλα Πεύκα, που αν ακολουθήσεις τον (μάλλον δύσβατο) χωματόδρομο θα συναντάς αρχαία πηγάδια «κάθε δέκα μέτρα». Η σήμανση δεν είναι και η καλύτερη δυνατή, όμως δεν θα δυσκολευτείς να τα εντοπίσεις. Τα περισσότερα βρίσκονται σε μια περιφραγμένη έκταση όπου για να εισέλθεις θα πρέπει να απευθυνθείς στο Αρχαιολογικό Μουσείο Λαυρίου (τηλ.: 22920 22817).
Γύρω στο 500 μ.Χ. τα μεταλλεία εγκαταλείφθηκαν, οι κάτοικοι άφησαν την περιοχή και χρειάστηκε να φτάσουμε στο 1864 ώσπου το Λαύριο να ξαναζωντανέψει. Τότε ήταν όταν ο Ιταλός μεταλλειολόγος Τζιανμπατίστα Σερπιέρι ίδρυσε την πρώτη εταιρεία εκμετάλλευσης των μεταλλείων, χτίζοντας καμίνους, εγκαταστάσεις μεταλλοπλυσίας, εμπλουτισμού, φρύξης, τήξης των μεταλλευμάτων και πλήθος υποστηρικτικών τμημάτων της παραγωγής. Γρήγορα έφτασε να απασχολεί 1.200 εργαζόμενους. Μετά την ταραγμένη υπόθεση των «Λαυρεωτικών», δημιουργήθηκε και η Γαλλική Εταιρεία Μεταλλείων Λαυρίου, επίσης από τον Σερπιέρι, που λειτούργησε μέχρι και το 1982, και ως «Ελληνική Μεταλλευτική-Μεταλλουργική Εταιρεία» έως το 1992, όταν και η εκμετάλλευση των μεταλλείων διακόπηκε οριστικά.
Τεχνολογικό και Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου, Λεωφόρος Αθηνών-Λαυρίου 1, τηλ.: 22920
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Στη σύγχρονη ακμή του το Λαύριο παρήγαγε μεταλλικό αργυρούχο μόλυβδο, σίδηρο, σιδηρομαγγανιούχα, σκληρό και μαλακό μόλυβδο, λιθάργυρο, μίνιο και άργυρο, και άλλα πολλά ακόμα μεταλλεύματα. Τότε, στα 1880 ήταν που άναψε στο Λαύριο ηλεκτρικός λαμπτήρας (από τους πρώτους στην Ελλάδα), ήρθε το τηλέφωνο, στα 1885 άρχισε ο Σιδηρόδρομος ενώ το λιμάνι του Λαυρίου συναγωνιζόταν σε εμπορική κίνηση τον Πειραιά και την Ερμούπολη. Μετάλλευμα εξακολουθεί ακόμα να υπάρχει στα σπλάχνα του Λαυρίου, όμως η εξόρυξή του κρίνεται πλέον ασύμφορη.
Ορυκτολογικό Μουσείο Λαυρίου
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Τεχνολογικό Πάρκο Λαυρίου: Βιομηχανικές μνήμες
Eνα ταξίδι στη βιομηχανική κληρονομιά της Λαυρεωτικής, ένα πάρκο-πρότυπο για τη διάσωση της μεταλλευτικής ιστορίας, μια κοιτίδα σύγχρονου πολιτισμού· το Τεχνολογικό Πάρκο στο Λαύριο είναι όλα αυτά κι ακόμα περισσότερα.
Ο περίφημος ναός του Ποσειδώνα στο Σούνιο, λίγο πριν από το ηλιοβασίλεμα.
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Είναι τόσο καλά οργανωμένο και «ευκολοπερπάτητο» που δυσκολεύεσαι να πιστέψεις πως βρίσκεται στην Ελλάδα, όπου ?κακά τα ψέματα? δεν έχουμε συνηθίσει σε τόσο επιτυχημένες πρωτοβουλίες διάσωσης της κληρονομιάς μας. Oμως το Τεχνολογικό και Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου επιβεβαιώνει τις πιο αισιόδοξες προσδοκίες και απευθύνει ανοιχτή πρόσκληση σε όποιον θέλει να δει από κοντά τις βιομηχανικές εγκαταστάσεις.
Το Πάρκο αποτελεί τη συνέχεια της Γαλλικής Εταιρείας Μεταλλείων Λαυρίου. Oταν η επιχείρηση σταμάτησε την εκμετάλλευση των μεταλλείων, το 1982, και έπειτα από τη βραχύβια παρουσία της Ελληνικής Μεταλλευτικής και Μεταλλουργικής Εταιρείας, γεννήθηκε η σκέψη της διατήρησης των εγκαταστάσεων ως χώρο έρευνας, εκπαίδευσης και πολιτισμού.
Μια πέρδικα «ποζάρει» στον φακό με φόντο τον αρχαίο ναό.
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Eτσι, το 1992 το υπουργείο Πολιτισμού παραχώρησε οριστικά τον χώρο στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, με σκοπό τη δημιουργία του Πάρκου. Ο στόχος είναι η σύνδεση της επιστημονικής και τεχνολογικής έρευνας με τις ανάγκες και τις δράσεις του επιχειρηματικού κόσμου, την προβολή της ιστορίας και του πολιτισμού της Λαυρεωτικής, και ασφαλώς την ανάδειξη των βιομηχανικών δραστηριοτήτων που κάποτε εκδηλώνονταν στις διατηρητέες εγκαταστάσεις του Πάρκου.
Σε περίπου 25.000 m2 θα βρεις 41 κτιριακές μονάδες που πραγματοποιούσαν όλες τις εργασίες επεξεργασίας και διαλογής του μεταλλεύματος που εξορυσσόταν από τα λαυρεωτικά μεταλλεία. Πρόκειται για κτίρια υψηλής αισθητικής και αρχιτεκτονικής αξίας, που σιγά σιγά αποκαθίστανται και επαναλειτουργούν ως γραφεία και χώροι πολιτισμού. Τα 18 από αυτά στεγάζουν ήδη τις διάφορες λειτουργίες του Πάρκου ενώ πολλά από τα υπόλοιπα διατηρούν σχεδόν στο ακέραιο τον μηχανολογικό τους εξοπλισμό, δημιουργώντας έτσι ένα σπάνιο μουσείο βιομηχανικής ιστορίας. Στην ουσία αποτελεί το μοναδικό τεχνολογικό πάρκο στην Αττική με εξειδίκευση σε τομείς της σύγχρονης εφαρμοσμένης τεχνολογίας όπως η ρομποτική, η τεχνολογία Laser, η θαλάσσια τεχνολογία και άλλους.
Το καμπαναριό του παλιού ναού του Αγίου Θωμά, στην Κερατέα.
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Τα γραφεία του Πάρκου στεγάζονται σε ένα από τα πιο εντυπωσιακά κτίσματα του χώρου, στη Βίλα Σερπιέρι, την πρώην κατοικία δηλαδή του ιδρυτή της Γαλλικής Εταιρείας και αργότερα διοικητήριο της εταιρείας. Καθώς το ΤΠΠΛ ανήκει στο ΕΜΠ, για την επίσκεψή σου θα χρειαστεί επικοινωνήσεις με το γραφείο του Πάρκου ώστε να εξασφαλίσεις ειδική άδεια. Και όταν πια βρεθείς στο Πάρκο ετοιμάσου για έναν ανεπανάληπτο περίπατο. Συμβουλή: φρόντισε να έχεις γεμάτη μπαταρία και μνήμη στη φωτογραφική σου μηχανή!
Ενα μουσείο «αγγιξέ το!»
Στα μουσεία όλου του κόσμου βλέπεις παντού τις ενοχλητικές πινακίδες: «Μην αγγίζετε!» Oχι εδώ όμως! Στο πρώην Σιδηρουργείο-Μηχανουργείο του ΤΠΠ Λαυρίου λειτουργεί ένα πρωτότυπο μουσείο, το Βιοτεχνικό-Βιομηχανικό Εκπαιδευτικό Μουσείο, που σκοπός είναι να πιάσεις με τα χέρια σου, να περιεργαστείς, να ερευνήσεις.
Στα μουσεία όλου του κόσμου βλέπεις παντού τις ενοχλητικές πινακίδες: «Μην αγγίζετε!» Oχι εδώ όμως! Στο πρώην Σιδηρουργείο-Μηχανουργείο του ΤΠΠ Λαυρίου λειτουργεί ένα πρωτότυπο μουσείο, το Βιοτεχνικό-Βιομηχανικό Εκπαιδευτικό Μουσείο, που σκοπός είναι να πιάσεις με τα χέρια σου, να περιεργαστείς, να ερευνήσεις.
Η «μοναστηριακή» είσοδος της Παναγιάς της Γκαρίκας.
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Ξεκίνησε τη λειτουργία του το 2003, με σκοπό να συλλέγει υλικό, να ερευνά και να εκθέτει ό,τι αφορά τη βιοτεχνική-βιομηχανική ιστορία της περιοχής, και απευθύνεται σε όλους, νέους, παιδιά και οικογένειες. Αυτό που το κάνει να ξεχωρίζει είναι η οργάνωση εργαστηρίων και εκπαιδευτικών προγραμμάτων, όπου οι επισκέπτες (κυρίως σχολεία) έχουν την ευκαιρία να πιάσουν στα χέρια τους εργαλεία της εποχής λειτουργίας της Γαλλικής Εταιρείας, και με τη βοήθεια των παλιών εργαζομένων της Εταιρείας να μάθουν στην πράξη τη λειτουργία τους, όπως την παραγωγή αργύρου και μόλυβδου.
«Ψυχή» του Μουσείου είναι η ακούραστη εκπαιδευτικός Σοφία Ρωκ-Μελά. ΤΠΠΛ, Λεωφόρος Αθηνών-Λαυρίου 1, τηλ.: 22920 25575
Σούνιο: Ο θρόνος του Ποσειδώνα
Η μία από τις δύο παραλίες στην Κακή Θάλασσα.
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Είναι μια από τις πιο ωραίες εικόνες, από τις πιο ρομαντικές, τις πιο δυνατές, τις πιο? Ο,τι και να πεις για το μαγικό Σούνιο θα μείνει φτωχό, μπροστά στη σαγηνευτική συνύπαρξη θάλασσας, ήλιου και ανθρώπινης έμπνευσης.
Δεν μπορεί να υπήρχε πουθενά στον κόσμο καλύτερο μέρος για να τιμήσουν οι αρχαίοι Αθηναίοι τον Ποσειδώνα. Πού θα μπορούσε αλλού να απολαμβάνει περισσότερο τη μεγαλοδυναμία του ο θεός της θάλασσας, αν όχι στο νοτιοανατολικότερο άκρο της Αττικής, με όλο το Αιγαίο Πέλαγος να απλώνεται μπροστά από τον ανυπότακτο βράχο του Σουνίου;
Η παραλία Τσονίμα.
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Και οι Αθηναίοι, όταν άρχισαν πια να υποτάσσουν σιγά σιγά τις θάλασσες χάρη στο ακατανίκητο Ναυτικό τους και να επεκτείνουν την κυριαρχία τους και στις δυο πλευρές του Αιγαίου, δεν παρέλειψαν να τιμήσουν τον Ποσειδώνα ώστε να εξασφαλίσουν την εύνοιά του. Του το χρώσταγαν, άλλωστε, από τότε που διάλεξαν αντί αυτού την Αθηνά για προστάτιδα της πόλης τους.
Το πρώτο ιερό στο Σούνιο άρχισε να οργανώνεται ήδη στους γεωμετρικούς χρόνους (10ος-7ος αι. π.Χ.) όμως ο ναός που βλέπουμε σήμερα δεν έχει καμία σχέση μ' εκείνες τις πρώτες κατασκευές.
Στο Τουρκολίμανο.
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Στα κατοπινά χρόνια, στον 6ο π.Χ. αι. στήθηκαν εδώ κάποιοι από τους πρώτους κούρους (σήμερα βρίσκονται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο) και χρειάστηκε να φτάσουμε στα χρόνια του Περικλή για να αποκτήσει ο Ποσειδώνας το μεγαλοπρεπές «σπίτι» του.
Ο ναός που βλέπουμε σήμερα στο Σούνιο είναι δωρικού ρυθμού, με 6 κίονες στη βόρεια πλευρά του και 9 στην ανατολική (από τους 13 συνολικά), με ύψος περίπου στα 6,12 μ. Ο ναός φτιάχτηκε εξ ολοκλήρου από λευκό μάρμαρο από τα λατομεία της γειτονικής Αγριλέζας. Πάνω από τον πρόναο και στο εσωτερικό του πτερού υπήρχε σκαλιστή ζωφόρος με σκηνές κενταυρομαχίας και γιγαντομαχίας, τμήματα της οποίας βρίσκονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Λαυρίου. Τον ναό και ολόκληρο τον χώρο του ιερού περιέκλειε τείχος που έκλεινε την πρόσβαση από τα δυτικά, καθιστώντας τον βράχο ουσιαστικά απόρθητο. Ελάχιστα απομεινάρια έχουν μείνει από την παλιά οχύρωση, που θα δεις καθώς ανεβαίνεις προς τον ναό.
Το αρχαίο θέατρο στο Θορικό, από τα παλαιότερα σωζόμενα στην Ελλάδα.
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Λίγο πριν φτάσεις στον μεγάλο ναό, θα δεις την πινακίδα που θα σε οδηγήσει στον ναό της Σουνιάδος Αθηνάς, λίγο μεταγενέστερος από αντίστοιχο του Ποσειδώνα. Από τη Σουνιάδα Αθηνά δεν σώζονται παρά μόνο τα θεμέλια του σηκού του ναού, ωστόσο αξίζει τον κόπο να πλησιάσεις προς τα ερείπια.
Ο αρχαιολογικός χώρος του Σουνίου απέχει από το Λαύριο περίπου 9 χλμ. και γύρω στα 63 από την Αθήνα. Να θυμάσαι ότι δυστυχώς δεν υπάρχει σήμανση επί της παραλιακής καθώς πλησιάζεις προς τον ναό του Σουνίου, παρά μόνο όταν φτάσεις στη στροφή προς την είσοδο του ναού. Τέλος, δεν έχει σταθερό ωράριο λειτουργίας, καθώς παραμένει ανοικτός μέχρι και το ηλιοβασίλεμα. Εισιτήριο 4€.
Οι βάσεις των κιόνων που έχουν απομείνει στον ναό της Δήμητρας και της Κόρης.
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Εθνικός Δρυμός Σουνίου
Δεν είναι ιδιαίτερα γνωστός, όμως ό,τι στερείται σε... διασημότητα, το αναπληρώνει σε φυσικό και αρχαιολογικό πλούτο. Ο Εθνικός Δρυμός Σουνίου ιδρύθηκε το 1974 και απλώνεται σε μια έκταση περίπου 36.000 στρέμματα. Στην ουσία πρόκειται για ένα απέραντο αρχαιολογικό πάρκο, καθώς μέσα σε διάφορα -αρκετά δύσβατα ως επί το πλείστον- τμήματά του, και κυρίως ανάμεσα στα πλούσια πεύκα, βρίσκονται διάσπαρτες αρχαίες εγκαταστάσεις των μεταλλείων του Λαυρίου, τα λεγόμενα «πλυντήρια», μεγάλα πηγάδια, έως και 10 μ. βάθους, που χρησίμευαν στον εμπλουτισμό και τη διαλογή του μεταλλεύματος. Ο χώρος του δρυμού δεν είναι περιφραγμένος, κάτι που διευκολύνει την πρόσβαση αλλά επιφέρει και την «ταλαιπωρία» του τοπίου από απρόσεκτους επισκέπτες. Εκτός από τις αρχαίες εγκαταστάσεις, στην ανατολική πλευρά του δρυμού, στον λόφο που υψώνεται πάνω από την Πούντα Ζέζα και τον όρμο Ασημάκη, βρίσκονται ιταλικά πυροβολεία της εποχής του Β' Παγκοσμίου, με τις στοές τους σχεδόν άθικτες!
Δεν είναι ιδιαίτερα γνωστός, όμως ό,τι στερείται σε... διασημότητα, το αναπληρώνει σε φυσικό και αρχαιολογικό πλούτο. Ο Εθνικός Δρυμός Σουνίου ιδρύθηκε το 1974 και απλώνεται σε μια έκταση περίπου 36.000 στρέμματα. Στην ουσία πρόκειται για ένα απέραντο αρχαιολογικό πάρκο, καθώς μέσα σε διάφορα -αρκετά δύσβατα ως επί το πλείστον- τμήματά του, και κυρίως ανάμεσα στα πλούσια πεύκα, βρίσκονται διάσπαρτες αρχαίες εγκαταστάσεις των μεταλλείων του Λαυρίου, τα λεγόμενα «πλυντήρια», μεγάλα πηγάδια, έως και 10 μ. βάθους, που χρησίμευαν στον εμπλουτισμό και τη διαλογή του μεταλλεύματος. Ο χώρος του δρυμού δεν είναι περιφραγμένος, κάτι που διευκολύνει την πρόσβαση αλλά επιφέρει και την «ταλαιπωρία» του τοπίου από απρόσεκτους επισκέπτες. Εκτός από τις αρχαίες εγκαταστάσεις, στην ανατολική πλευρά του δρυμού, στον λόφο που υψώνεται πάνω από την Πούντα Ζέζα και τον όρμο Ασημάκη, βρίσκονται ιταλικά πυροβολεία της εποχής του Β' Παγκοσμίου, με τις στοές τους σχεδόν άθικτες!
Το μικρό, απάνεμο λιμανάκι στα δεξιά της μεγάλης παραλίας της Αναβύσσου. Το καλοκαίρι η ακτή σφύζει από λάτρεις των θαλάσσιων σπορ.
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Κερατέα: Τσίπουρο στην εξοχή
Η πληθυσμιακή της ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια είναι εντυπωσιακή· όλο και περισσότεροι Αθηναίοι μετακομίζουν σ' αυτήν την πόλη με τη μεγάλη ιστορία, τις παραδόσεις και τον πολιτισμό... Η Κερατέα λοιπόν μας ξανασυστήνεται και δείχνει ένα πρόσωπο πιο γλυκό και σίγουρα πιο γοητευτικό.
Λένε πως οι Κερατιώτες ήταν ανέκαθεν άνθρωποι χωρίς μεγάλη συμμετοχή στα κοινά, όχι από αδιαφορία, αλλά διότι πάντοτε έδιναν προτεραιότητα στις ιδιωτικές τους υποθέσεις. Το ίδιο λέει κι ο Κερατιώτης μελετητής Χρίστος Ρώμας.
Ο Πύργος του Μελισσηνού, ανάμεσα στα Καλύβια και την Ανάβυσσο.
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Σου φαίνεται όμως δύσκολο να το πιστέψεις, όταν σκεφτείς πως ένας από τους σπουδαιότερους Ελληνες της αρχαιότητας καταγόταν από εδώ: ήταν ο Θεμιστοκλής, από τον αρχαίο δήμο Φρυαρρέων, από τους μεγαλύτερους άνδρες της πολιτικής και στρατιωτικής ιστορίας, που ανέδειξε η αρχαία Αθήνα. Τι κι αν έπειτα, όπως λέγεται, η περιοχή δεν έβγαλε ούτε έναν υπουργό ή βουλευτή; Ο Θεμιστοκλής φτάνει και περισσεύει· εκείνος άλλωστε, ως γνώστης της περιοχής, ήταν που πρότεινε να φτιάξει η Αθήνα στόλο με τα χρήματα από τα λαυρεωτικά μεταλλεία...
Σήμερα λίγα πράγματα θυμίζουν τις αρχαίες ημέρες. Η σύγχρονη Κερατέα είναι μια πόλη άνετη, με πολλά καινούργια σπίτια και μεζονέτες, με φαρδείς δρόμους και με έντονη πολιτιστική δραστηριότητα. Δεν είναι αυτό που θα λέγαμε τουριστικός προορισμός, έχει κάνει ωστόσο πολλούς κατοίκους της πρωτεύουσας να επιδιώξουν να αποκτήσουν εδώ ένα σπίτι και πολλοί από αυτούς να το μετατρέψουν και σε μόνιμη κατοικία τους. Αλλά και όσοι απλά περνούν από εδώ θα βρουν στα καφενεία και τα ταβερνάκια της Κερατέας μια καλή αφορμή για ένα τσιπουράκι!
Λαχταριστό το κοκορέτσι, από τη σούβλα στο πιάτο...
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Λίγο πιο πάνω από την κεντρική πλατεία με την εκκλησία του Αγίου Δημητρίου, βρίσκεται το νεοκλασικό αρχοντικό του Δροσόπουλου, ένα από τα εμβληματικά κτίρια της Κερατέας, με τον ωραίο εξωτερικό του διάκοσμο και τις θαυμάσιες οροφογραφίες του. Σήμερα λειτουργεί ως μουσείο και δημοτική βιβλιοθήκη. Εντονη είναι και η πολιτιστική ζωή στην Κερατέα, χάρη (και) στις δραστηριότητες του Συλλόγου Χρυσή Τομή, που διοργανώνει από βραδιές ποίησης έως κινηματογραφικές προβολές.
Μια από τις καλύτερες στιγμές για να βρεθείς στην Κερατέα είναι στο πανηγύρι της Ζωοδόχου Πηγής (φέτος στις 10 Μαΐου), όπου όλη σχεδόν η πόλη -και όχι μόνο-συγκεντρώνεται στην εκκλησία της Παναγιάς της Γκαρίκας, για γιορτή με το παραδοσιακό γεύμα κορμπάνι (στιφάδο με κρασί)!
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Λίγο έξω από την Κερατέα, θα δεις πινακίδες που πληροφορούν για τον αρχαιολογικό χώρο του Οβριοκάστρου. Πρόκειται για έναν λόφο όπου κάποτε υπήρχε αρχαίο φρούριο ? σήμερα δεν θα δεις παρά ελάχιστα θραύσματα της αρχαίας κατασκευής, ο λόφος ωστόσο εξακολουθεί και χρησιμοποιείται συχνά ως σκηνικό πολιτιστικών εκδηλώσεων.
Το λιμάνι της ελευθερίας
Αν και η ίδια η Κερατέα δεν είναι παραθαλάσσια, οι παραλίες που υπάγονται σ' αυτήν κάνουν μια χαρά τη δουλειά τους. Ξεκινάς από το λιμανάκι της Αγίας Μαρίνας (ή Τουρκολίμανο όπως θα ακούσεις να το λένε οι κάτοικοι), με τη μικρή χερσόνησο που χώνεται στη θάλασσα.
Αν και η ίδια η Κερατέα δεν είναι παραθαλάσσια, οι παραλίες που υπάγονται σ' αυτήν κάνουν μια χαρά τη δουλειά τους. Ξεκινάς από το λιμανάκι της Αγίας Μαρίνας (ή Τουρκολίμανο όπως θα ακούσεις να το λένε οι κάτοικοι), με τη μικρή χερσόνησο που χώνεται στη θάλασσα.
Ο Ορμος Καταφυγή όπως φαίνεται καθώς έρχεσαι από Π. Φώκαια...
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Η παραλία δεν είναι οργανωμένη, μπορείς όμως να κάνεις άνετα το μπάνιο σου, και έπειτα να χαζέψεις τα ακροβολισμένα πολυβολεία στην ακτή, κατάλοιπα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Από την Αγία Μαρίνα φυγαδεύτηκε την περίοδο της Κατοχής για τη Μ. Ανατολή ο Γεώργιος Παπανδρέου, και πολλοί ακόμα, χάρη στη βάρκα του ντόπιου Ντελένια, που τους μετέφερε στα ανοιχτά για να τους παραλάβει το υποβρύχιο.
Καθώς κινείσαι βορειότερα θα περάσεις από τις παραλίες Βαμβακιά, Περγιάλι, Τσονίμα και Βρωμοπύσι, Εννιά, Βγέθι, Δασκαλειό, όλες με εύκολη πρόσβαση και λεπτό βοτσαλάκι. Καμία παραλία δεν είναι οργανωμένη, εκτός από την τελευταία, στην Κακή Θάλασσα, όπου λειτουργούν δημοτικές εγκαταστάσεις. Στην πλαγιά του λόφου πάνω από την ακτή, βρίσκεται και το μοναστήρι παλαιοημερολογιτών Κακή Θάλασσα.
...και από την απέναντι πλευρά, ερχόμενος από Σούνιο.
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
- ΠΩΣ ΝΑ ΠΑΣ
Η Κερατέα απέχει από την Αθήνα περίπου 45 χλμ. Θα ακολουθήσεις την Αττική Οδό προς Μαρκόπουλο (δρόμος με διόδια) και θα συνεχίσεις επί της Λεωφόρου Λαυρίου, μέχρι να στρίψεις δεξιά, μετά την κατάλληλη σήμανση, προς Κερατέα. Απέχει περίπου 20 χλμ. από το αεροδρόμιο των Σπάτων και 15 χλμ. από το Λαύριο.
Θορικό: Ξεχωριστό θέατρο
Eνα αρχαίο θέατρο αλλιώτικο από τ' άλλα, ένας ναός κρυμμένος ανάμεσα σε πεύκα και βουστάσια, και κάποιοι έρημοι μυκηναϊκοί τάφοι. Δεν είσαι στις Μυκήνες, είσαι στο Θορικό, μόλις δυο βήματα από το Λαύριο.
«Ευλογημένοι» οι αμπελώνες των Μεσογείων, γι' αυτό και αιώνες τώρα δεν έχουν πάψει να τροφοδοτούν με τον πλούσιο καρπό τους ολόκληρη την Αττική.
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Δεν είναι ούτε 4 χλμ. από την πόλη του Λαυρίου (και περίπου 13 χλμ. από την Κερατέα) κι όμως δεν είναι τόσο γνωστό όσο θα έπρεπε. Είναι το αρχαίο θέατρο του Θορικού, από τα αρχαιότερα σωζόμενα θέατρα στον ελλαδικό χώρο, που καταφέρνει να ξεχωρίζει από τα άλλα, όχι μόνο λόγω της παλαιότητάς του αλλά και από άλλες ιδιομορφίες.
Για να φτάσεις στον χώρο του αρχαίου Θορικού ερχόμενος από το Λαύριο, θα κινηθείς προς τα βόρεια της πόλης. Λίγο πριν μπεις στην ευθεία για Κερατέα ακολουθείς τη σήμανση στροφής για δεξιά προς το θέατρο· κι αν μπερδευτείς, τα δυο φουγάρα των εγκαταστάσεων της ΔΕΗ θα χρησιμεύσουν ως αλάνθαστη πυξίδα.
Η Αγία Θέκλα, εκκλησία του 18ου αιωνα.
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Το θέατρο φαίνεται από τον δρόμο, δεν έχει περιφραγμένη είσοδο και μπορείς να μπεις ελεύθερα. Βρίσκεται στη δυτική πλαγιά του λόφου Βελατούρι και κάποιες εκτιμήσεις το θεωρούν ως το αρχαιότερο σωζόμενο στην Ελλάδα, με εποχή κατασκευής του τα τέλη του 6ου π.Χ. αι.
Γιατί ξεχωρίζει; Πρώτον γιατί είναι το μοναδικό αρχαίο θέατρο που δεν ακολουθεί το συνηθισμένο ημικυκλικό σχήμα στην εξέδρα: έχει ένα ιδιόμορφο ελλειψοειδές σχήμα, με 21 σειρές καθισμάτων, που μέχρι στιγμής δεν συναντάται σε κανένα άλλο θέατρο στην Ελλάδα και ίσως να διεκδικεί και την πρωτοτυπία σε επίπεδο Μεσογείου. Οι ιδιαιτερότητές όμως έχουν και συνέχεια. Ακριβώς δίπλα στην ορχήστρα του θεάτρου είχε κτιστεί... νεκροταφείο, το οποίο μάλιστα ήταν σε χρήση καθ' όλη την περίοδο που το θέατρο φιλοξενούσε παραστάσεις (από τα τέλη του 6ου αι. έως περίπου το 410 π.Χ.)! Περιβάλλον κατάλληλο ίσως για τραγωδίες, όμως στις κωμωδίες ίσως και να υπήρχε κάποιο πρόβλημα...
Εντυπωσιακό το Πολιτιστικό Κέντρο Μαρκοπούλου.
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Τέλος, στη δυτική πλευρά της ορχήστρας είχε κατασκευαστεί -και σώζεται ακόμη σε αρκετά καλή κατάσταση- ένα τμήμα των εγκαταστάσεων επεξεργασίας μετάλλων, από τα λεγόμενα «πλυντήρια».
Αθέατος από το θέατρο, σε απόσταση λιγότερο του 1 χλμ., βρίσκεται κρυμμένος ένας αρχαίος ναός. Είναι ο ναός της Δήμητρας και της Κόρης, όπως λέγεται, από μια σχετική επιγραφή που βρέθηκε στην περιοχή.
Από το μεγάλο μαρμάρινο δωρικό κτίσμα σε σχήμα διπλής στοάς σήμερα δεν σώζονται παρά οι βάσεις από τους κίονες. Η καταστροφή του ναού, ωστόσο, δεν προήλθε από το πέρασμα των αιώνων, όπως συμβαίνει συνήθως: το ιερό είχε ήδη αποσυντεθεί στα εξ ων συνετέθη από την αρχαιότητα, όταν ολόκληρα τμήματά του είχαν αποκολληθεί για να χρησιμοποιηθούν σε παρόμοιο ναό, επίσης της Δήμητρας και της Κόρης, στην Αθήνα. Εστω κι έτσι, αξίζει να ακολουθήσεις το μονοπάτι (ούτε 1 χλμ. από το θέατρο) που θα σε περάσει μέσα από χωράφια και παλιά βουστάσια, μέχρι να φτάσεις στον χώρο του ναού. Κι εκεί να απολαύσεις τη θετική ενέργεια που οι ντόπιοι παραδέχονται πως χαρίζει το ιερό.
Η προτομή του Π. Παναγιωτά, το αμφιθέατρο και το ψηφιδωτό έμβλημα της πόλης, στην πλατεία Δεξαμενής.
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Στην πίσω πλευρά του λόφου Βελατούρι έχουν ανακαλυφθεί αρχαίοι τάφοι, της εποχής από το 1100 έως και το 480 π.Χ. Οι καλύτερα διατηρημένοι βρίσκονται αρκετά ψηλά, όπου θα φτάσεις μόνο με ένα καλό τζιπ. Για την κοπιαστική ανάβαση, ωστόσο, θα αποζημιωθείς και από την εξαιρετική θέα στον Νότιο Ευβοϊκό!
Σαρωνικός: Η γαλάζια ακτή της Αττικής
Η χαρά του σέρφερ και του κολυμβητή, του καλοκαιριού και της χαρούμενης ανεμελιάς. Το παραλιακό τμήμα του Σαρωνικού, από το Λαγονήσι μέχρι την Παλαιά Φώκαια, είναι αυτό που έχεις στον νου σου για τις καλοκαιρινές σου διακοπές ? και όχι μόνο.
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Σερφ θέλεις; Το καλοκαίρι θα περάσεις από την Ανάβυσσο! Και όχι απλά θα περάσεις μα θα έρθεις ξανά και ξανά, και χωρίς να το καταλάβεις θα γίνεις μόνιμος θαμώνας της παραλίας. Μα μην ανησυχείς γιατί δεν θα ΄σαι ο μόνος! Χάρη στην όμορφη και μεγάλη παραλία της, με άμμο και λεπτό βοτσαλάκι, η Ανάβυσσος κερδίζει κάθε χρόνο πιστούς φίλους που κάθε φορά, κάπου εκεί στα τέλη Αυγούστου ή τον Σεπτέμβρη, ανανεώνουν το ραντεβού τους για τον επόμενο χρόνο· και σπάνια να αθετήσεις τέτοια υπόσχεση, όπως θα δεις και μόνος σου!
Η παραλία της Αναβύσσου θεωρείται πως πληροί σε μεγάλο βαθμό τις κατάλληλες προϋποθέσεις για θαλάσσια σπορ: έχει τον αέρα που χρειάζεται και το βάθος των νερών, παράλληλα όμως έχει και επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στα θαλάσσια σπορ και μπορούν να σε βοηθήσουν στα πρώτα σου βήματα, αν είσαι αρχάριος, ή να τελειοποιήσεις την τεχνική σου αν το επίπεδό σου είναι προχωρημένο. Μπορείς επίσης να νοικιάσεις ένα φουσκωτό σκάφος (από μια εταιρεία όπως η OpenSea) και να κάνεις το θαλάσσιο σεργιάνι που θέλεις. Πολύ κοντά είναι και η επίσης γνωστή και αγαπημένη παραλία Μαύρο Λιθάρι, που συχνά συμπεριλαμβάνεται μέσα στις καλύτερες παραλίες ολόκληρου του Νομού Αττικής.
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Πέρα από την Ανάβυσσο, ο Δήμος Σαρωνικού έχει την τύχη να διαθέτει ένα παραλιακό κομμάτι που θα ζήλευαν πολλοί top τουριστικοί προορισμοί του εξωτερικού: λίγο βορειότερα, κινούμενοι πάντα παραλιακά, βρίσκεται η Σαρωνίδα, χτισμένη με τέτοιον τρόπο, ανάμεσα σε δυο ορεινούς όγκους, που μοιάζει σαν να «τρέχει» προς τη θάλασσα. Η Σαρωνίδα είναι άλλο ένα παράδειγμα του πώς μια πόλη της Νοτιοανατολικής Αττικής καταφέρνει να πείθει τους κατοίκους του Λεκανοπεδίου να μετοικήσουν εδώ, μετατρέποντας τα εξοχικά τους σε μόνιμες κατοικίες. Γιατί; Μα θέλει και ρώτημα; Ποιότητα ζωής, θάλασσα, φυσικό τοπίο που ξεκουράζει το μάτι...
Συνεχίζοντας ακόμη βορειότερα, πάντα επί της παραλιακής λεωφόρου Αθηνών-Σουνίου, φτάνεις στο Λαγονήσι. Εδώ το... μυστικό έχει γίνει γνωστό εδώ και πολλά χρόνια, γι' αυτό και θεωρείται ήδη από τα χρόνια της δεκαετίας του '60 ως τουριστικό θέρετρο «άλφα διαλογής». Στο Λαγονήσι λειτουργούν πολυτελή resorts, εστιατόρια, ταβέρνες, μπαρ, ό,τι χρειάζεται τέλος πάντων για να πεις «εδώ κάτι γίνεται».
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Επιστρέφοντας στην Ανάβυσσο, συνέχισε τον δρόμο σου προς το Σούνιο, μέχρι την Παλαιά Φώκαια. Το όνομά της μαρτυράει το προσφυγικό της παρελθόν (αν και ονομάστηκε «Παλαιά» και όχι «Νέα»), με Μικρασιάτες πρόσφυγες που έφτασαν εδώ άλλοι κατευθείαν από την άλλη πλευρά του Αιγαίου και άλλοι έπειτα από ένα διάστημα παραμονής στη Δραπετσώνα. Η Παλαιά Φώκαια έχει ωραίες παραλίες, σε μήκος που φτάνει τα 7 χλμ. και τους καλοκαιρινούς μήνες συγκεντρώνει επίσης πολλούς τουρίστες, που εκτός των άλλων απολαμβάνουν εξαιρετικούς μεζέδες στα πάμπολλα παραθαλάσσια ταβερνάκια.
Οι Κούροι των Καλυβίων
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
- ΠΩΣ ΝΑ ΠΑΣ
Από την Αθήνα θα ακολουθήσεις τις λεωφόρους Βουλιαγμένης, έπειτα Βάρης-Βάρκιζας και θα συνεχίσεις επί της Λεωφόρου Σουνίου. Από το κέντρο το Λαγονήσι απέχει περίπου 34 χλμ., η Σαρωνίδα 38 χλμ., η Ανάβυσσος 42 χλμ. και η Παλαιά Φώκαια 46 χλμ.
Καλύβια... καλοφαγάδων
Στην παραλία της Ερωτοσπηλιάς, πολύ κοντά στο Πόρτο Ράφτη, και στο βάθος το «πυραμιδοειδές» νησάκι του Ράφτη.
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Πώς λέμε «η συνήθεια που έγινε λατρεία»; Κάπως έτσι! Οπως το Λαύριο έχει συνδέσει το όνομά του με τα μεταλλεία και την εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου, όπως τα Μεσόγεια και το Μαρκόπουλο μιλάνε για το κρασί και την καλλιέργεια της γης, όπως πάλι το παραλιακό κομμάτι του Σαρωνικού ενδείκνυται φύση και θέση για δραστηριότητες που αφορούν τη θάλασσα, έτσι και τα Καλύβια Θορικού είναι από τις πρώτες επιλογές που έρχονται αυθόρμητα στον νου όταν το ερώτημα είναι «πάμε να φάμε έξω;»
Το «Θηρίο» μπροστά στον παλιό σιδηροδρομικό σταθμό στο Μαρκόπουλο.
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Το πώς ξεκίνησε αυτή η... προνομιακή όσο και επιτυχημένη σχέση των Καλυβίων με το καλό φαγητό δεν είναι απόλυτα βέβαιο - αλλά δεν έχει και πολλή σημασία. Αυτό που μετράει, κι αυτό που τα Καλύβια «εξαργυρώνουν» (με την καλύτερη έννοια του όρου) είναι η καλή δουλειά των επαγγελματιών της πόλης πάνω στο αντικείμενο, που συνεχίζεται με αμείωτους ρυθμούς και ολοένα κερδίζουν νέους «πιστούς»!
Εξηγούμαστε: τα Σαββατοκύριακα και τις κάθε είδους γιορτές και αργίες, στις ταβέρνες των Καλυβίων γίνεται το αδιαχώρητο. Δεν είναι σχήμα λόγου, είναι η αλήθεια. Τα στρωμένα τραπέζια γεμίζουν με παρέες, οικογένειες, ακόμα και περαστικούς από την πόλη που μπορεί να μην είχαν... πρόγραμμα να κάνουν στάση, όμως δεν θα αντισταθούν στις μυρωδιές της σούβλας. Ταβέρνες παραδοσιακές, με τα κατάλληλα μουσικά ακούσματα να συνοδεύουν το γεύμα και οι μερίδες να καταφτάνουν στα τραπέζια με ρυθμούς... πυροβολικού!
Ο πύργος-φρυκτωρία στα Μεσόγεια.
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Η ειδικότητα των καλυβιώτικων εστιατορίων; Το κρέας! Ο,τι μπορείς να φανταστείς, από ψητά της ώρας, στη σούβλα, κοκορέτσι, σπληνάντερα και όλος ο κατάλογος της κρεατοφαγίας, εδώ βρίσκουν την πιο πετυχημένη τους έκφραση, και μάλιστα σε μερίδες... king size! Δεν είναι λοιπόν τυχαία που τα Καλύβια θεωρούνται από τις αγαπημένες προτιμήσεις των καλοφαγάδων σε ολόκληρη την Αττική?
Η ίδια η πόλη των Καλυβίων, πρωτεύουσα του νέου καλλικρατικού Δήμου Σαρωνικού, λίγη σχέση έχει με το όνομά της: μην ακούς «Καλύβια» και περιμένεις να δεις κάποιο μικρό χωριό. Στην πόλη και στα περίχωρά της θα δεις πολλά ωραία σπίτια και μεζονέτες, κυρίως προς την πλευρά του όρους Πάνειο, που υψώνεται δίπλα στα Καλύβια.
Οι εγκαταστάσεις του Συνεταιρισμού Μαρκό.
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Η εκκλησία χωρίς παράθυρα
Στα Καλύβια, λίγο πριν βγεις από την πόλη και πάρεις κατεύθυνση προς Ανάβυσσο,
Στα Καλύβια, λίγο πριν βγεις από την πόλη και πάρεις κατεύθυνση προς Ανάβυσσο,
θα παρατηρήσεις τις καφέ πινακίδες με τα κίτρινα γράμματα, που θα σε πληροφορούν πως εδώ κοντά βρίσκονται δύο βυζαντινές εκκλησίες. Βρίσκεσαι στην τοποθεσία Εννέα Πύργοι και μπαίνοντας για λίγες δεκάδες μέτρα σ' έναν άνετο χωματόδρομο θα φτάσεις μέχρι την παράξενη όσο και ασυνήθιστα όμορφη εκκλησία του Αγίου Πέτρου. Ανάμεσα στα χωράφια, ο βυζαντινός αυτός ναός του 12ου με 13ου αι. χτίστηκε χρησιμοποιώντας ως υλικά μεγάλες ποσότητες από πέτρες και πλάκες που βρίσκονταν σε άλλα παρακείμενα κτίρια, όμως δεν είναι αυτό το κύριο χαρακτηριστικό του. Είναι η πολύ χαμηλή είσοδός του, είναι οι έξοχες τοιχογραφίες του -επίσης του 13ου αι.- και είναι επίσης το γεγονός πως στην εκκλησία υπάρχει μόνο ένα μικρό παράθυρο, στη νότια πλευρά της και μερικά πολύ μικρά παραθυράκια στο ύψος του τρούλου. Της ίδιας τεχνοτροπίας και εποχής είναι και ο ναός της Παναγίας Μεσοσπορίτισσας, λίγα μέτρα πιο πέρα.
Τα μαρμάρινα αγαλματίδια των «άρκτων».
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
- ΠΩΣ ΝΑ ΠΑΣ
Από την Αθήνα ακολουθείς την Αττική Οδό προς Μαρκόπουλο/Αεροδρόμιο (δρόμος με διόδια) και συνεχίζεις επί της Λεωφ. Μαρκοπούλου και κατόπιν επί της Λεωφ. Λαυρίου. Στην Επαρχιακή Οδό Σταυρού-Αναβύσσου στρίβεις δεξιά και μπαίνεις στα Καλύβια. Η συνολική απόσταση από την Αθήνα είναι στα 40 χλμ. περίπου. Από την Κερατέα απέχει μόνο 7 χλμ., περίπου 5 χλμ. από το Μαρκόπουλο και 22 χλμ. από το Λαύριο.
FAST INFO
ΔΙΑΜΟΝΗ
Κύπελλο από τα αφιερώματα στην Αρτεμη.
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
ΦΑΓΗΤΟ
Η αρπαγή των όπλων του Φιλοκτήτη.
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Απάνεμο καταφύγιο
Οποιος διάλεξε το όνομα αυτού του οικισμού έκανε διάνα: Καταφυγή! Θα μπορούσε βέβαια να τον πει και «Ησυχαστήριο», «Υπέροχη απομόνωση» και άλλα πολλά· και πάλι θα 'χε δίκιο!
Ταξίδι | Ειδικό ένθετο για τον τουρισμό
Αν έρχεσαι από την Αθήνα, είναι ο τελευταίος οικισμός του Δήμου Σαρωνικού, λίγο πριν δεις τις παλιές πινακίδες που σε καλωσορίζουν στον Δήμο Κερατέας (νυν Λαυρεωτικής). Αν πάλι έρχεσαι από το Λαύριο, τότε είναι ο πρώτος οικιστικός πυρήνας που θα συναντήσεις. Σημασία ωστόσο δεν έχει το από πού θα έρθεις, όσο το ότι θα έρθεις. Και έπειτα το ότι θα μείνεις εδώ για να παρατηρήσεις προσεκτικά αυτό το περίεργο χωριό.
Ο Ορμος Καταφυγή ανήκει διοικητικά στην Παλαιά Φώκαια, και κατ' επέκταση στον Δήμο Σαρωνικού. Είναι ένας οικισμός χτισμένος αμφιθεατρικά, με εμφανώς προσεγμένο ρυμοτομικό σχέδιο, με καλοσχεδιασμένους εσωτερικούς δρόμους με φοίνικες και πολλές μικρές βιλίτσες. Αν ρωτήσεις κάποιον ντόπιο, στην Παλαιά Φώκαια ή στη Σαρωνίδα ή και από την πλευρά του Σουνίου και των Λεγραινών, θα σου πουν πως το μέρος λέγεται «Δικηγορικά», ίσως από το επάγγελμα των πρώτων που εγκαταστάθηκαν εδώ.
Ο Ορμος δεν έχει ούτε καταστήματα ούτε επιλογές διαμονής και φαγητού. Είναι σαν ένα πριβέ σκηνικό με μοναδικό σκοπό την... απρόσκοπτη απόλαυση του θαλασσινού τοπίου.
Στην άκρη του οικισμού, από την πλευρά του Σαρωνικού, υπάρχει ένα εκκλησάκι, όχι ιδιαίτερα παλιό αλλά σίγουρα πολύ γραφικό, με «κυκλαδίτικο» χρώμα. Είναι ο Αγιος Νικόλαος, ένα όμορφο ξωκλήσι που πολλά ζευγάρια προτιμούν για τον γάμο τους ή απλώς για τη... φωτογράφιση μετά το μυστήριο.
Ο πέτρινος λόφος που είναι χτισμένο το εκκλησάκι χωρίζει δυο μικρές παραλίες με χοντρό βότσαλο, προστατευμένες από τους ανέμους. Είναι από τα σημεία που προτιμούν πολλοί ερασιτέχνες αλλά και προχωρημένου επιπέδου αυτοδύτες, που έρχονται εδώ για να παρατηρήσουν τον βυθό.
Μαρκόπουλο - Μεσόγεια: Σαν κρασί ευωδιαστό
Μαρκόπουλο και Πόρτο Ράφτη, Βραυρώνα και μεσογειώτικη ύπαιθρος γεμάτη αμπέλια και ελαιώνες· να ξέρεις πως στα Μεσόγεια δεν θα έρθεις ως περαστικός, αλλά ως κάποιος που θα αφήνει ανοιχτά όλα τα ενδεχόμενα...
«Το βουνό του Υμηττού είναι αυτό που χωρίζει την κοιλάδα του πνεύματος από την πεδιάδα του οινοπνεύματος». Ο πάντα γλαφυρός Δημήτρης Καμπούρογλου, ιστοριοδίφης και λογοτέχνης του 19ου και του πρώτου μισού του 20ού αιώνα, συνόψισε σε μια μικρή φράση ένα μεγάλο μέρος της προσωπικότητας των Μεσογείων. Διότι η κοιλάδα του πνεύματος είναι φυσικά η πρωτεύουσα Αθήνα, ενώ η πεδιάδα του... οινοπνεύματος δεν είναι άλλη από την περιοχή των Μεσογείων. Εύστοχος χαρακτηρισμός, που αντέχει ακόμη, εκατό και πλέον χρόνια μετά την πρώτη διατύπωσή της, καθώς οι απέραντοι αμπελώνες στα Μεσόγεια εξακολουθούν ακόμη να είναι καρπεροί όπως τότε, να δίνουν ακόμα τον περίφημο καρπό τους και να φτιάχνουν, όπως και τότε, το μεθυστικό κρασί τους.
Οχι βέβαια πως τα Μεσόγεια στερούνται... πνεύματος. Στο Μαρκόπουλο, την πρωτεύουσα και έδρα του ομώνυμου δήμου, θα δεις πως η περιοχή είχε πάντα την τύχη να διαθέτει προσωπικότητες που διαδραμάτιζαν σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της περιοχής. Με πλούσια πολιτιστική κίνηση, ονόματα, όπως ο Τσίλλερ, που πέρασαν από εδώ και άφησαν φαρδιά-πλατιά την υπογραφή τους αλλά και ανθρώπους της καθημερινότητας που με τις πράξεις τους έδιναν ένα άλλο, πιο φωτεινό χρώμα στη ζωή του Μαρκόπουλου.
Τα Μεσόγεια ήταν ανέκαθεν ξεκάθαρα αγροτική περιοχή, με τις περισσότερες δουλειές να περιστρέφονται γύρω από τις δραστηριότητες στα χωράφια και τα αμπέλια. Εκεί γύρω στα 1960 άρχισε η πληθυσμιακή ανάπτυξη της περιοχής, που άλλαξε για τα καλά τα δεδομένα στο Μαρκόπουλο και τα γύρω χωριά. Λίγο η αντιπαροχή, λίγο η συνήθεια πολλών Αθηναίων να μετοικίζουν στα Μεσόγεια με το πιο ευχάριστο κλίμα, αρκετά η λειτουργία του σιδηροδρόμου Αθήνας-Λαυρίου που έφερε κόσμο και εμπορεύματα στο Μαρκόπουλο, και κάπως έτσι η ανάπτυξη ήταν θέμα χρόνου. Από παραθεριστική περιοχή έγινε περιοχή πρώτης κατοικίας, από αγροτικός τόπος μετατράπηκε σε ζώνη εμπορίου και βιομηχανίας.
Σήμερα, με το διεθνές αεροδρόμιο των Σπάτων να ξεχωρίζει στο τοπίο στα Μεσόγεια (απέχει μόλις 10 χλμ., περίπου 12-15' με το αυτοκίνητο) και να αποτελεί τον μεγαλύτερο συγκοινωνιακό κόμβο σε ολόκληρη την Αττική, και με την Αττική Οδό να σε φέρνει κατευθείαν στην καρδιά της πόλης, ο Δήμος Μαρκοπούλου προβάλλει δυναμικά την παρουσία του στο προσκήνιο. Και τα πλεονεκτήματα που έχει να αξιοποιήσει δεν είναι και λίγα. Το λιμάνι του Πόρτο Ράφτη είναι από μόνο του ένα ισχυρό δέλεαρ, από τα πιο αγαπημένα θέρετρα διακοπών, όχι μόνο για τους Αθηναίους που διατηρούν εκεί τις εξοχικές τους κατοικίες αλλά και για πολλούς εκτός Αττικής, ακόμη και ξένους, που έρχονται στο επίνειο του Μαρκόπουλου για να απολαύσουν θάλασσα, διασκέδαση και καλό φαγητό.
Αν οι σπουδαίοι αρχαιολογικοί χώροι είναι για σένα ένα από τα must μιας επίσκεψης, στο Μαρκόπουλο θα έχεις την ευκαιρία να δεις από κοντά ένα από τα σημαντικότερα λατρευτικά ιερά της αρχαιότητας. Το ιερό της Αρτέμιδας στη Βραυρώνα θα βρει σίγουρα μια υψηλή θέση στη λίστα με τα μέρη που θα επισκεφτείς εδώ, όπως και το Αρχαιολογικό Μουσείο της Βραυρώνας, με τα σπάνια αγαλματίδια παιδιών που δεν έχεις δει πουθενά αλλού.
Τέλος, για να πάρεις μια γερή γεύση από την ύπαιθρο του Μαρκόπουλου, θα πρέπει να κάνεις και μια περιήγηση στα μεσογειώτικα χωριά, χωρίς κάποια συγκεκριμένη κατεύθυνση. Αρκεί ο δρόμος, άσφαλτος ή με χώμα, να σε περνά μέσα από τα ευωδιαστά αμπέλια και τους ελαιώνες, από τα γόνιμα χωράφια και τα μεγάλα κτήματα, στην «πεδιάδα του οινοπνεύματος», όπως έλεγε κι ο Καμπούρογλου...
Μαρκόπουλο: Πόλη για να μείνεις!
Συνεχώς αναπτύσσεται, επεκτείνεται, ομορφαίνει. Το Μαρκόπουλο υπόσχεται να σου αποκαλύψει τόσες εκπλήξεις και κρυφές γωνιές, που δεν το περίμενες ποτέ! Ετοιμος για μια βόλτα στα Μεσόγεια;
Συνεχώς αναπτύσσεται, επεκτείνεται, ομορφαίνει. Το Μαρκόπουλο υπόσχεται να σου αποκαλύψει τόσες εκπλήξεις και κρυφές γωνιές, που δεν το περίμενες ποτέ! Ετοιμος για μια βόλτα στα Μεσόγεια;
Η πρωτεύουσα του δήμου, το Μαρκόπουλο, είναι μια πόλη που τα έχει όλα. Κυριολεκτικά. Είναι κοντά στο μεγαλύτερο αεροδρόμιο της χώρας με επιβατική κίνηση εκατομμυρίων ανθρώπων τον χρόνο. Βρίσκεται επίσης στην καρδιά μιας γης εύφορης και γενναιόδωρης, που από τότε που οι άνθρωποι αντιλήφθηκαν την αξία της δεν έπαψε να τροφοδοτεί με τα καλά της ολόκληρη την Αττική. Είχε πάντα και κατοίκους πρόθυμους να ποτίσουν τη γη με τον ιδρώτα τους. Μετά μάλιστα και τους Ολυμπιακούς του 2004, το Μαρκόπουλο άρχισε να απογειώνεται ακόμη περισσότερο, να αναπτύσσεται, και να «αναγκάζει» όλο και περισσότερους να εγκαθίστανται μόνιμα εδώ, απαρνούμενοι τη ζωή της πρωτεύουσας.
Καθώς μπαίνεις στο Μαρκόπουλο, ερχόμενος από την Αττική Οδό, γρήγορα καταλαβαίνεις πως εδώ η οικονομική ζωή περιστρέφεται εν πολλοίς γύρω από την αμπελοκαλλιέργεια. Αμπελοχώραφα σπαρμένα, ακόμα και δίπλα στον δρόμο, ακόμη και πανύψηλοι σωροί από καφάσια. Ο κεντρικός δρόμος θα σε φέρει μέχρι την κεντρική πλατεία του δημαρχείου, μπροστά στη μεγάλη εκκλησία του Αγίου Ιωάννη. Αν τώρα καθώς θα περπατάς αμέριμνος στην πλατεία, σου έρθει στη μύτη μια ακαταμάχητη μυρωδιά από φρεσκοψημένο ψωμί, μην ψάξεις πολύ γύρω σου: είναι το αρτοποιείο του Δαρεμά, στη γωνία, που εδώ και πολλά χρόνια έχει γίνει απαραίτητη στάση για κάθε επισκέπτη της πόλης, «ντύνοντας» την επίσκεψη στην πόλη με άρωμα μουστοκούλουρου...
Λίγο παραπέρα, θα δεις τα «δίδυμα» εκκλησάκια της Αγίας Παρασκευής και της Αγίας Θέκλης, χτισμένα από τα τέλη του 18ου αι. το ένα δίπλα στο άλλο. Στον εξωτερικό τοίχο της πρώτης, υπάρχει ενσωματωμένο ένα αρχαίο αγαλματίδιο -ίσως της Αρτεμης-, μια ασυνήθιστη σύμπραξη αρχαίας και χριστιανικής τεχνοτροπίας.
Δεξαμενή και Αερόμυλος
Η πλατεία της Δεξαμενής, λίγο βορειότερα, είναι ένα από τα καλύτερα «μπαλκόνια» της πόλης, με το ομώνυμο καφέ, θέα στην πεδιάδα των Μεσογείων, και την προτομή του «Πετρογιατρού», Πέτρου Παναγιωτά. Οι Μαρκοπουλιώτες έχουν ακόμα να λένε για την καλοσύνη του γιατρού, που αγόραζε ο ίδιος τα φάρμακα των φτωχότερων ασθενών και τους τα έφερνε μέχρι την πόρτα τους. Εξαιρετική θέα απολαμβάνεις και στον Αερόμυλο, τον παλιό μύλο, λίγο πιο πέρα από τη Δεξαμενή. Το καφέ κάτω ακριβώς από τον μύλο μπορεί ακόμη να μην έχει ανοίξει, όταν όμως έρθει η ώρα και βγουν τα τραπεζάκια έξω, ο καφές ή το ποτό με θέα τις πλαγιές της Μερέντας δεν θα 'χουν ταίρι. Μερέντα είπαμε;
Η πλατεία της Δεξαμενής, λίγο βορειότερα, είναι ένα από τα καλύτερα «μπαλκόνια» της πόλης, με το ομώνυμο καφέ, θέα στην πεδιάδα των Μεσογείων, και την προτομή του «Πετρογιατρού», Πέτρου Παναγιωτά. Οι Μαρκοπουλιώτες έχουν ακόμα να λένε για την καλοσύνη του γιατρού, που αγόραζε ο ίδιος τα φάρμακα των φτωχότερων ασθενών και τους τα έφερνε μέχρι την πόρτα τους. Εξαιρετική θέα απολαμβάνεις και στον Αερόμυλο, τον παλιό μύλο, λίγο πιο πέρα από τη Δεξαμενή. Το καφέ κάτω ακριβώς από τον μύλο μπορεί ακόμη να μην έχει ανοίξει, όταν όμως έρθει η ώρα και βγουν τα τραπεζάκια έξω, ο καφές ή το ποτό με θέα τις πλαγιές της Μερέντας δεν θα 'χουν ταίρι. Μερέντα είπαμε;
Οχι, δεν είναι η γνωστή πραλίνα, είναι αληθινό βουνό, ανάμεσα στο Μαρκόπουλο, στα Καλύβια και στο Πόρτο Ράφτη. Η πλευρά της μάλιστα προς την πόλη έχει λαξευτεί σχεδόν ολόκληρη από τα λατομεία Μαρκόπουλου, όπως φαίνεται και από τις χαρακτηριστικές αναβαθμίδες. Πριν τελειώσεις τη βόλτα σου στο Μαρκόπουλο και καταλήξεις σε κάποιο από τα καφενεία του για καφέ ή τσιπουράκι, κάνε μια στάση στο Πολιτιστικό Κέντρο, ένα εκλεπτυσμένο νεοκλασικό κτίριο, δωρεά του Αν. Συγγρού στην πόλη. Απέναντι ακριβώς βρίσκεται ένα ακόμη κομμάτι ιστορίας του Μαρκόπουλου: είναι το παλιό μπακαλικάκι -κλειστό πια- της Πολυξένης Τουρκοδημήτρη, της αγαθής γερόντισσας, που η φράση της «πρώτα τα λεφτά!» που επαναλάμβανε στους μικρούς μαθητές του απέναντι σχολείου, έμεινε παροιμιώδης στους Μαρκοπουλιώτες. Βλέπεις, τα πιτσιρίκια κάποιες φορές «ξεχνούσαν» να την πληρώσουν και η κ. Πολυξένη ήθελε να 'χει το κεφάλι της ήσυχο...
- ΠΩΣ ΝΑ ΠΑΣ
Από το Διεθνές Αεροδρόμιο Ελ. Βενιζέλος θα ακολουθήσεις την Αττική Οδό και έπειτα θα στρίψεις αριστερά βγαίνοντας στη Λεωφόρο Μαρκοπούλου (απόσταση περίπου 12 χλμ.). Από την Αθήνα θα διανύσεις περίπου 35 χλμ. μέσω Λεωφ. Κατεχάκη, Αττικής Οδού (δρόμος με διόδια) και Λεωφ. Μαρκοπούλου. Από το Λαύριο απέχει περίπου 27 χλμ. μέσω της Αθηνών-Σουνίου, Ε.Ο. Κερατέας-Αναβύσσου και Λεωφόρο Λαυρίου.
FAST INFO
ΔΙΑΜΟΝΗΠερίπου 1,5 χλμ. από το κέντρο του Μαρκόπουλου, το Hotel Πάνθεον (31ο χλμ. Αθηνών-Λαυρίου, Μαρκόπουλο, τηλ. 22990 63040,www.hotelpantheon.gr) είναι πολύ καλή βάση για τη διαμονή σου στα Μεσόγεια, διαθέτει 15 δωμάτια και παροχές υψηλής ποιότητας. Αν πάλι προτιμάς να βρίσκεσαι όσο πιο κοντά γίνεται στο αεροδρόμιο των Σπάτων, έχεις την επιλογή του luxury hotel Sofitel (Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών, Σπάτα, τηλ. 210 3544000, www.sofitelathens.gr), με ηχομονωμένα δωμάτια και σουίτες πολλών αστέρων. Ο σταθμός του μετρό είναι ακριβώς δίπλα στο ξενοδοχείο.
ΦΑΓΗΤΟ
Στο Πόρτο Ράφτη οι επιλογές φαγητού είναι πολλές και για όλα τα γούστα. Για ευφάνταστες δημιουργίες που δεν στερούνται παράδοσης, εμπιστεύσου τον κατάλογο του Φύκι Φύκι (Πόρτο Ράφτη, τηλ. 22990 76333) και διάλεξε, μεταξύ άλλων, τον καπνιστό σολομό με πατάτα. Στην πόλη του Μαρκοπούλου επίλεξε το Εν Μαρκοπούλω (Σ. Ρεμπούσκου 2, Μαρκόπουλο) για μεζεδάκια και καλό κρασί.
Στο Πόρτο Ράφτη οι επιλογές φαγητού είναι πολλές και για όλα τα γούστα. Για ευφάνταστες δημιουργίες που δεν στερούνται παράδοσης, εμπιστεύσου τον κατάλογο του Φύκι Φύκι (Πόρτο Ράφτη, τηλ. 22990 76333) και διάλεξε, μεταξύ άλλων, τον καπνιστό σολομό με πατάτα. Στην πόλη του Μαρκοπούλου επίλεξε το Εν Μαρκοπούλω (Σ. Ρεμπούσκου 2, Μαρκόπουλο) για μεζεδάκια και καλό κρασί.
Αγιος Ιωάννης Μαρκόπουλου: Μοναδικές Αγιογραφίες
Θα είναι από τις εκκλησίες που θα θυμάσαι για πολύ καιρό. Και δεν χρειάζεται να είσαι ιδιαίτερα θρησκευόμενος για να γίνει κάτι τέτοιο, όχι. Απλώς χρειάζεται να μπεις μέσα στον ναό και αμέσως θα καταλάβεις περί τίνος πρόκειται. Ο λόγος για την εκκλησία του Αγίου Ιωάννη, στην κεντρική πλατεία του Μαρκόπουλου, ακριβώς απέναντι από το δημαρχείο. Σίγουρα θα προσέξεις τα... δύο ρολόγια του ναού, ένα πάνω σε κάθε καμπαναριό, όμως αυτό δεν είναι τίποτα μπροστά σ' αυτό που θα δεις στη συνέχεια. Ο ίδιος ο ναός θεωρείται ως ο πιο επιβλητικός σ' ολόκληρα τα Μεσόγεια, εκτιμάται μάλιστα πως πρόκειται για μικρογραφία (όχι ιδιαίτερα «μικρή» για να πούμε την αλήθεια, γιατί ο ναός είναι όντως αρκετά μεγάλος) της Μητρόπολης των Αθηνών.Το «κλου» της υπόθεσης το αντιλαμβάνεσαι προχωρώντας προς το εσωτερικό του ναού και απλώς στρέφοντας το κεφάλι προς τα αριστερά ή τα δεξιά. Η αγιογράφηση του Αγίου Ιωάννη δεν μοιάζει με καμία άλλη που έχεις δει σε ελληνορθόδοξο ναό. Δεν είναι υπερβολή - είναι πραγματικότητα.
Θα είναι από τις εκκλησίες που θα θυμάσαι για πολύ καιρό. Και δεν χρειάζεται να είσαι ιδιαίτερα θρησκευόμενος για να γίνει κάτι τέτοιο, όχι. Απλώς χρειάζεται να μπεις μέσα στον ναό και αμέσως θα καταλάβεις περί τίνος πρόκειται. Ο λόγος για την εκκλησία του Αγίου Ιωάννη, στην κεντρική πλατεία του Μαρκόπουλου, ακριβώς απέναντι από το δημαρχείο. Σίγουρα θα προσέξεις τα... δύο ρολόγια του ναού, ένα πάνω σε κάθε καμπαναριό, όμως αυτό δεν είναι τίποτα μπροστά σ' αυτό που θα δεις στη συνέχεια. Ο ίδιος ο ναός θεωρείται ως ο πιο επιβλητικός σ' ολόκληρα τα Μεσόγεια, εκτιμάται μάλιστα πως πρόκειται για μικρογραφία (όχι ιδιαίτερα «μικρή» για να πούμε την αλήθεια, γιατί ο ναός είναι όντως αρκετά μεγάλος) της Μητρόπολης των Αθηνών.Το «κλου» της υπόθεσης το αντιλαμβάνεσαι προχωρώντας προς το εσωτερικό του ναού και απλώς στρέφοντας το κεφάλι προς τα αριστερά ή τα δεξιά. Η αγιογράφηση του Αγίου Ιωάννη δεν μοιάζει με καμία άλλη που έχεις δει σε ελληνορθόδοξο ναό. Δεν είναι υπερβολή - είναι πραγματικότητα.
Ολόκληρο το τοίχωμα της εκκλησίας στην αριστερά πλευρά, από το ιερό μέχρι το παγκάρι με τα κεριά, διηγείται την ιστορία του Προδρόμου Ιωάννη, από τη γέννησή του μέχρι τη συνάντηση με τον Ιησού στον Ιορδάνη ποταμό, και τέλος μέχρι τη θανάτωσή του για χάρη της Σαλώμης. Η ίδια η θεματική όσο και ο τρόπος παρουσίασής της, με διαφορετικές παραστάσεις σε μεγαλύτερη από την ανθρώπινη κλίμακα, και μάλιστα όχι με τη συνηθισμένη βυζαντινή τεχνοτροπία αγιογράφησης, αλλά με ύφος που παραπέμπει περισσότερο σε αναγεννησιακή ζωγραφική. Εντονα χρώματα, καλοδουλεμένες φιγούρες και ρεαλιστικές σκηνές που ξεπερνούν ό,τι μπορεί να έχεις δει μέχρι τώρα. Στην απέναντι πλευρά της εκκλησίας, στο δεξιό τοίχωμα, οι αγιογραφίες διηγούνται τα Πάθη του Ιησού, από την καταδίκη Του από τον Πόντιο Πιλάτο και τον Γολγοθά μέχρι τη Σταύρωση, την Αποκαθήλωση και την Ανάσταση. Ενα θέαμα στ' αλήθεια εντυπωσιακό, που αξίζει να του αφιερώσεις τον απαιτούμενο χρόνο και προσοχή!
Πόρτο Ράφτη: Αγαπημένο λιμάνι
Eίναι ένα από τα δημοφιλέστερα τουριστικά θέρετρα στην Αττική, αγαπημένος προορισμός των Μεσογειωτών αλλά και των Αθηναίων, ακόμα και ξένων που έρχονται εδώ για να απολαύσουν ήλιο, θάλασσα και διασκέδαση, σε απόσταση αναπνοής από την Αθήνα. Το Πόρτο Ράφτη, το λιμανάκι με το περίεργο όνομα και τα καταγάλανα νερά, ήταν πριν κάποια χρόνια ένα ψαροχώρι, με μια χούφτα, αραιοχτισμένα σπίτια και λίγους κατοίκους που ζούσαν από τα ψάρια του Ευβοϊκού. Ηταν, όμως, ζήτημα χρόνου να γίνει το «μπαμ» και να αρχίσουν να χτίζονται οι πρώτες εξοχικές κατοικίες, πολλές από τις οποίες αργότερα έγιναν μόνιμες, και ο οικισμός άρχισε να αναπτύσσεται και να φιγουράρει στις πρώτες θέσεις ανάμεσα στους πιο δημοφιλείς προορισμούς της Αττικής - και όχι μόνο.
Το Πόρτο Ράφτη διαθέτει παραλίες για όλα τα γούστα: η δημοτική πλαζ στο Αυλάκι είναι πλήρως οργανωμένη, με πολλά καταστήματα τριγύρω και χώρους αναψυχής (ταβέρνες και καφετέριες). Αν κινηθείς προς την αριστερή πλευρά του κόλπου του λιμανιού, θα φτάσεις στην παραλία του Αγίου Σπυρίδωνα, ενώ λίγο παραπέρα είναι η μάλλον διασημότερη παραλία της περιοχής, η Ερωτοσπηλιά, με την αμμώδη ακρογιαλιά και τις σπηλιές.
Το καλοκαίρι στο Πόρτο Ράφτη επικρατεί το αδιαχώρητο από τους χιλιάδες επισκέπτες, ωστόσο αξίζει να το επισκεφτείς και νωρίτερα, μέσα στην άνοιξη, για να απολαύσεις το όμορφο μέρος χωρίς κοσμοπλημμύρα.
- ΠΩΣ ΝΑ ΠΑΣ
Περίπου 7 χλμ. , ουσιαστικά σε μια ευθεία γραμμή, χωρίζουν το Πόρτο Ράφτη από το Μαρκόπουλο. Από το Λαύριο η απόσταση είναι γύρω στα 30 χλμ. ενώ από την Αθήνα θα διανύσεις περίπου 40 χλμ. , μέσω της Αττικής Οδού (δρόμος με διόδια) μέχρι να φτάσεις στο λιμάνι.
Μαρκόπουλο: Ενδοχώρα των εκπλήξεων
Πώς σου φαίνεται να χαζεύεις μέσα στα αμπέλια κι από μακριά να ακούγονται οι «Δρόμοι της Φωτιάς»; Ενα σεργιάνι στους απέραντους αμπελώνες των Μεσογείων δεν είναι ποτέ σαν την προηγούμενη φορά, πάντα με εκπλήξεις και καινούριες αποκαλύψεις...
Εχεις ακούσει για τα κρασιά του Μαρκόπουλου, έχεις γευτεί δυο και τρεις φορές τις εκλεκτές σοδειές των Μεσογείων στο ποτήρι σου. Δεν ήρθε η ώρα να δεις από κοντά το πού καλλιεργούνται τα περίφημα αμπέλια που δίνουν τέτοιο «μαγικό» καρπό; Με βάση λοιπόν την πόλη του Μαρκόπουλου, θα ξεκινήσεις για μια περιήγηση ανάμεσα στα απέραντα χωράφια των Μεσογείων, ένα σεργιάνι χωρίς βιασύνη, και με τις πέντε αισθήσεις σε εγρήγορση!
Στα Μεσόγεια βέβαια δεν θα βρεις μονάχα αμπελώνες: η γη εδώ είναι τόσο εύφορη, που βγάζει από πολλά καλά. Το αμπέλι βέβαια κυριαρχεί, πρώτη ύλη άλφα άλφα για τα ονομαστά κρασιά της περιοχής· όμως θα δεις και ελαιώνες, θα δεις βασιλικές συκιές, θα δεις ακόμα και φιστικιές. Κι ανάμεσα στις καλλιέργειες, να ένα θέαμα παράξενο και ασυνήθιστο! Γλάροι, να κόβουν βόλτες μες τα σπαρτά, αλλάζοντας για λίγο την αρμύρα της θάλασσας με τα αρώματα του άγουρου ακόμα αμπελιού και της ελιάς.
Από τους αμπελώνες αυτούς αντλούσε τον εκλεκτό καρπό ο Συνεταιρισμός Μαρκό. Από το 1914 μέχρι και σήμερα, ο Μαρκό εμπορεύεται μούστο και κρασί, και οι εγκαταστάσεις επεξεργασίας στο Μαρκόπουλο, απέναντι από τον παλιό σταθμό του τρένου, είναι πλέον σήμα-κατατεθέν της πόλης.
Πίσω ακριβώς από τις εγκαταστάσεις του Αεροδρομίου, διασχίζει τα χωράφια το ρέμα του Εράσινου. Οταν βρέχει, ο Εράσινος κατεβάζει τόσο πολύ νερό, που κόβει στα δύο τον δρόμο, και πολλές από τις παρακείμενες καλλιέργειες έχουν προβλήματα. Εδώ κοντά θα δεις και τον ύψους 15 μ. ενετικό πύργο των Μεσογείων. Μπορεί να λέγεται έτσι όχι γιατί τον έχτισαν οι Ενετοί, μα περισσότερο για λόγους... συνεννόησης, καθώς απλά κατασκευάστηκε την περίοδο της ενετοκρατίας.
Ο πύργος λειτουργούσε ως φρυκτωρία, ως παρατηρητήριο δηλαδή, που ενημέρωνε τους κατοίκους της ενδοχώρας για ενδεχόμενο κίνδυνο, κυρίως επιδρομές από τη θάλασσα.
Καθώς συνεχίζεις τη βόλτα μέσα στα χωράφια, κυρίως προς την πλευρά των ελαιώνων, μην εκπλαγείς αν ακούσεις από μακριά... μουσική. Θα πρόκειται για το Σκοπευτήριο Μαρκοπούλου, απ' όπου όταν φιλοξενούνται αγώνες ακούγεται μέχρι μακριά η θριαμβευτική μουσική που συνοδεύει τη βράβευση των νικητών. Κοντά στο ρέμα του Ερεσίνου θα δεις ένα μικρό εκκλησάκι, να ξεχωρίζει σαν πάλλευκος λόφος μέσα στην πεδιάδα των Μεσογείων. Είναι το ξωκλήσι της Παναγίας Βαραμπά, του 12ου αι., με τις αμυδρές, αλλά όμορφες τοιχογραφίες του 15ου και του 18ου αιώνα.
Το μεγαλύτερο μήκος μιας διαδρομής ανάμεσα στα μεσογειώτικα χωράφια είναι σε χωματόδρομο, όχι τόσο δύσβατο , αλλά σίγουρα πιο κατάλληλους για τζιπ παρά για ένα αυτοκίνητο πόλης.
Το «Θηρίο» δεν βρυχάται πια
Δεν ξεφυσάει πια όπως παλιά, στέκεται ακίνητο μπροστά στον παλιό σταθμό, συμβιβασμένο με τη μοίρα του. Το παλιό τρένο, το «Θηρίο» όπως το έλεγαν όταν πρωτολειτούργησε, είναι ένα από τα σύμβολα μιας άλλης, περασμένης εποχής. Ηταν αυτό άλλωστε που εν πολλοίς άλλαξε τη μοίρα του Μαρκόπουλου, όταν το 1884 ξεκίνησε η λειτουργία του σιδηροδρόμου που ένωνε την Αθήνα με το Λαύριο. Ανθρωποι και εμπορεύματα κινούνταν με ασύλληπτες για την εποχή ταχύτητες και ασφαλώς με πολύ μεγαλύτερη ασφάλεια - οι ληστείες ήταν τότε μάστιγα για την Αττική.
Δεν ξεφυσάει πια όπως παλιά, στέκεται ακίνητο μπροστά στον παλιό σταθμό, συμβιβασμένο με τη μοίρα του. Το παλιό τρένο, το «Θηρίο» όπως το έλεγαν όταν πρωτολειτούργησε, είναι ένα από τα σύμβολα μιας άλλης, περασμένης εποχής. Ηταν αυτό άλλωστε που εν πολλοίς άλλαξε τη μοίρα του Μαρκόπουλου, όταν το 1884 ξεκίνησε η λειτουργία του σιδηροδρόμου που ένωνε την Αθήνα με το Λαύριο. Ανθρωποι και εμπορεύματα κινούνταν με ασύλληπτες για την εποχή ταχύτητες και ασφαλώς με πολύ μεγαλύτερη ασφάλεια - οι ληστείες ήταν τότε μάστιγα για την Αττική.
Οι ντόπιοι, έκπληκτοι, βάφτισαν το τρένο «Θηρίο», έτσι όπως το έβλεπαν να τρέχει σαν τον άνεμο μέσα στα χωράφια, και να ξεφυσάει πυκνούς μαύρους καπνούς. Οι παλιές ιστορίες λένε μάλιστα πως κάποιοι, μη μπορώντας να εξηγήσουν τι συνέβαινε, του πέταγαν πέτρες για να το διώξουν, άλλοι το χτυπούσαν με τις τσουγκράνες, άλλοι φώναζαν τον παπά για να διαβάσει αυτό το διαβολικό δημιούργημα. Ηταν αυτό, όμως, που έβγαλε την περιοχή από την απομόνωση και έδωσε τρομερή ώθηση στο εμπόριο, μέχρι και το 1957 που καταργήθηκε οριστικά. Σήμερα, το παλιό τρένο βρίσκεται ακίνητο μπροστά στον παλιό σταθμό, ένα εξίσου εντυπωσιακό όσο και καλοδιατηρημένο κτίσμα της εποχής.
Βραυρώνα: Οι άρκτοι της Αρτεμης
Μαρμάρινα αγαλματάκια μικρών παιδιών, σε μέγεθος φυσικό, φτιαγμένα με τέτοια λεπτομέρεια που μοιάζουν αληθινά· είναι μερικά μόνο από τα σπάνια εκθέματα του Μουσείου της Βραυρώνας, δίπλα στο αρχαίο ιερό της Αρτεμης
Δεν είναι ασύνηθες στην Ελλάδα να μένουν «κρυφά», ή τουλάχιστον όχι ιδιαίτερα αναγνωρισμένα, σπουδαία αξιοθέατα, τέτοιας αξίας που αν βρίσκονταν στο εξωτερικό οι τουρίστες θα σχημάτιζαν ατέλειωτες ουρές για να τα επισκεφτούν. Ο αρχαιολογικός χώρος της Βραυρώνας, λίγα μόλις χλμ. από το Μαρκόπουλο και πολύ κοντά στο Πόρτο Ράφτη, είναι ένα από αυτά τα παραδείγματα.
Πρόκειται λοιπόν για το ιερό της Αρτεμης, της θεάς του κυνηγιού, προστάτιδας της φύσης, των άγριων ζώων, του τοκετού και των νεογέννητων βρεφών. Ο ναός της θεάς χτίστηκε τον 6ο π.Χ. αι. από τον Πεισίστρατο, τον τύραννο των Αθηνών, και γρήγορα απέκτησε μεγάλη αίγλη. Ο μύθος λέει πως οι κάτοικοι κάποτε προκάλεσαν την οργή της Αρτεμης όταν σκότωσαν μια αρκούδα, το αγαπημένο ζώο της θεάς. Για να εξιλεωθούν πρόσφεραν στον ναό τα μικρά κοριτσάκια της, για να υπηρετούν στη λατρεία της Αρτεμης μέχρι να κλείσουν τα δέκα τους χρόνια.
Τα κοριτσάκια αυτά λέγονταν «άρκτοι», ως φόρο τιμής στη σκοτωμένη αρκούδα. Κάπως έτσι άρχισε να αναπτύσσεται το ιερό, και αργότερα καθιερώθηκαν και οι εορτές των Βραυρωνίων, με μια επίσημη πομπή από την τοπική ακρόπολη μέχρι τον ναό, θυσίες, αθλητικούς και μουσικούς αγώνες. Λόγω της εγγύτητας με τη θάλασσα (μόλις λίγες δεκάδες μέτρα), το ιερό καταστράφηκε από πλημμύρες ήδη στα τέλη του 4ου π.Χ. αι, και σήμερα, από το μεγάλο συγκρότημα του αρχαίου ναού διασώζεται μονάχα ένα μέρος της στοάς του ιερού, που ανακάλυψαν οι ανασκαφές στα 1948-1962.
Το πιο εντυπωσιακό αξιοθέατο, ωστόσο, είναι στο παρακείμενο αρχαιολογικό μουσείο. Πρόκειται για τα μαρμάρινα ομοιώματα παιδιών, του 4ου π.Χ. αι., σε φυσικό μέγεθος, που εκτίθενται στο κέντρο της μεγάλης σάλας του μουσείου. Γύρω τους, μάλιστα, δεν υπάρχει κάποιο τζάμι ή πλεξιγκλάς, έτσι που μπορείς να τα πλησιάσεις σε απόσταση αναπνοής και να παρατηρήσεις τις εκπληκτικές εκφράσεις στα πρόσωπά τους, τις λεπτομέρειες στα μαλλιά τους αλλά και τα επίσης μαρμάρινα ζωάκια που κάποια απ' αυτά κρατούν στην αγκαλιά τους. Είναι ομοιώματα των «άρκτων», των μικρών κοριτσιών -αλλά και αγοριών- που υπηρετούσαν στο ιερό της Αρτεμης.Και οι υπόλοιποι χώροι παρουσιάζουν ενδιαφέρον, με τις μαρμάρινες παραστάσεις όπου κάτοικοι αποδίδουν τιμές στην Αρτεμη, με σκηνές από γιορτές και θυσίες στη θεά, ευρήματα από τον προϊστορικό οικισμό της Βραυρώνας μέχρι και τη ρωμαϊκή εποχή.
Αρχαιολογικό Μουσείο Βραυρώνας, Μαρκόπουλο Μεσογείων, τηλ. 22990 27020. Είσοδος €3, μειωμένο €2.
Υγροβιότοπος Βραυρώνας
Αν από το Μουσείο της Βραυρώνας δεν πάρεις τον δρόμο της επιστροφής προς Μαρκόπουλο ή Πόρτο Ράφτη, αλλά συνεχίσεις για λίγα μόνο μέτρα στον χωματόδρομο προς τη θάλασσα, θα έρθεις στον υγρότοπο της Βραυρώνας. Εδώ ο Εράσινος γίνεται πια από ποταμός χείμαρρος, και τα γλυκά νερά του σε συνδυασμό με το αλμυρό νερό της θάλασσας δημιουργούν μια εκπληκτική βιοποικιλότητα, που δύσκολα πιστεύεις πως βρίσκεται μόλις 40 χλμ. μακριά από την πολύβουη Αθήνα. Ο υγρότοπος έχει ενταχθεί στο ευρωπαϊκό δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Natura 2000, με σκοπό να διασφαλιστεί η επιβίωση των απειλούμενων ειδών που βρίσκουν εδώ καταφύγιο και πρόσφορο έδαφος για τις φωλιές τους μέσα στην οργιώδη βλάστηση, αλλά παράλληλα και για να προωθηθούν εναλλακτικές μορφές ανάπτυξης, όπως ο οικοτουρισμός. Ο χώρος δεν είναι περιφραγμένος, όταν ωστόσο έχει βρέξει η πρόσβαση είναι από δύσκολη έως αδύνατη λόγω της λάσπης.
Αν από το Μουσείο της Βραυρώνας δεν πάρεις τον δρόμο της επιστροφής προς Μαρκόπουλο ή Πόρτο Ράφτη, αλλά συνεχίσεις για λίγα μόνο μέτρα στον χωματόδρομο προς τη θάλασσα, θα έρθεις στον υγρότοπο της Βραυρώνας. Εδώ ο Εράσινος γίνεται πια από ποταμός χείμαρρος, και τα γλυκά νερά του σε συνδυασμό με το αλμυρό νερό της θάλασσας δημιουργούν μια εκπληκτική βιοποικιλότητα, που δύσκολα πιστεύεις πως βρίσκεται μόλις 40 χλμ. μακριά από την πολύβουη Αθήνα. Ο υγρότοπος έχει ενταχθεί στο ευρωπαϊκό δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Natura 2000, με σκοπό να διασφαλιστεί η επιβίωση των απειλούμενων ειδών που βρίσκουν εδώ καταφύγιο και πρόσφορο έδαφος για τις φωλιές τους μέσα στην οργιώδη βλάστηση, αλλά παράλληλα και για να προωθηθούν εναλλακτικές μορφές ανάπτυξης, όπως ο οικοτουρισμός. Ο χώρος δεν είναι περιφραγμένος, όταν ωστόσο έχει βρέξει η πρόσβαση είναι από δύσκολη έως αδύνατη λόγω της λάσπης.
Κείμενο: Γιάννης Μαντάς
Φωτογραφίες: Εύη Φραγκολιά
Φωτογραφίες: Εύη Φραγκολιά
