• ΠΡΟΣΦΑΤΑ

    Απριλίου 22, 2015

    ΑΠΟ ΤΟΝ ''ΒΑΣΙΛΗ ΤΟΝ ΑΡΒΑΝΙΤΗ'' ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΗ ΜΥΡΙΒΗΛΗ ΣΤΟ ''ΓΚΙΑΚ'' ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΘΕΝΗ ΠΑΠΑΜΑΡΚΟΥ


    Το άρθρο αυτό θα μπορούσε να έχει και τίτλο “Όσα ξέρω για την αρβανίτικη λογοτεχνία” δηλαδή για τα μυθιστορήματα- νουβέλες- διηγήματα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας  με ήρωες άντρες-γυναίκες Αρβανίτικης καταγωγής.

    “Ο Βασίλης ο Αρβανίτης” του Στρατή Μυριβήλη σε μια πρώτη γραφή είχε ήδη δημοσιευθεί στο “Γαλάζιο Βιβλίο” (1939). Εκδόθηκε αυτοτελώς το 1943. Ο Μάριο Βίττι στην “Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας” γράφει: «Πρωταγωνιστής είναι ένας μυθικός λεβέντης που έζησε στις αρχές του αιώνα στην ιδιαίτερη πατρίδα του Μυριβήλη, τη Λέσβο. Οι παλικαριές του Βασίλη όχι μόνο ανταποκρίνονται στην κρατούσα στον ελληνικό λαό αντίληψη του ηρωισμού αλλά επιπλέον, χάρη στα καλλιτεχνικά προσόντα του συγγραφέα, βρίσκουν την κατάλληλή τους έκφραση. Ο Μυριβήλης αφηγείται τα παράτολμα καμώματα του Βασίλη με ένα ύφος θαυμασμού και αφέλειας που αναπαράγει πειστικότατα τον λαϊκό προφορικό λόγο. Η γραφή είναι πλούσια σε γοητεία και η παλικαρίσια μορφή του Βασίλη διασώζει ακέραια τη ζωηρότητά της ως σήμερα. Η απουσία όμως κάθε ευθύνης από τον ήρωα, ο οποίος δρα επέκεινα του καλού και του κακού, αντικατοπτρίζει την αβεβαιότητα του ίδιου του Μυριβήλη, σε στιγμές, μάλιστα, που οι αποφάσεις πληρώνονταν με αίμα…»

    Το 1948 ο Μ. Καραγάτσης γράφει την μυθιστορηματική  βιογραφία ενός άλλου Αρβανίτη, Βασίλης κι αυτός, από τη Δυτική Αττική. Το μυθιστόρημα του “Βασίλης Λάσκος” εξιστορεί τη ζωή και το θάνατο του κυβερνήτη του υποβρυχίου “Κατσώνης” και ο συγγραφέας διατρέχει μισό σχεδόν αιώνα της πλούσιας σε γεγονότα Ελληνικής ιστορίας. Το 1899 γεννήθηκε ο Βασίλης Λάσκος στην Λεψίνα. Ένα αγόρι καλοφτιαγμένο, γεροδεμένο, θεριό σωστό! Ο πατέρας Παμεινώντας, Αρβανίτης μια φορά, η Μαριγώ η μάνα του Αρβανίτισσα τρεις φορές- γράφει ο Καραγάτσης «κοπέλα ίσαμε κει πάνω, όμορφη, καλοφτιαγμένη, γερή, έξυπνη, δραστήρια και πεισματάρα. Πεισματάρα σαν Αρβανίτισσα.»

    Στον πρόλογό του ο Μ. Καραγάτσης αναφέρεται στους Αρβανίτες που απέκτησαν ελληνική εθνική συνείδηση-όπως τονίζει- και ήρθαν το ΙΔ΄μ.χ. αιώνα γιατί δεν μπορούσαμε να τα βγάλουμε πέρα μόνοι μας με τους δυο μεγάλους εχθρούς του Έθνους μας, τους Τούρκους και τους Φράγκους. Μάλιστα αναφέρεται στα υπέρ και κατά των Αρβανιτών παίρνοντας ως παράδειγμα τους κατοίκους της Ύδρας  που ήταν Αρβανίτες και είχαν τα γενικά βιολογικά γνωρίσματα της φυλής τους: Βαρύτητα και σταθερότητα χαρακτήρος, πάθη έξαλλα, πολεμικότητα, επιμονή που φθάνει στο όριο του πείσματος, λιτότητα, μανία του κέρδους, τυχοδιωκτισμό, συναίσθημα της ιεραρχίας αξιών, λακωνισμό, κράμα πρακτικού πνεύματος και φαντασίας, άκρατη αρχομανία, πειθαρχικότητα αλλά και εγωκεντρισμό που φθάνει μέχρι την επανάσταση. Αναφέρει μάλιστα μερικά ονόματα Υδραίων Αρβανιτών: Μιαούλης, Κουντουριώτης, Σαχίνης, Τομπάζης, Οικονόμος, Κριεζής, Σαχτούρης.

    Ο Βασίλης Λάσκος που πήγε στο ελληνικό σχολείο της Μάνδρας, πέθανε στο τέλος όπως αρμόζει στους άντρες της θάλασσας να πεθαίνουν -μας λέει ο συγγραφέας-, όρθιος πάνω στο καράβι του δίπλα στο κανόνι του. Πέθανε πολεμώντας.

    Στο τεύχος 18-19 του περιοδικού «ΧΡΥΣΗ ΤΟΜΗ» (Οκτώβριος 1980) του Συνδέσμου Πνευματικής & Κοινωνικής Δραστηριότητας Κερατέας δημοσιεύθηκε ένα μικρό διήγημα του Νίκου Μπούτβα με τίτλο “Η μάνα η Αρβανίτισσα”. Ένα δωρικό διήγημα του Μεσολογγίτη λογοτέχνη όπου μια γριά Αρβανίτισσα στο πλούσιο κάμπο της Φήβας (Θήβας), ενώ μοιρολογεί το γιο της που χάθηκε στο Αλβανικό μέτωπο «Μπο μπο ε ντιάλι μου (παιδί μου) τ’ ζέζε (τη μαύρη) μοίρα σου» βλέπει ένα αμερικάνικο συμμαχικό αεροπλάνο να πέφτει από γερμανικά πυρά. Σαν σύγχρονη Αντιγόνη προσπαθεί να θάψει τους νεκρούς επιβάτες. Όμως ένα άγημα των κατακτητών πλησιάζει και προσπαθεί να συννενοηθεί μαζί τους αρβανίτικα. -Τσι ντι(τι θέλετε) Ιστι ι βτέκουρ! (είναι νεκρός!).

    Ο Ν. Μπούτβας με εξαιρετικό τρόπο μας μεταφέρει την εποχή της Κατοχής και σκιαγραφεί μια γενναία πονεμένη Αρβανίτισσα μάνα που δε δειλιάζει μπροστά στον εχθρό.

    Ο Σωτήρης Δημητρίου ένας σύγχρονος αξιόλογος Έλληνας συγγραφέας που γεννήθηκε το 1955 στη Μουργκάνα Θεσπρωτίας έχει εκδόσει αρκετά μυθιστορήματα, συλλογές διηγημάτων (3 από αυτές έχουν γίνει ταινίες μεγάλου μήκους και 6 μικρού μήκους). Το 1987, στα πρώτα του βήματα, εξέδωσε τη συλλογή διηγημάτων “Ντιάλιθ’ιμ Χριστάκη”. Στο ομώνυμο διήγημα (3 και μισή σελίδες) ο συγγραφέας περιγράφει συγκλονιστικά και με λιτό τρόπο τη ζωή μιας όμορφης, φτωχής Αρβανίτισσας που παντρεύτηκε ένα φούρναρη -παρόλο ότι οι αδερφές του δεν την ήθελαν «Σπίτι μας δεν μπαίνει η παλιοσκιπιτάρ»-, τη μοναχικότητά της μετά το γάμο «Βουβάσου, έχεις άντρα, χόρτασες ψωμί» της έλεγε η μάνα της, τη γέννα ενός άρρωστου παιδιού, που το λάτρεψε όσο τίποτα μέχρι το θάνατό του. «Κι αυτή αλάλαζε στ’ αρβανίτικα λόγια αγάπης, αναθέματα, νανουρίσματα. Κύματα κόκκινα πάφλαζαν στα σωθικά της οι λέξεις κι ανέβαιναν στο λαιμό να την πνίξουν. Ντιαλιθι’ιμ Χριστάκη μου…».
    Και φθάνουμε στη συλλογή διηγημάτων «Γκιάκ» (στα Αρβανίτικα σημαίνει αίμα) του Δημοσθένη Παπαμάρκου, υποψήφιου διδάκτορα στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Στα οχτώ διηγήματα της συλλογής ήρωες και αφηγητές του είναι Αρβανίτες που προέρχονται από αρβανιτοχώρια της Λοκρίδας που έχουν πάρει μέρος στο Μικρασιατικό πόλεμο. Μια άλλη άγρια και σκληρή εικόνα των Ελλήνων στρατιωτών στη Σμύρνη, στο Αϊβαλί, στο Αϊδίνι, διαφορετική απ’αυτήν που μας έχει συνηθίσει η επίσημη ελληνική ιστορία –γράφει η Μαρία Στασινοπούλου στο «Ανοιχτό Βιβλίο» της “Εφημερίδας των Συντακτών”. Ένα βιβλίο αντρικής ματιάς και αρσενικής νοοτροπίας χωρίς καμία υποτιμητική διάθεση οι όροι. Αντρικές φιλίες, σταράτες κουβέντες, καταπιεσμένοι πόνοι, πληγωμένοι εγωισμοί, ανομολόγητοι έρωτες. Λέξεις όπως καημός, λαχτάρα, μπέσα, εκδίκηση, ανταπόδοση, αφανισμός διεκδικούν ιδιαίτερο ρόλο. Διηγήματα όπως το «Ντο τ’α πρες κοτσίδετε», «Ο αρραβώνας», «Το γυάλινο μάτι» και κυρίως το καταπληκτικό «Νόκερ» είναι ένα απ’αυτά που μπολιάζουν με υγιές νέο αίμα τη σύγχρονη λογοτεχνική παραγωγή – καταλήγει η Μαρία Στασινοπούλου. Η συλλογή συμπληρώνεται και από μία παραλογή (ένα πολύστιχο ποιητικό είδος), σαν παλιό δημοτικό τραγούδι.

    Το «Γκιάκ» παρουσιάζεται το Σάββατο 25 Απριλίου το βράδυ στις 8:00 μ.μ. στην αίθουσα εκδηλώσεων της Χρυσής Τομής (Κεντρική Πλατεία Κερατέας) από τον συγγραφέα και τον εκδότη Θοδωρή Δρίτσα (εκδόσεις Αντίποδες).

    ΓΙΩΡΓΟΣ Π. ΙΑΤΡΟΥ



    Διαβάστε σχετικά:
    thumbnailΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ ΤΗΣ ΑΡΒΑΝΙΤΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ «ΓΚΙΑΚ» ΣΤΗ «ΧΡΥΣΗ ΤΟΜΗ»
    Η «ΧΡΥΣΗ ΤΟΜΗ» και οι εκδόσεις Αντίποδες σας προσκαλούν το Σάββατο 25 Απριλίου  2015 και ώρα 20:00 στην αίθουσα του Συνδέσμου (Λ. Αθηνών-Σουνίου 55, Κεντρική πλατεία Κερατέας) για την παρουσίαση του …



    Item Reviewed: ΑΠΟ ΤΟΝ ''ΒΑΣΙΛΗ ΤΟΝ ΑΡΒΑΝΙΤΗ'' ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΗ ΜΥΡΙΒΗΛΗ ΣΤΟ ''ΓΚΙΑΚ'' ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΘΕΝΗ ΠΑΠΑΜΑΡΚΟΥ Rating: 5 Reviewed By: forkeratea