- Η Φρασίκλεια και ο Κούρος. Τα αριστουργήματα της αρχαϊκής γλυπτικής που ενταφιάστηκαν για να σωθούν από τους Πέρσες εισβολείς. Οι αρχαιολόγοι τα εντόπισαν μελετώντας μια αρχαία επιγραφή σε εκκλησία του Πόρτο Ράφτη...
Το 1968 ανακαλύφθηκε μια αρχαία μαρμάρινη επιγραφή τοποθετημένη ως οικοδομικό υλικό στην εκκλησία της Παναγία της Μερέντας, στο ομώνυμο βουνό, κοντά στο Πόρτο Ράφτη.
Η επιγραφή αποκολλήθηκε από την εκκλησία και μεταφέρθηκε στην αρχαιολογική υπηρεσία για μελέτη. Οι αρχαιολόγοι διαπίστωσαν πως επρόκειτο για τη βάση ενός αγάλματος που ανέφερε:
«Μνήμα της Φρασίκλειας, θα καλούμαι κόρη για πάντα, αφού αντί για γάμο οι θεοί αυτό το όνομα μου όρισαν».
Η ανακάλυψη της επιγραφής ήταν το έναυσμα για να ξεκινήσουν ανασκαφές στην περιοχή που έφεραν στο φως σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα.
Τα δύο γλυπτά χρονολογούνται το 540 π.Χ. και ανακαλύφθηκαν το 1972. Ο ανασκαφέας Ε. Κακαβογιάννης και ο έφορος Αρχαιοτήτων Ε. Μαστροκώστας την ώρα της αποκάλυψης των αγαλμάτων. Επιγραφικό Μουσείο, Αρχείο Ευθ. Μαστροκώστα. Από το βιβλίο Οι μεγάλες στιγμές της ελληνικής αρχαιολογίας, εκδόσεις Καπόν.
Και τα δύο γλυπτά, από μάρμαρο Πάρου, είναι έργα του Αριστίωνα και χρονολογούνται μεταξύ 540 και 530 π.Χ.
Στον κούρο ύψους 1,89 μ. διακρίνονται υπολείμματα χρωμάτων κάτι που κάνει τους αρχαιολόγους να συμπεραίνουν ότι ήταν ζωγραφισμένος με έντονα χρώματα σε διάφορα σημεία του σώματός του, όπως τα μαλλιά και το λαιμό.
Η γλυπτό της κόρης έχει ύψος 1,79 μ. χωρίς τη βάση. Σώζονται χρωστικά υπολείμματα που δείχνουν την άλλοτε πολύχρωμη εμφάνισή της ενώ τα κοσμήματα που φέρει δηλώνουν κόρη από πλούσια οικογένεια.
Τα δύο αγάλματα, θεωρούνται από τα ωραιότερα δείγματα της αρχαϊκής γλυπτικής.
Γι’ αυτό άλλωστε κι όταν τα ανακάλυψαν οι αρχαιολόγοι σήμανε «συναγερμός».
Ο διευθυντής και το συνεργεία της ανασκαφής έμειναν με το στόμα ανοιχτό όταν βρέθηκαν μπροστά στα δύο αριστουργήματα.
Ο κούρος της Μερέντας και η κόρη Φρασίκλεια, όπως βρέθηκαν τη 18η Μαΐου 1972. Επιγραφικό Μουσείο, Αρχείο Ευθ. Μαστροκώστα. Από το βιβλίο “Mεγάλες στιγμές της ελληνικής αρχαιολογίας”, εκδ ΚΑΠΟΝ
Ήταν μια τακτική που ακολουθούσαν οι Αθηναίοι σε περιόδους πολέμων όταν αναγκάζονταν να εγκαταλείψουν την πόλη: έκρυβαν πολύτιμα αντικείμενα ώστε να μην τα καταστρέψουν οι εισβολείς και να τα βρουν οι ίδιοι αν και όταν επιστρέψουν. Και πράγματι τα δύο γλυπτά διασώθηκαν από την καταστροφική μανία των εισβολέων που έφτασαν μέχρι την Ακρόπολη και έσφαξαν και έκαψαν τα πάντα στο πέρασμα τους το 480 πΧ.
Τα γλυπτά ανασύρθηκαν σε αρκετά καλή κατάσταση αλλά εικάζεται ότι όποιος τα έθαψε, τα σήκωσε βιαστικά από τη θέση τους και άθελά του έσπασε τα άκρα.
Πρόκειται για επιτύμβιο μνημείο, στο βάθρο του οποίου έχει χαραχθεί επίγραμμα με το όνομα της νεκρής Φρασίκλειας και το όνομα του γλύπτη που το φιλοτέχνησε, Αριστίωνα του Πάριου.Επιγραφή: Σήμα Φρασίκλειας,| κόρη κεκλήσομαι,| αιεί αντί γάμου | παρά Θεών τούτο | λαχουσ’ όνομα Αριστίων Πάρι[ος μ’ επ]ό[ε]σε (Μτφρ.: Μνήμα της Φρασίκλειας, θα καλούμαι κόρη για πάντα, αφού αντί για γάμο οι θεοί αυτό το όνομα μου όρισαν. Με έφτιαξε ο Αριστίων ο Πάριος.φωτ.: «Ταξίδι στην Αρχαία Ελλάδα» (Μάνος Ι. Ελευθερίου)
Το όνομά της οφείλεται σε παραφθορά της ονομασίας του παρακείμενου αρχαίου Αθηναϊκού δήμου, της Μυρρινούντας.
Το άγαλμα αυτό είναι από τα ωραιότερα δείγματα του τύπου της κόρης της αρχαϊκής γλυπτικής. Ξεχωρίζει για την καλή κατάσταση διατήρησης και το ζωγραφικό διάκοσμο του, που σώζεται σε αρκετά σημεία. φωτ.: «Ταξίδι στην Αρχαία Ελλάδα» (Μάνος Ι. Ελευθερίου)
Πηγή: www.mixanitouxronou.gr
- Η περιπέτεια του διάσημου Κούρου που κοσμούσε τον ναό του Ποσειδώνα. Τον έκρυψαν οι αρχαίοι μέσα σε πηγάδι για να τον σώσουν από τους Πέρσες. Τον έθαψαν και οι νεοέλληνες για να τον προστατεύσουν από τους γερμανούς κατακτητές...
Ο Κούρος του Σουνίου, όπως ονομάστηκε, είναι από τους μεγαλύτερους Κούρους που κατασκευάστηκε και προκαλεί δέος με το υπερφυσικό του μέγεθος.
Οι αρχαίοι έκρυψαν τον Κούρο μέσα σε πηγάδι στον ναό του Ποσειδώνα για να τον σώσουν από την επιδρομή των Περσών.
Έχει ύψος 3,05 και παριστάνει έναν νέο άντρα, πιθανότατα αριστοκράτη.
Ο άντρας είναι γυμνός και έχει μακριά μαλλιά, που είναι δεμένα με μια διπλή κορδέλα.
Έχει πλατύ στήθος, στενή μέση, προβάλει το ένα του πόδι και χαμογελάει ελαφρά (αρχαϊκό μειδίαμα).
Κατασκευάστηκε, όπως τα περισσότερα γλυπτά της εποχής, από το φημισμένο μάρμαρο της Νάξου.
Μετά την ολοκλήρωση του, τοποθετήθηκε στην πρόσοψη του ναού και ήταν αφιερωμένος στον θεό Ποσειδώνα.
Το γιγαντιαίο του μέγεθος επέτρεπε στους διερχόμενους ναυτικούς να τον βλέπουν μέσα από τα πλοία τους.
Στεκόταν μπροστά στον ναό σε ύψος 73 μέτρων από τη θάλασσα μαζί με άλλους τρεις κούρους.
Η δημιουργία του χρονολογείται κατά την αρχαϊκή εποχή, περί 590 π.Χ.
Την περίοδο εκείνη, ο ελληνικός πολιτισμός αναπτύχθηκε ραγδαία και δημιουργήθηκαν σημαντικά έργα γλυπτικής.
Εκατό χρόνια αργότερα, το 480 π.Χ. οι Πέρσες οργάνωσαν τη δεύτερη μεγάλη εκστρατεία εναντίον της Ελλάδας.
Όταν εισέβαλαν στην έρημη πόλη της Αθήνας έβαλαν φωτιά και κατέστρεψαν όλους τους ναούς. Λεηλάτησαν την Ακρόπολη αλλά και το ναό του Σουνίου.
Ο Κούρος βρέθηκε αργότερα από τους αρχαιολόγους μέσα σε ένα πηγάδι κοντά στο ναό του Σουνίου.
Πιθανότατα τοποθετήθηκε εκεί για να προστατευτεί από την εισβολή των Περσών.
Στη συνέχεια μεταφέρθηκε στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, όπου κατείχε περίοπτη θέση μεταξύ των εκθεμάτων.
Απόκρυψη Κούρου από τους Γερμανούς
Τριαντατέσσερα χρόνια μετά την εύρεσή του χρειάστηκε πάλι να θαφτεί για να προστατευτεί από τους ξένους εισβολείς.
Όταν κλιμακώθηκε η κατάσταση στην Ευρώπη και ο κίνδυνος της Γερμανικής κυριαρχίας άρχισε να γίνεται αισθητός και στην Ελλάδα, το προσωπικό του Αρχαιολογικού Μουσείου φρόντισε να διαφυλαχτεί η κληρονομιά της χώρας. Ο καλύτερος τρόπος ήταν να θάψουν τις αρχαιότητες.
Ύστερα από πολλές διαβουλεύσεις αποφασίστηκε να μην μεταφερθούν μακριά αλλά σε κατακόμβες στο υπόγειο του Μουσείου.
Δημιούργησαν μεγάλες αποθήκες και ορύγματα, γέμισαν το εσωτερικό τους με χώμα και έπειτα τοποθέτησαν τα αρχαία.
Στη συνέχεια σφράγιζαν τις οροφές με τσιμεντένιες πλάκες.
Το σχέδιο για την διάσωση των αρχαίων στέφθηκε από επιτυχία.
Χιλιάδες αρχαιότητες κλάπηκαν από τους Γερμανούς την περίοδο της κατοχής.
Τα αρχαία του μεγαλύτερου μουσείου της χώρας όμως δεν έπεσαν στα χέρια τους.
Ο Κούρος του Σουνίου μετά την αποχώρηση των γερμανικών στρατευμάτων επέστρεψε στη θέση του, στην οποία βρίσκεται έως σήμερα.