 |
| Αγροτόσπιτο, αρχές του αιώνα | Γιώργος Βασιλακόπουλος |
«Οι τόποι είναι και οι άνθρωποί τους και φυσικά μιλούν, διηγούνται και έχουν μια κρυμμένη ψυχή. Οσοι αγαπούν πολύ τους τόπους τους, την αισθάνονται αυτή την ψυχή, την αφουγκράζονται και όταν αυτή αναστενάζει την ακούν γιατί έχει πολλά να πει.
Υπάρχουν και θετικά και αρνητικά, αλλά εγώ στέκομαι στο θετικό πρόσημο. Για παράδειγμα, στο πείσμα που ένωσε τους κατοίκους της περιοχής και λειτούργησε εξαιρετικά στον αγώνα της Κερατέας εναντίον της δημιουργίας ΧΥΤΑ σε αρχαιολογικό χώρο (2010-11). Φυσικά πρέπει να υπογραμμίσω ότι το... αρβανίτικο πείσμα κάποιες φορές λειτουργεί και ως ανασταλτικός παράγοντας...».
Ο Γιώργος Ιατρού, μαθηματικός στο επάγγελμα, συγγραφέας αλλά και κινηματογραφιστής, είναι ένας ανήσυχος άνθρωπος. Ασχολήθηκε με τον τόπο του από τότε που ήταν πρωτοετής φοιτητής. Το 1975 ίδρυσε στην Κερατέα μαζί με άλλους τον Σύνδεσμο Πνευματικής και Κοινωνικής Δράσης «Χρυσή Τομή» που έχει μέχρι τώρα διοργανώσει περισσότερες από 1.000 εκδηλώσεις.
Οπως χαρακτηριστικά λέει: «Μέσω της "Χρυσής Τομής" είχα την ευκαιρία να γνωρίσω κορυφαίους Ελληνες λογοτέχνες, συνθέτες, σκηνοθέτες, ανθρώπους των γραμμάτων και των τεχνών. Χρωστάω πολλά στον πολιτιστικό μας φορέα και δεν μου χρωστάει τίποτε».
Ο Γιώργος Ιατρού έγραψε μέχρι τώρα πέντε βιβλία για τον τόπο του, επιμελήθηκε άλλα έξι, μεταξύ των οποίων και τον «Αρχαιολογικό χώρο του Οβριοκάστρου Κερατέας» που απασχόλησε την Εισαγγελία Αθηνών και έπαιξε ρόλο στη νικηφόρα έκβαση στον αγώνα της πόλης¹. Το τελευταίο διάστημα τον συναντήσαμε στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και στα διαγωνιστικά τμήματα των φεστιβάλ ντοκιμαντέρ με το «memORIA».
Πρόκειται για ένα ντοκιμαντέρ που προβλήθηκε ήδη στην ΕΡΤ, απέσπασε το Α' Βραβείο ταινίας μεγάλου μήκους στην Ιεράπετρα της Κρήτης και αφορά την ιστορία του μεγαλύτερου ναυαγίου της Μεσογείου, του ORIA, τα απομεινάρια του οποίου εντοπίζονται κοντά στο νησί Πάτροκλος, στα Λεγραινά.
«Τι είναι τα Μεσόγεια;
Είναι μια παραμονή Πρωτοχρονιάς γύρω στα 1960. Χιονίζει, παιδάκια με τα παλτά τους λένε στις γειτονιές το μεγάλο βραδινό καλημέρι. Ανοίγει η μεγάλη ξύλινη εξώπορτα με το κοτνερίμι, τα υποδέχονται μέσα, το τζάκι μπουμπουνίζει, τα φιλεύουν μπαλίνες, ξερή μουσταλευριά, πορτοκάλια...
Είναι τα καλοκαιρινά μας πανηγύρια. Αγιοι Ανάργυροι. Πλάκα Κερατέας. Ο Ζάχος σε μια εξέδρα με τη φουστανέλα τραγουδά δημοτικά, μια τσίγκινη πεταλούδα παιχνίδι ανοιγοκλείνει τα φτερά της. Αλλά και οι φωτιές στις γειτονιές και το οτομοτρίς που μας μεταφέρει στον Αγιο Γιάννη στις Φοβόλες».
(...)
«Τι είναι άραγε τα Μεσόγεια;
Είναι οι εικόνες που διαδέχονται η μία την άλλη στην οθόνη του νου, σηματωροί της μνήμης που συνδέουν τους ανθρώπους, τα γεγονότα με τον τόπο;
Είναι μικρά πλάνα σε ένα απρόβλεπτο ντοκιμαντέρ που σκηνοθετεί του καθενός η μνήμη, που αποτελεί ουσιαστικό στοιχείο της ατομικής και συλλογικής ταυτότητας»²;
«Επιδίωξή μου ήταν ο αναγνώστης σε μια διαδρομή μέσα στον χρόνο να ανακαλύψει πλήθος εικόνων του τόπου μας που αναζήτησα σε σπάνια, δυσεύρετα κείμενα από παλιά, ξεχασμένα και σύγχρονα βιβλία-περιοδικά-εφημερίδες. Τα Μεσόγεια έλεγαν παλιά ότι είναι η πίσω αυλή της Αθήνας. Το χαμένο περιβόλι της Αττικής, μια ανάσα δίπλα της, ισχυρίζομαι εγώ.Αν το κράτος ήταν στοιχειωδώς οργανωμένο και δίκαιο, τα Μεσόγεια θα μπορούσαν να ήταν κάτι εξαιρετικό, όπως η Τοσκάνη στην Ιταλία. Εχω πάει δυο-τρεις φορές στην ενδοχώρα της Τοσκάνης και αναπόφευκτα συγκρίνω, και δυστυχώς ζηλεύω», λέει ο συγγραφέας.
Η συζήτηση μαζί του, μεταξύ άλλων, περιστρέφεται κυρίως γύρω από την έννοια του «τόπου», αλλά και τις δυνατότητες της «τοπικής κοινωνίας»:
«Σε μια απομακρυσμένη γειτονιά της Κερατέας ένα απόγευμα Κυριακής παρακολούθησα έναν αγώνα κρίκετ Πακιστανών μεταναστών. Πρώτη φορά τούς είδα χαρούμενους, συνήθως τους βλέπω μελαγχολικούς και αμίλητους. Σκέφτηκα μια ιστορία της ποδοσφαιρικής μας ομάδας, του Κεραυνού. Τη δεκαετία 1960-1970 έφυγαν από την Κερατέα οι μισοί παίκτες μετανάστες και έφτιαξαν μια ομάδα στο Τορόντο, τον Ομηρο.
Οι τοπικές κοινωνίες σήμερα, άλλες περισσότερο άλλες λιγότερο, είναι ένα μικρό παγκοσμιοποιημένο χωριό. Δεν έχουμε επιλογές. Θα συνυπάρξουμε όλοι. Πολιτισμένα και με αλληλεγγύη διατηρώντας την καλή μας νοοτροπία και τον πατροπαράδοτο πολιτισμό και χιούμορ μας», απαντά ο Γιώργος Ιατρού και συμπληρώνει μια φράση του φωτογράφου Στέλιου Σκοπελίτη:
«Σαν το δέντρο είναι ο άνθρωπος, έχει ανάγκη από ρίζες που γειώνουν την ύπαρξή του όταν έχει χαθεί ο πολικός αστέρας του προσανατολισμού του μέσα στην ομίχλη».
