Την Κυριακή, 10 Οκτωβρίου, έγινε το ετήσιο προσκύνημα της Αρχιεπισκοπής μας στην Πλάκα Κερατέας, στο Ναό της Παναγίας του Καρμήλου. Παρά την κακοκαιρία και την συνεχόμενη βροχή, αρκετοί πιστοί και ευλαβείς της Παναγίας – περίπου 600 άτομα - συμμετείχαν στη Λιτανεία του Αγίου Ροδαρίου από τη Λεωφόρο Λαυρίου μέχρι το Ναό. Δυστυχώς αυτή τη χρονιά ο Αρχιεπίσκοπός μας π. Νικόλαος δεν μπόρεσε να είναι κοντά μας λόγω γρίπης, όμως τον αντικατέστησε ο εφημέριος της Αγίας Βαρβάρας και του ναού αυτού, π. Τζώρτζης Αλτουβάς. Κατά τη διάρκεια της Λιτανείας μελετήσαμε στα χαροποιά μυστήρια το ρόλο του λαϊκού, συνεργάτη του ιερέα στο κατηχητικό του έργο, και στα λυπηρά μυστήρια τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό, εφόσον το 2010 είναι αφιερωμένο εκεί.
Στη συνέχεια, τελέστηκε Συλλείτουργο με τη συμμετοχή 10 ιερέων και ιερομονάχων. Σ’ αυτή τη Θεία Λειτουργία διαβάστηκε η ομιλία του Αρχιεπισκόπου μας η οποία έχει ως εξής:
12 Οκτωβρίου 2010
Παναγία Καρμήλου, Πλάκα Κερατέας
Ανεβήκαμε κι εφέτος «με ψαλμούς και ύμνους και ωδές πνευματικές» στην πλαγιά αυτού του βουνού για να ευχαριστήσουμε τον Κύριο και να τιμήσουμε την Παναγία Μητέρα του και Μητέρα μας.
Σαν τα πλήθη, που ακολουθούσαν τον Κύριο για να ακούσουν το λόγο του, ακούσαμε κι εμείς το λόγο του Θεού, ο οποίος, ιδιαίτερα στο ιερό Ευαγγέλιο, αντήχησε παράξενα στ’ αυτιά μας:
Πρώτ’ απ’ όλα το ιερό κείμενο μας μιλάει για «αδέλφια» του Χριστού. Πρόκειται για ένα «εβραϊσμό», όπως λέγεται στη φιλολογία. Η εβραϊκή γλώσσα δεν έχει τον πλούτο της ελληνικής και η εβραϊκή νοοτροπία επίσης διαφέρει από τη δική μας. Για τους εβραίους της εποχής του Χριστού «αδελφοί» ονομάζονται και οι στενοί συγγενείς, ιδιαίτερα τα εξαδέλφια. Ο ίδιος ο άγιος Παύλος αναφέρει στις Επιστολές του τους «αδελφούς του Κυρίου» και ιδιαίτερα στον άγιο Ιάκωβο, ο οποίος έχει μείνει στην ιστορία ως «αδελφόθεος».
Κατά δεύτερο λόγο, στη συνέχεια του κειμένου, φαίνεται ότι ο Κύριος δεν δίνει την πρέπουσα σημασία στη Μητέρα του, όταν λέγει: «Ποια είναι η μητέρα μου και ποια τ’ αδέλφια μου;»
Ο ιερός Αυγουστίνος, ερμηνεύοντας αυτή την περικοπή, τονίζει και λέγει:
«Μήπως δεν έκαμε το θέλημα του Πατέρα η Παρθένος Μαρία, η οποία με μεγάλη πίστη πίστεψε, χάρη στην πίστη της συνέλαβε, εκλέχτηκε ώστε από αυτήν να γεννηθεί ανάμεσα σε μας τους ανθρώπους η σωτηρία, πλάστηκε από το Χριστό πριν πλαστεί μέσα της ο Χριστός; Έκανε, ασφαλώς, το θέλημα του Πατέρα η αγία Μαρία, και γι’ αυτό περισσότερο είναι για τη Μαρία να είναι μαθήτρια του Χριστού παρά μητέρα του Χριστού. Γι’ αυτό ήταν μακαρία η Μαρία, διότι πριν γεννήσει το διδάσκαλο, τον βάσταξε στα σπλάχνα της».
Αν βρισκόταν σωματικά (κι όχι μόνο μυστηριακά, όπως θα βρεθεί σε λίγο) εδώ ο Κύριος, βλέποντάς μας συγκεντρωμένους για να ακούσουμε το λόγο του και να τραφούμε με το Σώμα και το Αίμα του, θα μπορούσε άραγε να επαναλάβει για τον καθένα μας τα ίδια αυτά λόγια, που ακούσαμε στο Ευαγγέλιο: «Να η μητέρα μου και τ’ αδέλφια μου. Διότι όποιος εκτελεί το θέλημα του Πατέρα μου που βρίσκεται στους ουρανούς, αυτός είναι αδελφός και αδελφή και μητέρα μου».
Με το άγιο Βάπτισμα γίναμε θετά παιδιά του Θεού, γίναμε κληρονόμοι του, όπως μας υπενθύμιζε ο Παύλος στο Δεύτερο Ανάγνωσμα. Είμαστε λαός του Κυρίου, όπως μας διαβεβαίωνε ο Προφήτης στο Πρώτο Ανάγνωσμα της σημερινής Θ. Λειτουργίας.
Αυτή τη μεγάλη χάρη, τη μεγάλη δωρεά που μας έκανε ο Κύριος, πώς την ζούμε, πώς τη φανερώνουμε στην καθημερινή μας ζωή, μέσα στις σημερινές συνθήκες, μέσα στο σημερινό κόσμο;
Αν έχουμε λάβει από το Θεό έναν θησαυρό, το θησαυρό της πίστεως, δεν μπορούμε να τον κρατούμε μόνο για τον εαυτό μας. Έχουμε χρέος να τον κάνουμε γνωστό στο περιβάλλον μας, σε κάθε άνθρωπο που συναντούμε, σε όλο τον κόσμο.
Για τη διάδοση του Μηνύματος του Χριστού μέσα στον κόσμο, όλοι είμαστε συνυπεύθυνοι, καθένας και καθεμιά ανάλογα με τη θέση που κατέχει μέσα στο Μυστικό Σώμα του Χριστού, που είναι η Εκκλησία. Άλλη είναι η υπευθυνότητα του Επισκόπου, άλλη του Ιερέα, άλλη του Διακόνου, άλλη του Μοναχού, άλλη του Λαϊκού. Όλοι όμως έχουμε ευθύνη να κηρύξουμε το Χριστό, διότι όλοι είμαστε μέλη του Σώματός του με το άγιο Βάπτισμα κι έχουμε στερεωθεί στην πίστη με το άγιο Χρίσμα.
Θα ήθελα σήμερα να τονίσω περισσότερο την ευθύνη των Λαϊκών στη διάδοση του ευαγγελικού Μηνύματος, των Λαϊκών ως συνεργατών του ιερέα στο κατηχητικό έργο.
Διαβάζοντας και μελετώντας τις Επιστολές του Αποστόλου Παύλου, παρατηρούμε πόσους λαϊκούς συνεργάτες είχε για τη διάδοση του ευαγγελίου. Αυτοί οι λαϊκοί πολλές φορές προετοίμαζαν το δρόμο στις ψυχές των ανθρώπων για να δεχθούν το κήρυγμα του Παύλου.
Κι αυτή η πραγματικότητα επαναλαμβάνεται, δια μέσου των αιώνων, μέχρι σήμερα στη ζωή της Εκκλησίας.
Αναρίθμητοι είναι οι λαϊκοί χριστιανοί, σε όλα τα πλάτη και τα μήκη της γης, που συμβάλλουν στο κατηχητικό έργο της Εκκλησίας. Δεν είναι μόνο οι χώρες των ιεραποστολών, όπου συναντούμε λαϊκούς κατηχητές, αλλά, ιδιαίτερα μετά τη Β΄ Σύνοδο του Βατικανού, παρατηρούμε μία αύξηση του αριθμού λαϊκών κατηχητών και σε περιοχές όπου η Εκκλησία έχει ιδρυθεί από αιώνες.
Και στην τοπική μας Εκκλησία, δόξα τω Θεώ, υπάρχει η παράδοση των λαϊκών κατηχητών και ιδίως κατηχητριών. Αλλά τα τελευταία χρόνια, με την αύξηση του αριθμού των πιστών, που προέρχονται από διάφορες χώρες του κόσμου και ενσωματώνονται στην τοπική μας Εκκλησία, και ιδιαίτερα με τη μεγάλη διασπορά των πιστών, το πρόβλημα των λαϊκών κατηχητών γίνεται οξύτερο. Έχουμε ανάγκη από νέους κατηχητές και κατηχήτριες, αν θέλουμε να είμαστε μια ζωντανή Εκκλησία, διότι, αν λείψει η Κατήχηση, η Εκκλησία συρρικνώνεται.
Ο Λαϊκός κατηχητής δεν αρκεί να θέλει να κάνει κατήχηση, για να επιτελέσει αυτό το έργο. Πρέπει να λάβει αυτή την εντολή, αυτή την αποστολή, από την Εκκλησιαστική Αρχή. Δεν κατηχεί απλώς ως άτομο, ούτε μεταδίδει μια οποιαδήποτε πίστη, αλλά κατηχεί ως μέλος της Εκκλησίας, η οποία του ανέθεσε αυτό το καθήκον, και μεταδίδει την πίστη της Εκκλησίας. Έχουμε κι εδώ το παράδειγμα του Παύλου, ο οποίος, παρόλο που κήρυττε ύστερα από αποκάλυψη του ίδιου του Χριστού, πήγε στα Ιεροσόλυμα με τον Βαρνάβα και τον Τίτο, για να συναντήσει τον Πέτρο, τον Ιάκωβο και τον Ιωάννη και να τους εκθέσει τα όσα κήρυττε στους εθνικούς, από φόβο μήπως δεν κηρύττει σωστά. Κι όταν τον άκουσαν οι Απόστολοι, του έσφιξαν το χέρι και τον συγχάρηκαν για το έργο που επιτελούσε, κηρύττοντας την πίστη της Εκκλησίας. (βλ. Γαλ 2, 1-10)
Ο Λαϊκός χριστιανός, έχοντας λάβει την αποστολή του Κατηχητή, γίνεται έτσι συνεργάτης του Ιερέα, ιδιαίτερα του Εφημερίου. Η αποστολή αυτή δεν προσδίδει εξουσία ή τίτλους, διότι είναι λειτούργημα, το οποίο ασκείται σε στενή συνεργασία με τον Εφημέριο, σύμφωνα με τις Οδηγίες που έχει δώσει η Εκκλησιαστική Αρχή.
Κατά το ποιμαντικό Έτος που μόλις αρχίσαμε, πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην Κατήχηση και στους Λαϊκούς κατηχητές και κατηχήτριες. Καλώ ιδιαίτερα τον Ιερό Κλήρο, να ανακαλύψει ανάμεσα στους πιστούς της κάθε ενορίας εκείνα τα μέλη που είναι ικανά να αναλάβουν αυτή την αποστολή.
Κι όσα μέλη της τοπικής μας Εκκλησίας απαντήσουν θετικά σ’ αυτή την πρόσκληση, θα πρέπει να είναι διατεθειμένα να εμπλουτίζουν τις γνώσεις τους και να εμβαθύνουν την πίστη τους συμμετέχοντας στις προσπάθειες που κάνει η Κατηχητική Επιτροπή με τις διάφορες συναντήσεις και τα ειδικά σεμινάρια κατά τη διάρκεια του έτους.
Η Παναγία, την οποία σήμερα ιδιαίτερα τιμούμε σ’ αυτό το Προσκύνημα, ας είναι το υπόδειγμά μας και ας μας διατηρεί πάντα κάτω από τη σκέπη της. Εκείνη μελετούσε το λόγο του Θεού και τον μεταλαμπάδευε. Εκείνη εκτελούσε πάντα το θέλημα του ουράνιου Πατέρα.
Τελειώνω με τα λόγια του αειμνήστου πάπα Παύλου του 6ου, ο οποίος, στη μετασυνοδική Παραίνεση “Evangelii nuntiandi” πριν από 35 χρόνια, κατέληγε με αυτά τα λόγια: «Το πρωί της Πεντηκοστής η Παναγία προήδρευε με την προσευχή της στην έναρξη του ευαγγελισμού, με την επίδραση του Αγίου Πνεύματος: Εκείνη ας είναι το Άστρο του ευαγγελισμού, ο οποίος πάντα ανανεώνεται και τον οποίο η Εκκλησία, πειθαρχική στην εντολή του Κυρίου της, οφείλει να προάγει και να εκπληρώνει, προπάντων στους καιρούς αυτούς, που είναι δύσκολοι αλλά γεμάτοι ελπίδα! (E.N. 82). Αμήν.
