ΑΡΒΑΝΙΤΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ
ΤΟ ΓΛΩΣΣΙΚΟ ΙΔΙΩΜΑ ΤΗΣ ΚΕΡΑΤΕΑΣ
ΤΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΤΣΟΠΑΝΗ
Τον Αύγουστο του 2010 το Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Κερατέας εξέδωσε το βιβλίο 132 σελίδων του πολυγραφότατου ιστορικού συγγραφέα από την Κερατέα Κωνσταντίνου Τσοπάνη, που στην ουσία είναι ένα Ελληνο- αρβανίτικο λεξικό βασισμένο στη ντοπιολαλιά των παλαιοτέρων γενεών της Κερατέας και ευρύτερα των Μεσογείων.
Πολλά πράγματα γύρω μας τοπωνύμια, επώνυμα, παραδοσιακά τραγούδια και χοροί, τοπικές ενδυμασίες κ.α. επιμένουν να μας υπενθυμίζουν την αρβανίτικη καταγωγή μας με όλα τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της – τονίζει ο δήμαρχος Σταύρος Ιατρού στο εισαγωγικό του σημείωμα – ωστόσο η γλώσσα ακολουθώντας την μοίρα όλων των λιγότερο ομιλούμενων γλωσσών στον αιώνα μας έσβησε. Γι αυτό τον λόγο η καταγραφή της αρβανίτικης ντοπιολαλιάς των Μεσογείων από τον συμπατριώτη μας Κωνσταντίνο Τσοπάνη έχει την ιδιαίτερη σημασία της τόσο για εμάς όσο και για τον ιστορικό του μέλλοντος που θα θέλει να αναδιφήσει στις πηγές.
Έτσι αποφασίσαμε -καταλήγει- σε μία κίνηση αναγνώρισης του συμπατριώτη μας, αλλά και περισσότερο ως ένα βήμα αυτογνωσίας και διατήρησης της ιστορικής μνήμης του τόπου μας να εκδώσουμε το βιβλίο αυτό.
Ο γλωσσικός θησαυρός που διασώζεται στο βιβλίο αυτό εκτός των λέξεων, φράσεων είναι στίχοι ποιημάτων, παροιμιών και ιστοριών του τόπου μας και οπωσδήποτε είναι ανοιχτό σε καινούργια στοιχεία σε μια 2η πιο ολοκληρωμένη έκδοση. Ο συγγραφέας στον πρόλογο του που τον έχει μεταφράσει και στα αρβανίτικα αναφέρει:
«…Συχνά πυκνά ρωτούσα τον πατέρα μου, ο οποίος ήξερε τη γλώσσα αλλά, συνεπής με τα όσα πίστευε η γενιά του, αρνείτο να τη μιλήσει. Κι εκείνος, υποχωρώντας, μου έλεγε αυτό που του ζητούσα, αλλά κάθε φορά δεν έπαυε να συμπληρώνει: «τι τα θέλεις αυτά τώρα, κανείς πια δεν τη μιλάει». Στην αρχή προσπαθούσα να του πω ότι δεν με ενδιέφερε τι έκαναν οι άλλοι, με τον καιρό όμως έπαψα πια να απαντώ και να εμπλέκομαι σε παράλληλους μονολόγους μαζί του αφού, στο τέλος, πάντα απαντούσε σε ό,τι τον ρωτούσα. Μέχρι που μία ημέρα με δική του πρωτοβουλία βάλθηκε να με μάθει να μετράω σωστά στα αρβανίτικα. Μετά την αριθμητική ακολούθησαν ιστορίες ολόκληρες και κατόπιν τραγούδια. Σαν χείμαρρος, που τον είχε σταματήσει πρόσκαιρα το φράγμα της σιωπής του, ένα τεράστιο πλήθος λέξεων, εκφράσεων κ.λ.π. κ.λ.π. άρχισε να πλημμυρίζει τις σελίδες του μαθητικού μου τετραδίου. Αλλά που να χωρέσεις μία παράδοση αιώνων, ζωντανή μέχρι τον μεσοπόλεμο, μέσα στις σελίδες ενός τετραδίου; Έτσι, όταν αυτό γέμισε ακολούθησε άλλο και άλλο και άλλο και μαζί με αυτά γέμιζε η μνήμη μου με εικόνες και ήχους ενός άλλου κόσμου, με ιστορίες αιώνων στη γη της Αττικής, διηγημένες και τραγουδισμένες όλες στην «γκλιούχα ι ζόγκουτ», τη γλώσσα του πουλιού, όπως αποκαλούσαν οι πρόγονοί μας τη γλώσσα μας, πριν ακόμα αυτή πέσει θύμα της ισοπέδωσης κάθε ιδιαιτερότητας στο βωμό μίας ανιαρής, απόλυτης ομοιομορφίας που έσβησε βάναυσα και ανελέητα κάθε ιδιοπροσωπεία. Συνέχεια και καρπό ίσως όλων αυτών των μαθητικών τετραδίων, αποτελεί το ανά χείρας βιβλίο, του οποίου η συγγραφή αποτέλεσε έργο δύσκολο και επίπονο και το οποίο δεν διεκδικεί δάφνες γλωσσολογίας και επαίνους επιστημονικής αρτιότητας, αφού δεν γράφτηκε για τέτοιο σκοπό…”
Τον Οκτώβριο του 2010 ο Αναπτυξιακός Σύνδεσμος Λαυρεωτικής εξέδωσε την επιστημονική εργασία της φιλόλογου – ιστορικού Dr. Εθνικού Μετσόβειου Πολυτεχνείου Αθανασίας Μαρκουλή-Μποντιώτη από το Λαύρειο με θέμα την Γαλλική Εταιρεία Μεταλλείων Λαυρείου σ’ ένα βιβλίο 320 σελίδων.
Η εργασία χωρίζεται σε δύο μέρη και 6 κεφάλαια με το πρώτο να αποτελεί μια συνοπτική παρουσίαση των απαρχών της νεότερης ιστορίας της Λαυρεωτικής και των Μεταλλείων, το 2ο να αναφέρεται στην Μεταλλευτική Μεταλλουργική δραστηριότητα στην περιοχή της Λαυρεωτικής, το 3ο στο Λαυρεωτικό Ζήτημα, το 4ο στις Παρατηρήσεις στο Λαυρεωτικό Ζήτημα, το 5ο στην οικονομική Ανάλυση και συνολική παραγωγή της Γ.Ε.Μ.Λ. στα έτη 1876-1981 και το 6ο στην Στρατηγική Ανάπτυξη της Γαλλικής Εταιρείας Μεταλλείων Λαυρείου (Καινοτομίες, Βελτιώσεις, Έρευνα και Εξέλιξη).
Η συγγραφέας παρουσιάζει αρκετά νέα στοιχεία και προσφέρει πολλά στην βιβλιογραφία της Λαυρεωτικής, ειδικά στα Κεφάλαια 3 και 4 με την περίφημη “δίκη των δασών” που αφορούν ιδιαίτερα τους κατοίκους της Κερατέας αλλά και όλης της Λαυρεωτικής και φυσικά ειδικούς μελετητές του Λαυρεωτικού Ζητήματος.
Στο σημείωμα του εκδότη ο πρόεδρος του Αναπτυξιακού Συνδέσμου Λαυρεωτικής δήμαρχος Κερατέας Σταύρος Ιατρού (2007-2010) γράφει μεταξύ των άλλων:
“…Η μεταλλευτική – μεταλλουργική ιστορία της Λαυρεωτικής, που εστιάζεται στις περιοχές Πλάκα Κερατέας, Καμάριζα και Λαύρειο έχει απασχολήσει πολλούς επιστήμονες όλων των ειδικοτήτων στην πορεία των ετών. Αρχιτέκτονες, ιστορικοί, οικονομολόγοι, αρχαιολόγοι, μεταλλειολόγοι, κοινωνιολόγοι έχουν μελετήσει την ιστορία του τόπου αυτού ο καθένας από την σκοπιά του και έχουν καταλήξει σε συμπεράσματα, τα οποία τις περισσότερες φορές έχουν γίνει γνωστά στην επιστημονική κοινότητα αλλά και στο ευρύτερο κοινό.
Το βιβλίο «Γαλλική Εταιρεία Μεταλλείων Λαυρείου (Γ.Ε.Μ.Λ.) – Η εξέλιξη και η συμβολή της στην ανάπτυξη της Ελληνικής Οικονομίας κατά τον 19ο και 20ο αιώνα» βάζει στο κέντρο της έρευνας το εργοστάσιο της ΓΕΜΛ στο σύνολό του, ως εγκαταστάσεις αλλά και ως λογική και μελετώντας την πορεία και την εξέλιξή του στο πέρασμα των ετών καταλήγει σε συμπεράσματα για αυτήν καθ’ αυτήν την ιστορία του, αλλά και τη σχέση που αυτό έχει με την δημιουργία και την εξέλιξη της πόλης του Λαυρείου. Εξετάζει εμπεριστατωμένα το «Λαυρεωτικό ζήτημα», αναφέρει τα γεγονότα, αλλά και καταλήγει σε συμπεράσματα για τις συνέπειες που αυτό είχε σε οικονομικό, σε πολιτικό αλλά και διεθνές επίπεδο. Εξετάζεται σε βάθος και αποδεικνύεται η συμβολή της Γ.Ε.Μ.Λ., στη διασταύρωση της οικονομίας της Χώρας, μέσα από τους κώδικες εκμετάλλευσης των ορυκτών πρώτων υλών…”
Η συγγραφέας του βιβλίου στον πρόλογό της αναφέρει:
“…Η ιστορική αυτή πόλη αποτελεί τη γενέθλια γη μου. Το Λαύρειο είναι η πόλη που γεννήθηκα και μεγάλωσα. Είναι η πόλη που διαθέτει διάσπαρτα ιστορικά μνημεία βιομηχανικής αρχαιολογίας. Είναι η πόλη που από μόνη της αποτελεί υπαίθριο μουσείο της μεταλλευτικής και μεταλλουργικής τέχνης. Αυτός είναι και ο λόγος που επέλεξα να ασχοληθώ με την ιστορία των μεταλλευτικών και μεταλλουργικών εργασιών της Γ.Ε.Μ.Λ. Στις εγκαταστάσεις των μεταλλουργικών εταιρειών του Λαυρείου εργάστηκαν κατά εποχές διακεκριμένοι επιστήμονες στην ειδικότητάς τους, οι οποίοι αργότερα αναδείχθηκαν Καθηγητές στο Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο, όπως ο Φ. Νέγρης, ο Ι. Δοανίδης και ο Κ. Κονοφάγος. Ήταν φυσικό, λοιπόν, για έναν άνθρωπο σαν εμένα, που γεννήθηκε στην περιοχή αυτή, να τρέφει αμέριστο ενδιαφέρον για το τεράστιο βιομηχανικό συγκρότημα της Γ.Ε.Μ.Λ., που δεσπόζει στην είσοδο της πόλης, αλλά και για τις υπαίθριες μεταλλευτικές εγκαταστάσεις που εντοπίζονται στην ευρύτερη περιοχή της Λαυρεωτικής, στα διάφορα μεταλλευτικά κέντρα, όπως η Πλάκα και η Καμάριζα. Το ενδιαφέρον αυτό ενισχύθηκε στο πέρασμα των χρόνων και από την παρουσία του πατέρα μου, ο οποίος ήταν ο ίδιος εργαζόμενος στο εργοστάσιο της Γ.Ε.Μ.Λ. επί σειρά ετών…”
Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι το βιβλίο ξεκινάει με μια ποιητική στροφή του Νικηφόρου Βρεττάκου:
Ακολουθεί η αφιέρωση: Στον μπαμπά μου
Μανώλη Μαρκουλή
Πρόκειται για ένα μικρό βιβλίο 38 σελίδων με την μελέτη του αρχαιολόγου Ευάγγελου Χ. Κακαβογιάννη για την προέλευση του τοπωνυμίου Καμάριζα της Λαυρεωτικής που σχετίζεται άμεσα με τους κατοίκους της Κερατέας.
Η έκδοση έγινε τον Σεπτέμβριο του 2010 από τον Αναπτυξιακό Σύνδεσμο Λαυρεωτικής. Στον Αναπτυξιακό Σύνδεσμο Λαυρεωτικής ως το 2010 συμμετείχαν οι Δήμοι Κερατέας, Λαυρεωτικής, Καλυβίων, Αναβύσσου και οι Κοινότητες Παλαιάς Φωκαίας, Σαρωνίδας, Κουβαρά και Αγίου Κων/νου (Καμάριζας).
Η μελέτη παρουσιάσθηκε στην ΙΓ’ Επιστημονική Συνάντηση ΝΑ Αττικής στην Παιανία 29 Οκτωβρίου – 2 Νοεμβρίου 2008 και στο Συμπόσιο «ΚΕΡΑΤΕΑ Η ΙΣΤΟΡΙΑ, Ο ΤΟΠΟΣ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ» που πραγματοποιήθηκε τον Μάιο του 2009 στο Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Κερατέας.
Στη μελέτη, ο συγγραφέας με διεξοδικό τρόπο, παραθέτοντας πλήθος αξιόλογα στοιχεία από την Ιστορία της Λαυρεωτικής αποδεικνύει με ακρίβεια όπως σ΄ ένα μαθηματικό θεώρημα από πού προέρχεται το τοπωνύμιο Καμάριζα.
Δεν παραλείπει να αναφέρει αρκετές άλλες απόψεις διαφόρων άλλων συγγραφέων για το σχετικό τοπωνύμιο τις οποίες αντικρούει με επιχειρήματα.
Μεταξύ των άλλων αναφέρει:
“…Όπως είδαμε κατά την ανάλυση του θέματος, το τοπωνύμιο Καμάριζα της Λαυρεωτικής είναι ασφαλώς πολύ προγενέστερο του έτους 1864 και ως εκ τούτου δεν υπάρχει, νομίζω, αμφιβολία ότι το ίδιο προγενέστερο είναι και το καμαροσκεπές κτίσμα που περιγράψαμε, αφού αυτό ακριβώς έδωσε το όνομά του στον χώρο. Οι Αρβανίτες της Κερατέας, που ήταν τότε οι μοναδικοί σχεδόν κάτοικοι της νοτιότερης Αττικής, έδωσαν σε αυτό το όνομα Καμάριζα, είτε ως τελείως νέο είτε με τον « εξαλβανισμό» ενός σχετικού ελληνικού τοπωνυμίου, που προϋπήρχε (όπως π.χ. Καμάρα), για να δηλώνει ή την ύπαρξή της και το ότι η καμάρα αυτή ήταν μικρή ή το ότι υπήρχε εκεί καμαροσκεπής πηγή, όπως συνέβαινε και σε άλλους ομώνυμους τόπους της Αττικής. Το δεύτερο είναι και το πιθανότερο, δεδομένου ότι η προμήθεια νερού είχε ιδιαίτερη σημασία για τους γεωργούς και τους κτηνοτρόφους που εργάζονταν εκεί κοντά. Από την ονομασία αυτού του κτίσματος και επειδή μάλλον δεν υπήρχε άλλο χαρακτηριστικό κατασκεύασμα στην ευρύτερη περιοχή, ονομάσθηκε και εκείνη Καμάριζα, για να διακρίνεται από τις άλλες περιοχές της Λαυρεωτικής, γειτονικές και μη. Η γέννηση τοπωνυμίων από ανάλογες αιτίες, δηλαδή είτε «εκ πηγών» είτε «..εκ διαφόρων ιδρυμάτων και κατασκευασμάτων διατηρουμένων ή ηρειπωμένων», όπως γράφει ο Ι. Σαρρής, είναι συνήθης. Έπειτα από όσα είπαμε, είναι, νομίζω, φανερό ότι το τοπωνύμιο Καμάριζα της Λαυρεωτικής δεν διαφέρει σε τίποτε από τα άλλα όμοια, δηλαδή από τις άλλες Καμάριζες, της Αττικής, και ότι δηλώνει και αυτό έναν τόπο, όπου υπήρχε μια κρήνη ή μια πηγή με ένα μικρό καμαροσκεπές κτίσμα που την προστάτευε. Η καμάρα αυτή χρονολογείται, κατά πάσαν πιθανότητα, στους αρχαίους χρόνους, το πότε όμως ακριβώς θα αποκαλυφθεί ενδεχομένως, όταν θα αφαιρεθούν τα τσιμέντα που την καλύπτουν και θα φανεί πλήρως η τοιχοδομία της…”
Το βιβλίο αυτό εκδόθηκε με πρωτοβουλία του Δημάρχου Κερατέας Σταύρου Ιατρού Προέδρου του Αναπτυξιακού Συνδέσμου Λαυρεωτικής.
Η έδρα του Αναπτυξιακού Συνδέσμου βρίσκεται στην Κερατέα (Λεωφόρος Αθηνών Σουνίου 66 τηλ: 22990-63324 email: anap30@otenet.gr ).
Μια καλαίσθητη έκδοση 80 σελίδων μ’ ένα εξαιρετικό εξώφυλλο κυκλοφόρησε τον Οκτώβριο του 2010 από τις εκδόσεις Α-Ω (Αθ. Μιχάλη 19, Καλύβια Αττικής, τηλ. 6932616019).
Πρόκειται για το βιβλίο “Η ιστορία της Ηλεκτρικής Εταιρείας Κερατέας” με υπότιτλο «Από τους αρχικούς συντελεστές μέχρι την εξαγορά από την ΔΕΗ».
Στο οπισθόφυλλο του βιβλίου αναφέρεται:
«Είναι γνωστό ότι η διάδοση της παραγωγής και της χρήσης ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα έγινε κατά την διάρκεια του Μεσοπόλεμου.
Όταν το 1918, στην Ελλάδα υπήρχαν 20 μονάδες, το 1929 υπάρχουν κιόλας 250 μικρά ηλεκτρικά εργοστάσια.
Οι αριθμοί αυτοί δείχνουν την ταχεία διάδοση και πλατιά αποδοχή της εισαγωγής της καινοτομίας του ηλεκτρισμού στις ζωές των τοπικών κοινωνιών ανά την ελληνική επικράτεια, παράλληλα όμως καταδεικνύουν και την εκτεταμένη κατάτμηση της παραγωγικής βάσης του Ηλεκτρισμού σε εθνικό επίπεδο.
Η ίδρυση της «Ηλεκτρικής Εταιρείας Κερατέας» αποτελεί μέρος αυτής της ραγδαίας δημιουργίας και ανάπτυξης μικρών τοπικών μονάδων παραγωγής και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας.
Η γεωγραφική γειτνίαση της Κερατέας με την πρωτεύουσα και με την βιομηχανική πόλη – λιμάνι του Λαυρίου υπήρξε ένας από τους βασικούς παράγοντες που επηρέασε τον σχηματισμό αλλά και την εξέλιξη της Ηλεκτρικής Εταιρείας Κερατέας» στα 36 χρόνια της πορείας της.
Ακολουθώντας τα στοιχεία του διασωζόμενου αρχειακού και φωτογραφικού υλικού αλλά και με την βοήθεια μαρτυριών, εξετάζουμε την πορεία της «Ηλεκτρικής Εταιρείας Κερατέας» από την σύστασή της και τους αρχικούς συντελεστές λειτουργίας της, μέχρι την τελική εξαγορά της από την νεοσύστατη Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού (Δ.Ε.Η.), ελπίζοντας, έτσι, ότι συνεισφέρουμε στην διατήρηση ενός κομματιού της συλλογικής τοπικής μνήμης και ιστορίας των Μεσογείων Αττικής».
Παραθέτουμε κι ένα σύντομο βιογραφικό σημείωμα του συγγραφέα που υπάρχει στο βιβλίο:
“Ο Δημήτριος Μπότσης, γεννήθηκε το Δεκέμβριο του 1966 στη Αθήνα και ένας γιος του δικηγόρου και πρώην Γεν. Γραμματέα των υπουργείων Μεταφορών και Δημοσίων Έργων, Νάσου Μπότση και της Τριάνθης Μπότση/Πιερρουτσάκου.
Σπούδασε Φυσική και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στις τηλεπικοινωνίες στην Βρετανία. Στα μέχρι σήμερα 17 χρόνια της επαγγελματικής του εμπειρίας, έχει εργαστεί σε αντίστοιχες εταιρίες τηλεπικοινωνιών στην Αγγλία, Σουηδία, Ρουμανία και Ελλάδα. Στην πορεία, ολοκλήρωσε ένα μεταπτυχιακό στην διοίκηση επιχειρήσεων (MBA) και σήμερα εργάζεται ως στέλεχος Ανάπτυξης Αγορών σε θυγατρική εταιρία του ομίλου Ο.Τ.Ε.
Αν και ζει στην Αθήνα, αγαπά την Κερατέα ως την προγονική του γη και την θεωρεί ως την ιδιαίτερη πατρίδα του.
Ενδιαφέρεται για θέματα της τοπικής ιστορίας και λαογραφίας των Μεσογείων, καθώς και για την βιομηχανική αρχαιολογία της περιοχής της Λαυρεωτικής.
Μιλά Αγγλικά, Γαλλικά και Γερμανικά. Είναι παντρεμένος και έχει δύο παιδιά”.
Τον Σεπτέμβριο του 2010 ο Δήμος Κερατέας παρουσίασε μια νέα έκδοση 255 σελίδων με τίτλο «Κερατέα, έγραψαν γι’ αυτήν, συμβολή στην βιβλιογραφία της Κερατέας». Στο βιβλίο αυτό περιλαμβάνονται γραπτά από πηγές που αναφέρονται στην ευρύτερη περιοχή του Δήμου Κερατέας.
Οι επιλογές έγιναν με βάση εκείνα τα στοιχεία τα οποία κατά την άποψη του συγγραφέα αναδεικνύουν τη φυσιογνωμία του χώρου και των ανθρώπων που έζησαν και ζουν σ’ αυτόν.
Στις τέσσερις ενότητες που είναι χωρισμένο ο αναγνώστης θα βρει αποσπάσματα κειμένων από βιβλία και άρθρα, αναφορές στην Ιστορία της περιοχής, αποσπάσματα από σημειώσεις και σχόλια περιηγητών, άρθρα από εφημερίδες και περιοδικά.
Ειδική αναφορά γίνεται στις περιοδικές μη μαθητικές εκδόσεις που έγιναν στην Κερατέα, στα πρακτικά των Επιστημονικών Συναντήσεων Νοτιοανατολικής Αττικής και σε βιβλία που είναι αφιερωμένα στην Κερατέα και την περιοχή της.
Εκτός από το γενικό ενδιαφέρον του, το βιβλίο, μπορεί να αποτελέσει και ένα πολύτιμο εργαλείο για τον μελετητή της τοπικής ιστορίας.
Ο δήμαρχος Κερατέας Σταύρος Ιατρού στο σημείωμα του εκδότη μεταξύ των άλλων σημειώνει:
«…Το βιβλίο «ΚΕΡΑΤΕΑ: ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΙ’ ΑΥΤΗΝ» του Γιάννη Σταμέλου ουσιαστικά είναι ένας βιβλιογραφικός οδηγός αφού ο συγγραφέας ξεναγεί τον αναγνώστη στα βιβλία που γράφτηκαν για την πόλη μας αλλά και στις εφημερίδες – περιοδικά που κατά καιρούς εκδόθηκαν στην Κερατέα.
Ο Γιάννης Ευαγγέλου Σταμέλος, γεννήθηκε στην κερατέα, όπου τελείωσε και το εξατάξιο Γυμνάσιο. Στην συνέχεια σπούδασε Μαθηματικό στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Δίδαξε Μαθηματικά και Πληροφορική σε διάφορα σχολεία της Ελλάδας. Σήμερα διδάσκει στον Άγιο Νικόλαο, στην Κρήτη.
Η ομηρική λέξη «νόστιμος» είναι το επίθετο του ουσιαστικού «νόστος» που σημαίνει επιστροφή στην πατρίδα, έτσι «νόστιμον ήμαρ» στον Όμηρο είναι η μέρα που ο ξενιτεμένος ταξιδιώτης γυρίζει στη γενέθλια γη.
Ζώντας στον Άγιο Νικόλαο της Κρήτης ο συγγραφέας δουλεύοντας και ταξινομώντας τον παρόντα βιβλιογραφικό οδηγό ουσιαστικά επιχειρεί μία επιστροφή στην ιδιαίτερη πατρίδα του, μια επιστροφή που την έχει γαλουχήσει –ας μου επιτραπεί να το τονίσω αυτό- το δημιουργικό πνεύμα που αναπτύχθηκε «ΧΡΥΣΗ ΤΟΜΗ»¨τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης, στον οποίο συμμετείχαμε μαζί με αρκετούς συνομήλικούς μας.
Εκπροσωπώντας λοιπόν το Δημοτικό μας Συμβούλιο αλλά και το Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Κερατέας δεν έχω παρά να το καλωσορίσω… και να τον ευχαριστήσω θερμά για την εργασία που μας προσφέρει αφιλοκερδώς, μια εργασία που είναι αναγκαία τόσο για μας που γεννηθήκαμε εδώ αλλά και για τους νέους κατοίκους του διευρυμένου πλέον Δήμου μας».
Το εξώφυλλο του βιβλίου κοσμεί ένα ωραίο σχέδιο του Αγ. Δημητρίου Κερατέας του ζωγράφου Τάσου Χατζή.
Με την χορηγία του Δήμου Κερατέας και της ομάδας “Συνεργασία για τα παιδιά της Κερατέας” εκδόθηκε το Νοέμβριο του 2010 ένα βιβλίο 115 σελίδων που αναφέρεται στους δρόμους της πόλης με στοιχεία για την ονοματολογία τους.
Το βιβλίο που έγινε ύστερα από προσπάθεια μαθητών του Λυκείου Κερατέας στο πλαίσιο πολιτιστικού προγράμματος και των υπεύθυνων καθηγητών, μαθηματικών Γιάννη Παναγιώτου και Παναγιώτη Αντύπα.
Το μότο στην αρχή του βιβλίου είναι από το τραγούδι “Ο Δρόμος” σε μουσική Μάνου Λοΐζου και στίχους Κωστούλας Μητροπούλου.
Στον πρόλογο οι καθηγητές υπεύθυνοι του προγράμματος αναφέρουν μεταξύ των άλλων:
“Πιστεύουμε ότι αποκτά ξεχωριστό ενδιαφέρον ένας δρόμος, όταν ξέρουμε την ιστορία του ονόματος του, αλλά και αντίστροφα, είμαστε πιο κοντά σε ένα ιστορικό πρόσωπο, όταν έχει δοθεί το όνομα κάποιου δρόμου στην γειτονιά μας.
Έτσι καταγράψαμε πάνω από 150 δρόμους, στην πόλη και το ΒΙΟΠΑ, με ονόματα από την μυθολογία μας, από την αρχαία Ελλάδα, από την Ελλάδα της επανάστασης του 1821, ονόματα Βασιλέων, ονόματα από περιοχές της Ελλάδας, ονόματα επιφανών πολιτών της Κερατέας, δημάρχων, καλλιτεχνών, επιστημόνων κ.λ.π.
Επίσης ευχαριστούν την Διευθύντρια του Λυκείου Κερατέας κ. Κουκαρά, που τους προέτρεψε να αναλάβουν αυτή την εργασία και τις μαθήτριες της Β’ Λυκείου Δάρζεντα Ελ., Καϊμακτσή Α., Κατσίκη Αν., Μιράση Α., Παντελή Ειρ., Πέρρου Αλ., Πετράκη Ελ., και Πριονίδη Μ. για την συμμετοχή τους στη συλλογή πληροφοριών.
Ακόμη τον κ. Γιώργο Ιατρού για το ενδιαφέρον που έδειξε για την εργασία τους και για τις πολύτιμες πληροφορίες του, ιδιαίτερα σε οδούς που σχετίζονται με την τοπική μας ιστορία, τον ιστορικό Κωνσταντίνο Τσοπάνη και την φιλόλογο Μάχη Παπαϊωάννου – Γιαννούλη για τις διορθώσεις και υποδείξεις τους.
Τέλος ευχαριστούν για την χορηγία της έκδοσης τον δήμαρχο Σταύρο Ιατρού και την “Συνεργασία για τα παιδιά της Κερατέας”.
http://www.att.atticanews.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=5728%3A2010-12-10-13-21-43&catid=36%3A2010-03-19-17-40-22&Itemid=18
ΤΟ ΓΛΩΣΣΙΚΟ ΙΔΙΩΜΑ ΤΗΣ ΚΕΡΑΤΕΑΣ
ΤΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΤΣΟΠΑΝΗ
Τον Αύγουστο του 2010 το Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Κερατέας εξέδωσε το βιβλίο 132 σελίδων του πολυγραφότατου ιστορικού συγγραφέα από την Κερατέα Κωνσταντίνου Τσοπάνη, που στην ουσία είναι ένα Ελληνο- αρβανίτικο λεξικό βασισμένο στη ντοπιολαλιά των παλαιοτέρων γενεών της Κερατέας και ευρύτερα των Μεσογείων.
Πολλά πράγματα γύρω μας τοπωνύμια, επώνυμα, παραδοσιακά τραγούδια και χοροί, τοπικές ενδυμασίες κ.α. επιμένουν να μας υπενθυμίζουν την αρβανίτικη καταγωγή μας με όλα τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της – τονίζει ο δήμαρχος Σταύρος Ιατρού στο εισαγωγικό του σημείωμα – ωστόσο η γλώσσα ακολουθώντας την μοίρα όλων των λιγότερο ομιλούμενων γλωσσών στον αιώνα μας έσβησε. Γι αυτό τον λόγο η καταγραφή της αρβανίτικης ντοπιολαλιάς των Μεσογείων από τον συμπατριώτη μας Κωνσταντίνο Τσοπάνη έχει την ιδιαίτερη σημασία της τόσο για εμάς όσο και για τον ιστορικό του μέλλοντος που θα θέλει να αναδιφήσει στις πηγές.
Έτσι αποφασίσαμε -καταλήγει- σε μία κίνηση αναγνώρισης του συμπατριώτη μας, αλλά και περισσότερο ως ένα βήμα αυτογνωσίας και διατήρησης της ιστορικής μνήμης του τόπου μας να εκδώσουμε το βιβλίο αυτό.
Ο γλωσσικός θησαυρός που διασώζεται στο βιβλίο αυτό εκτός των λέξεων, φράσεων είναι στίχοι ποιημάτων, παροιμιών και ιστοριών του τόπου μας και οπωσδήποτε είναι ανοιχτό σε καινούργια στοιχεία σε μια 2η πιο ολοκληρωμένη έκδοση. Ο συγγραφέας στον πρόλογο του που τον έχει μεταφράσει και στα αρβανίτικα αναφέρει:
«…Συχνά πυκνά ρωτούσα τον πατέρα μου, ο οποίος ήξερε τη γλώσσα αλλά, συνεπής με τα όσα πίστευε η γενιά του, αρνείτο να τη μιλήσει. Κι εκείνος, υποχωρώντας, μου έλεγε αυτό που του ζητούσα, αλλά κάθε φορά δεν έπαυε να συμπληρώνει: «τι τα θέλεις αυτά τώρα, κανείς πια δεν τη μιλάει». Στην αρχή προσπαθούσα να του πω ότι δεν με ενδιέφερε τι έκαναν οι άλλοι, με τον καιρό όμως έπαψα πια να απαντώ και να εμπλέκομαι σε παράλληλους μονολόγους μαζί του αφού, στο τέλος, πάντα απαντούσε σε ό,τι τον ρωτούσα. Μέχρι που μία ημέρα με δική του πρωτοβουλία βάλθηκε να με μάθει να μετράω σωστά στα αρβανίτικα. Μετά την αριθμητική ακολούθησαν ιστορίες ολόκληρες και κατόπιν τραγούδια. Σαν χείμαρρος, που τον είχε σταματήσει πρόσκαιρα το φράγμα της σιωπής του, ένα τεράστιο πλήθος λέξεων, εκφράσεων κ.λ.π. κ.λ.π. άρχισε να πλημμυρίζει τις σελίδες του μαθητικού μου τετραδίου. Αλλά που να χωρέσεις μία παράδοση αιώνων, ζωντανή μέχρι τον μεσοπόλεμο, μέσα στις σελίδες ενός τετραδίου; Έτσι, όταν αυτό γέμισε ακολούθησε άλλο και άλλο και άλλο και μαζί με αυτά γέμιζε η μνήμη μου με εικόνες και ήχους ενός άλλου κόσμου, με ιστορίες αιώνων στη γη της Αττικής, διηγημένες και τραγουδισμένες όλες στην «γκλιούχα ι ζόγκουτ», τη γλώσσα του πουλιού, όπως αποκαλούσαν οι πρόγονοί μας τη γλώσσα μας, πριν ακόμα αυτή πέσει θύμα της ισοπέδωσης κάθε ιδιαιτερότητας στο βωμό μίας ανιαρής, απόλυτης ομοιομορφίας που έσβησε βάναυσα και ανελέητα κάθε ιδιοπροσωπεία. Συνέχεια και καρπό ίσως όλων αυτών των μαθητικών τετραδίων, αποτελεί το ανά χείρας βιβλίο, του οποίου η συγγραφή αποτέλεσε έργο δύσκολο και επίπονο και το οποίο δεν διεκδικεί δάφνες γλωσσολογίας και επαίνους επιστημονικής αρτιότητας, αφού δεν γράφτηκε για τέτοιο σκοπό…”
ΓΑΛΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ ΛΑΥΡΕΙΟΥ (Γ.Ε.Μ.Λ.)
Η εξέλιξη και η συμβολή της στην ανάπτυξη
της ελληνικής οικονομίας κατά το 19ο και 20ο αιώνα
της ΑΘΑΝΑΣΙΑΣ ΜΑΡΚΟΥΛΗ-ΜΠΟΝΤΙΩΤΗ
Τον Οκτώβριο του 2010 ο Αναπτυξιακός Σύνδεσμος Λαυρεωτικής εξέδωσε την επιστημονική εργασία της φιλόλογου – ιστορικού Dr. Εθνικού Μετσόβειου Πολυτεχνείου Αθανασίας Μαρκουλή-Μποντιώτη από το Λαύρειο με θέμα την Γαλλική Εταιρεία Μεταλλείων Λαυρείου σ’ ένα βιβλίο 320 σελίδων.
Η εργασία χωρίζεται σε δύο μέρη και 6 κεφάλαια με το πρώτο να αποτελεί μια συνοπτική παρουσίαση των απαρχών της νεότερης ιστορίας της Λαυρεωτικής και των Μεταλλείων, το 2ο να αναφέρεται στην Μεταλλευτική Μεταλλουργική δραστηριότητα στην περιοχή της Λαυρεωτικής, το 3ο στο Λαυρεωτικό Ζήτημα, το 4ο στις Παρατηρήσεις στο Λαυρεωτικό Ζήτημα, το 5ο στην οικονομική Ανάλυση και συνολική παραγωγή της Γ.Ε.Μ.Λ. στα έτη 1876-1981 και το 6ο στην Στρατηγική Ανάπτυξη της Γαλλικής Εταιρείας Μεταλλείων Λαυρείου (Καινοτομίες, Βελτιώσεις, Έρευνα και Εξέλιξη).
Η συγγραφέας παρουσιάζει αρκετά νέα στοιχεία και προσφέρει πολλά στην βιβλιογραφία της Λαυρεωτικής, ειδικά στα Κεφάλαια 3 και 4 με την περίφημη “δίκη των δασών” που αφορούν ιδιαίτερα τους κατοίκους της Κερατέας αλλά και όλης της Λαυρεωτικής και φυσικά ειδικούς μελετητές του Λαυρεωτικού Ζητήματος.
Στο σημείωμα του εκδότη ο πρόεδρος του Αναπτυξιακού Συνδέσμου Λαυρεωτικής δήμαρχος Κερατέας Σταύρος Ιατρού (2007-2010) γράφει μεταξύ των άλλων:
“…Η μεταλλευτική – μεταλλουργική ιστορία της Λαυρεωτικής, που εστιάζεται στις περιοχές Πλάκα Κερατέας, Καμάριζα και Λαύρειο έχει απασχολήσει πολλούς επιστήμονες όλων των ειδικοτήτων στην πορεία των ετών. Αρχιτέκτονες, ιστορικοί, οικονομολόγοι, αρχαιολόγοι, μεταλλειολόγοι, κοινωνιολόγοι έχουν μελετήσει την ιστορία του τόπου αυτού ο καθένας από την σκοπιά του και έχουν καταλήξει σε συμπεράσματα, τα οποία τις περισσότερες φορές έχουν γίνει γνωστά στην επιστημονική κοινότητα αλλά και στο ευρύτερο κοινό.
Το βιβλίο «Γαλλική Εταιρεία Μεταλλείων Λαυρείου (Γ.Ε.Μ.Λ.) – Η εξέλιξη και η συμβολή της στην ανάπτυξη της Ελληνικής Οικονομίας κατά τον 19ο και 20ο αιώνα» βάζει στο κέντρο της έρευνας το εργοστάσιο της ΓΕΜΛ στο σύνολό του, ως εγκαταστάσεις αλλά και ως λογική και μελετώντας την πορεία και την εξέλιξή του στο πέρασμα των ετών καταλήγει σε συμπεράσματα για αυτήν καθ’ αυτήν την ιστορία του, αλλά και τη σχέση που αυτό έχει με την δημιουργία και την εξέλιξη της πόλης του Λαυρείου. Εξετάζει εμπεριστατωμένα το «Λαυρεωτικό ζήτημα», αναφέρει τα γεγονότα, αλλά και καταλήγει σε συμπεράσματα για τις συνέπειες που αυτό είχε σε οικονομικό, σε πολιτικό αλλά και διεθνές επίπεδο. Εξετάζεται σε βάθος και αποδεικνύεται η συμβολή της Γ.Ε.Μ.Λ., στη διασταύρωση της οικονομίας της Χώρας, μέσα από τους κώδικες εκμετάλλευσης των ορυκτών πρώτων υλών…”
Η συγγραφέας του βιβλίου στον πρόλογό της αναφέρει:
“…Η ιστορική αυτή πόλη αποτελεί τη γενέθλια γη μου. Το Λαύρειο είναι η πόλη που γεννήθηκα και μεγάλωσα. Είναι η πόλη που διαθέτει διάσπαρτα ιστορικά μνημεία βιομηχανικής αρχαιολογίας. Είναι η πόλη που από μόνη της αποτελεί υπαίθριο μουσείο της μεταλλευτικής και μεταλλουργικής τέχνης. Αυτός είναι και ο λόγος που επέλεξα να ασχοληθώ με την ιστορία των μεταλλευτικών και μεταλλουργικών εργασιών της Γ.Ε.Μ.Λ. Στις εγκαταστάσεις των μεταλλουργικών εταιρειών του Λαυρείου εργάστηκαν κατά εποχές διακεκριμένοι επιστήμονες στην ειδικότητάς τους, οι οποίοι αργότερα αναδείχθηκαν Καθηγητές στο Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο, όπως ο Φ. Νέγρης, ο Ι. Δοανίδης και ο Κ. Κονοφάγος. Ήταν φυσικό, λοιπόν, για έναν άνθρωπο σαν εμένα, που γεννήθηκε στην περιοχή αυτή, να τρέφει αμέριστο ενδιαφέρον για το τεράστιο βιομηχανικό συγκρότημα της Γ.Ε.Μ.Λ., που δεσπόζει στην είσοδο της πόλης, αλλά και για τις υπαίθριες μεταλλευτικές εγκαταστάσεις που εντοπίζονται στην ευρύτερη περιοχή της Λαυρεωτικής, στα διάφορα μεταλλευτικά κέντρα, όπως η Πλάκα και η Καμάριζα. Το ενδιαφέρον αυτό ενισχύθηκε στο πέρασμα των χρόνων και από την παρουσία του πατέρα μου, ο οποίος ήταν ο ίδιος εργαζόμενος στο εργοστάσιο της Γ.Ε.Μ.Λ. επί σειρά ετών…”
Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι το βιβλίο ξεκινάει με μια ποιητική στροφή του Νικηφόρου Βρεττάκου:
Έχω τρεις κόσμους. Μια θάλασσα, έναν ουρανό
κι έναν πράσινο κήπο: τα μάτια σου
θα μπορούσα αν τους διάβαινα και τους
τρεις, να σας έλεγα που φθάνει ο καθένας τους.
Η θάλασσα ξέρω, ο ουρανός υποψιάζομαι.
Για τον πράσινο κήπο μου, μη με ρωτήσετε.
Μανώλη Μαρκουλή
ΑΠΟ ΠΟΥ ΠΡΟΕΡΧΕΤΑΙ ΤΟ ΤΟΠΩΝΥΜΙΟ
ΚΑΜΑΡΙΖΑ ΤΗΣ ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ
ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΟΥ Χ ΚΑΚΑΒΟΓΙΑΝΝΗΠρόκειται για ένα μικρό βιβλίο 38 σελίδων με την μελέτη του αρχαιολόγου Ευάγγελου Χ. Κακαβογιάννη για την προέλευση του τοπωνυμίου Καμάριζα της Λαυρεωτικής που σχετίζεται άμεσα με τους κατοίκους της Κερατέας.
Η έκδοση έγινε τον Σεπτέμβριο του 2010 από τον Αναπτυξιακό Σύνδεσμο Λαυρεωτικής. Στον Αναπτυξιακό Σύνδεσμο Λαυρεωτικής ως το 2010 συμμετείχαν οι Δήμοι Κερατέας, Λαυρεωτικής, Καλυβίων, Αναβύσσου και οι Κοινότητες Παλαιάς Φωκαίας, Σαρωνίδας, Κουβαρά και Αγίου Κων/νου (Καμάριζας).
Η μελέτη παρουσιάσθηκε στην ΙΓ’ Επιστημονική Συνάντηση ΝΑ Αττικής στην Παιανία 29 Οκτωβρίου – 2 Νοεμβρίου 2008 και στο Συμπόσιο «ΚΕΡΑΤΕΑ Η ΙΣΤΟΡΙΑ, Ο ΤΟΠΟΣ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ» που πραγματοποιήθηκε τον Μάιο του 2009 στο Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Κερατέας.
Στη μελέτη, ο συγγραφέας με διεξοδικό τρόπο, παραθέτοντας πλήθος αξιόλογα στοιχεία από την Ιστορία της Λαυρεωτικής αποδεικνύει με ακρίβεια όπως σ΄ ένα μαθηματικό θεώρημα από πού προέρχεται το τοπωνύμιο Καμάριζα.
Δεν παραλείπει να αναφέρει αρκετές άλλες απόψεις διαφόρων άλλων συγγραφέων για το σχετικό τοπωνύμιο τις οποίες αντικρούει με επιχειρήματα.
Μεταξύ των άλλων αναφέρει:
“…Όπως είδαμε κατά την ανάλυση του θέματος, το τοπωνύμιο Καμάριζα της Λαυρεωτικής είναι ασφαλώς πολύ προγενέστερο του έτους 1864 και ως εκ τούτου δεν υπάρχει, νομίζω, αμφιβολία ότι το ίδιο προγενέστερο είναι και το καμαροσκεπές κτίσμα που περιγράψαμε, αφού αυτό ακριβώς έδωσε το όνομά του στον χώρο. Οι Αρβανίτες της Κερατέας, που ήταν τότε οι μοναδικοί σχεδόν κάτοικοι της νοτιότερης Αττικής, έδωσαν σε αυτό το όνομα Καμάριζα, είτε ως τελείως νέο είτε με τον « εξαλβανισμό» ενός σχετικού ελληνικού τοπωνυμίου, που προϋπήρχε (όπως π.χ. Καμάρα), για να δηλώνει ή την ύπαρξή της και το ότι η καμάρα αυτή ήταν μικρή ή το ότι υπήρχε εκεί καμαροσκεπής πηγή, όπως συνέβαινε και σε άλλους ομώνυμους τόπους της Αττικής. Το δεύτερο είναι και το πιθανότερο, δεδομένου ότι η προμήθεια νερού είχε ιδιαίτερη σημασία για τους γεωργούς και τους κτηνοτρόφους που εργάζονταν εκεί κοντά. Από την ονομασία αυτού του κτίσματος και επειδή μάλλον δεν υπήρχε άλλο χαρακτηριστικό κατασκεύασμα στην ευρύτερη περιοχή, ονομάσθηκε και εκείνη Καμάριζα, για να διακρίνεται από τις άλλες περιοχές της Λαυρεωτικής, γειτονικές και μη. Η γέννηση τοπωνυμίων από ανάλογες αιτίες, δηλαδή είτε «εκ πηγών» είτε «..εκ διαφόρων ιδρυμάτων και κατασκευασμάτων διατηρουμένων ή ηρειπωμένων», όπως γράφει ο Ι. Σαρρής, είναι συνήθης. Έπειτα από όσα είπαμε, είναι, νομίζω, φανερό ότι το τοπωνύμιο Καμάριζα της Λαυρεωτικής δεν διαφέρει σε τίποτε από τα άλλα όμοια, δηλαδή από τις άλλες Καμάριζες, της Αττικής, και ότι δηλώνει και αυτό έναν τόπο, όπου υπήρχε μια κρήνη ή μια πηγή με ένα μικρό καμαροσκεπές κτίσμα που την προστάτευε. Η καμάρα αυτή χρονολογείται, κατά πάσαν πιθανότητα, στους αρχαίους χρόνους, το πότε όμως ακριβώς θα αποκαλυφθεί ενδεχομένως, όταν θα αφαιρεθούν τα τσιμέντα που την καλύπτουν και θα φανεί πλήρως η τοιχοδομία της…”
Το βιβλίο αυτό εκδόθηκε με πρωτοβουλία του Δημάρχου Κερατέας Σταύρου Ιατρού Προέδρου του Αναπτυξιακού Συνδέσμου Λαυρεωτικής.
Η έδρα του Αναπτυξιακού Συνδέσμου βρίσκεται στην Κερατέα (Λεωφόρος Αθηνών Σουνίου 66 τηλ: 22990-63324 email: anap30@otenet.gr ).
“Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΚΕΡΑΤΕΑΣ”
ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΜΠΟΤΣΗ
Μια καλαίσθητη έκδοση 80 σελίδων μ’ ένα εξαιρετικό εξώφυλλο κυκλοφόρησε τον Οκτώβριο του 2010 από τις εκδόσεις Α-Ω (Αθ. Μιχάλη 19, Καλύβια Αττικής, τηλ. 6932616019).
Πρόκειται για το βιβλίο “Η ιστορία της Ηλεκτρικής Εταιρείας Κερατέας” με υπότιτλο «Από τους αρχικούς συντελεστές μέχρι την εξαγορά από την ΔΕΗ».
Στο οπισθόφυλλο του βιβλίου αναφέρεται:
«Είναι γνωστό ότι η διάδοση της παραγωγής και της χρήσης ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα έγινε κατά την διάρκεια του Μεσοπόλεμου.
Όταν το 1918, στην Ελλάδα υπήρχαν 20 μονάδες, το 1929 υπάρχουν κιόλας 250 μικρά ηλεκτρικά εργοστάσια.
Οι αριθμοί αυτοί δείχνουν την ταχεία διάδοση και πλατιά αποδοχή της εισαγωγής της καινοτομίας του ηλεκτρισμού στις ζωές των τοπικών κοινωνιών ανά την ελληνική επικράτεια, παράλληλα όμως καταδεικνύουν και την εκτεταμένη κατάτμηση της παραγωγικής βάσης του Ηλεκτρισμού σε εθνικό επίπεδο.
Η ίδρυση της «Ηλεκτρικής Εταιρείας Κερατέας» αποτελεί μέρος αυτής της ραγδαίας δημιουργίας και ανάπτυξης μικρών τοπικών μονάδων παραγωγής και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας.
Η γεωγραφική γειτνίαση της Κερατέας με την πρωτεύουσα και με την βιομηχανική πόλη – λιμάνι του Λαυρίου υπήρξε ένας από τους βασικούς παράγοντες που επηρέασε τον σχηματισμό αλλά και την εξέλιξη της Ηλεκτρικής Εταιρείας Κερατέας» στα 36 χρόνια της πορείας της.
Ακολουθώντας τα στοιχεία του διασωζόμενου αρχειακού και φωτογραφικού υλικού αλλά και με την βοήθεια μαρτυριών, εξετάζουμε την πορεία της «Ηλεκτρικής Εταιρείας Κερατέας» από την σύστασή της και τους αρχικούς συντελεστές λειτουργίας της, μέχρι την τελική εξαγορά της από την νεοσύστατη Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού (Δ.Ε.Η.), ελπίζοντας, έτσι, ότι συνεισφέρουμε στην διατήρηση ενός κομματιού της συλλογικής τοπικής μνήμης και ιστορίας των Μεσογείων Αττικής».
Παραθέτουμε κι ένα σύντομο βιογραφικό σημείωμα του συγγραφέα που υπάρχει στο βιβλίο:
“Ο Δημήτριος Μπότσης, γεννήθηκε το Δεκέμβριο του 1966 στη Αθήνα και ένας γιος του δικηγόρου και πρώην Γεν. Γραμματέα των υπουργείων Μεταφορών και Δημοσίων Έργων, Νάσου Μπότση και της Τριάνθης Μπότση/Πιερρουτσάκου.
Σπούδασε Φυσική και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στις τηλεπικοινωνίες στην Βρετανία. Στα μέχρι σήμερα 17 χρόνια της επαγγελματικής του εμπειρίας, έχει εργαστεί σε αντίστοιχες εταιρίες τηλεπικοινωνιών στην Αγγλία, Σουηδία, Ρουμανία και Ελλάδα. Στην πορεία, ολοκλήρωσε ένα μεταπτυχιακό στην διοίκηση επιχειρήσεων (MBA) και σήμερα εργάζεται ως στέλεχος Ανάπτυξης Αγορών σε θυγατρική εταιρία του ομίλου Ο.Τ.Ε.
Αν και ζει στην Αθήνα, αγαπά την Κερατέα ως την προγονική του γη και την θεωρεί ως την ιδιαίτερη πατρίδα του.
Ενδιαφέρεται για θέματα της τοπικής ιστορίας και λαογραφίας των Μεσογείων, καθώς και για την βιομηχανική αρχαιολογία της περιοχής της Λαυρεωτικής.
Μιλά Αγγλικά, Γαλλικά και Γερμανικά. Είναι παντρεμένος και έχει δύο παιδιά”.
“ΚΕΡΑΤΕΑ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΙ’ ΑΥΤΗΝ”
Συμβολή στην βιβλιογραφία της Κερατέας
του ΙΩΑΝΝΗ ΕΥΑΓΓ. ΣΤΑΜΕΛΟΥ
Τον Σεπτέμβριο του 2010 ο Δήμος Κερατέας παρουσίασε μια νέα έκδοση 255 σελίδων με τίτλο «Κερατέα, έγραψαν γι’ αυτήν, συμβολή στην βιβλιογραφία της Κερατέας». Στο βιβλίο αυτό περιλαμβάνονται γραπτά από πηγές που αναφέρονται στην ευρύτερη περιοχή του Δήμου Κερατέας.
Οι επιλογές έγιναν με βάση εκείνα τα στοιχεία τα οποία κατά την άποψη του συγγραφέα αναδεικνύουν τη φυσιογνωμία του χώρου και των ανθρώπων που έζησαν και ζουν σ’ αυτόν.
Στις τέσσερις ενότητες που είναι χωρισμένο ο αναγνώστης θα βρει αποσπάσματα κειμένων από βιβλία και άρθρα, αναφορές στην Ιστορία της περιοχής, αποσπάσματα από σημειώσεις και σχόλια περιηγητών, άρθρα από εφημερίδες και περιοδικά.
Ειδική αναφορά γίνεται στις περιοδικές μη μαθητικές εκδόσεις που έγιναν στην Κερατέα, στα πρακτικά των Επιστημονικών Συναντήσεων Νοτιοανατολικής Αττικής και σε βιβλία που είναι αφιερωμένα στην Κερατέα και την περιοχή της.
Εκτός από το γενικό ενδιαφέρον του, το βιβλίο, μπορεί να αποτελέσει και ένα πολύτιμο εργαλείο για τον μελετητή της τοπικής ιστορίας.
Ο δήμαρχος Κερατέας Σταύρος Ιατρού στο σημείωμα του εκδότη μεταξύ των άλλων σημειώνει:
«…Το βιβλίο «ΚΕΡΑΤΕΑ: ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΙ’ ΑΥΤΗΝ» του Γιάννη Σταμέλου ουσιαστικά είναι ένας βιβλιογραφικός οδηγός αφού ο συγγραφέας ξεναγεί τον αναγνώστη στα βιβλία που γράφτηκαν για την πόλη μας αλλά και στις εφημερίδες – περιοδικά που κατά καιρούς εκδόθηκαν στην Κερατέα.
Ο Γιάννης Ευαγγέλου Σταμέλος, γεννήθηκε στην κερατέα, όπου τελείωσε και το εξατάξιο Γυμνάσιο. Στην συνέχεια σπούδασε Μαθηματικό στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Δίδαξε Μαθηματικά και Πληροφορική σε διάφορα σχολεία της Ελλάδας. Σήμερα διδάσκει στον Άγιο Νικόλαο, στην Κρήτη.
Η ομηρική λέξη «νόστιμος» είναι το επίθετο του ουσιαστικού «νόστος» που σημαίνει επιστροφή στην πατρίδα, έτσι «νόστιμον ήμαρ» στον Όμηρο είναι η μέρα που ο ξενιτεμένος ταξιδιώτης γυρίζει στη γενέθλια γη.
Ζώντας στον Άγιο Νικόλαο της Κρήτης ο συγγραφέας δουλεύοντας και ταξινομώντας τον παρόντα βιβλιογραφικό οδηγό ουσιαστικά επιχειρεί μία επιστροφή στην ιδιαίτερη πατρίδα του, μια επιστροφή που την έχει γαλουχήσει –ας μου επιτραπεί να το τονίσω αυτό- το δημιουργικό πνεύμα που αναπτύχθηκε «ΧΡΥΣΗ ΤΟΜΗ»¨τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης, στον οποίο συμμετείχαμε μαζί με αρκετούς συνομήλικούς μας.
Εκπροσωπώντας λοιπόν το Δημοτικό μας Συμβούλιο αλλά και το Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Κερατέας δεν έχω παρά να το καλωσορίσω… και να τον ευχαριστήσω θερμά για την εργασία που μας προσφέρει αφιλοκερδώς, μια εργασία που είναι αναγκαία τόσο για μας που γεννηθήκαμε εδώ αλλά και για τους νέους κατοίκους του διευρυμένου πλέον Δήμου μας».
Το εξώφυλλο του βιβλίου κοσμεί ένα ωραίο σχέδιο του Αγ. Δημητρίου Κερατέας του ζωγράφου Τάσου Χατζή.
ΟΙ ΔΡΟΜΟΙ ΤΗΣ ΚΕΡΑΤΕΑΣ
Πολιτιστικό πρόγραμμα του Λυκείου Κερατέας
Με την χορηγία του Δήμου Κερατέας και της ομάδας “Συνεργασία για τα παιδιά της Κερατέας” εκδόθηκε το Νοέμβριο του 2010 ένα βιβλίο 115 σελίδων που αναφέρεται στους δρόμους της πόλης με στοιχεία για την ονοματολογία τους.
Το βιβλίο που έγινε ύστερα από προσπάθεια μαθητών του Λυκείου Κερατέας στο πλαίσιο πολιτιστικού προγράμματος και των υπεύθυνων καθηγητών, μαθηματικών Γιάννη Παναγιώτου και Παναγιώτη Αντύπα.
Το μότο στην αρχή του βιβλίου είναι από το τραγούδι “Ο Δρόμος” σε μουσική Μάνου Λοΐζου και στίχους Κωστούλας Μητροπούλου.
“Ο δρόμος είχε την δική του ιστορία
κάποιος την έγραψε στον τοίχο με μπογιά
ήταν μια λέξη μοναχά “Ελευθερία”
και έπειτα είπαν πως την έγραψαν παιδιά ….”
Στον πρόλογο οι καθηγητές υπεύθυνοι του προγράμματος αναφέρουν μεταξύ των άλλων:
“Πιστεύουμε ότι αποκτά ξεχωριστό ενδιαφέρον ένας δρόμος, όταν ξέρουμε την ιστορία του ονόματος του, αλλά και αντίστροφα, είμαστε πιο κοντά σε ένα ιστορικό πρόσωπο, όταν έχει δοθεί το όνομα κάποιου δρόμου στην γειτονιά μας.
Έτσι καταγράψαμε πάνω από 150 δρόμους, στην πόλη και το ΒΙΟΠΑ, με ονόματα από την μυθολογία μας, από την αρχαία Ελλάδα, από την Ελλάδα της επανάστασης του 1821, ονόματα Βασιλέων, ονόματα από περιοχές της Ελλάδας, ονόματα επιφανών πολιτών της Κερατέας, δημάρχων, καλλιτεχνών, επιστημόνων κ.λ.π.
Επίσης ευχαριστούν την Διευθύντρια του Λυκείου Κερατέας κ. Κουκαρά, που τους προέτρεψε να αναλάβουν αυτή την εργασία και τις μαθήτριες της Β’ Λυκείου Δάρζεντα Ελ., Καϊμακτσή Α., Κατσίκη Αν., Μιράση Α., Παντελή Ειρ., Πέρρου Αλ., Πετράκη Ελ., και Πριονίδη Μ. για την συμμετοχή τους στη συλλογή πληροφοριών.
Ακόμη τον κ. Γιώργο Ιατρού για το ενδιαφέρον που έδειξε για την εργασία τους και για τις πολύτιμες πληροφορίες του, ιδιαίτερα σε οδούς που σχετίζονται με την τοπική μας ιστορία, τον ιστορικό Κωνσταντίνο Τσοπάνη και την φιλόλογο Μάχη Παπαϊωάννου – Γιαννούλη για τις διορθώσεις και υποδείξεις τους.
Τέλος ευχαριστούν για την χορηγία της έκδοσης τον δήμαρχο Σταύρο Ιατρού και την “Συνεργασία για τα παιδιά της Κερατέας”.
ΤΟ ΓΕΝΕΑΛΟΓΙΚΟ ΔΕΝΔΡΟ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΠΡΙΦΤΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΕΡΑΤΕΑ ΤΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ Π. ΙΑΤΡΟΥ- ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΣ Σ. ΠΡΙΦΤΗ Πρόκειται για ένα βιβλίο- λεύκωμα ιδιαίτερα προσεγμένο και καλαίσθητο 120 σελίδων που κυκλοφόρησε το Μάιο του 2010. Αποτελεί μία πρώτη προσπάθεια να διερευνηθεί και να καταγραφεί μία από τις πιο γνωστές οικογένειες της πόλης της Κερατέας, με το επώνυμο Πρίφτη. Αναφέρεται σε ένα κλάδο της οικογένειας αυτής, από το γενάρχη της Αθανάσιο Σταμ. Πρίφτη (1850-1932) και προχωρά σε πέντε γενιές μετά, όπως φαίνεται στους γενεαλογικούς χάρτες του βιβλίου. Κυκλοφορεί εκτός εμπορίου με την ευγενική χορηγία του εφοπλιστή Κωνσταντίνου Ανδρ. Πρίφτη και είναι μία συγγραφική προσπάθεια που αποτελείται από τα εξής μέρη: Α. Τους γενεαλογικούς χάρτες (πίνακες) που είναι επτά τον αριθμό και έγιναν από τον Γιώργο Π. Ιατρού με τη βοήθεια πολλών συγγενών της οικογένειας. Οι χάρτες αυτοί οι οποίοι ξεκίνησαν από μία ιδέα και μία πρώτη πρόχειρη καταγραφή του Βασίλη Ευαγ. Στουραίτη αποτέλεσαν και το έναυσμα για την έκδοση αυτή, με την προτροπή του Κωνσταντίνου Ανδρ. Πρίφτη. Β. Απόσπασμα από την εργασία της Αναστασίας Σταμ. Πρίφτη, η οποία πραγματοποιήθηκε το 1995 στο πλαίσιο των σπουδών της στο τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου, για το μάθημα «Ανθρωπολογίας της συγγένειας». Η εργασία περιλαμβάνει την καταγραφή του γενεαλογικού δέντρου με σημείο αφετηρία τον Αθανάσιο Σταμ. Πρίφτη, καθώς και σχόλια από μαρτυρίες και βιβλιογραφικές αναφορές σχετικά με τις συνήθειες που αφορούσαν την οικογένεια στην περιοχή μας. Γ. Μία σειρά μικρές ιστορίες, αναμνήσεις για τα μέλη που ανήκουν σε αυτό τον κλάδο της οικογένειας ή και άλλων κλάδων των Πριφταίων της Κερατέας, οι οποίοι φαίνεται να προέρχονται από τον Κουβαρά και οι οποίες συνδέονται με ιστορικά γεγονότα και λαογραφικές, πραγματολογικές πληροφορίες αλλοτινών εποχών. Όλες αυτές οι αναμνήσεις με το γενικό τίτλο «Το σόι μας διηγείται», συλλέχθηκαν κυρίως από συνεντεύξεις γηραιότερων μελών της οικογένειας, οι οποίες έγιναν στη χρονική περίοδο 2008-2010. Σ΄ αυτή την ενότητα περιλαμβάνεται ένα μικρό σχόλιο του Σπύρου Κουλοχέρη, δικηγόρου, με τίτλο «Αγαπημένη Πιταστά», το οποίο δημοσιεύθηκε στο περιοδικό της εφημερίδας Καθημερινή, «Επτά Ημέρες» (29 Φεβρουαρίου 2004), όπως επίσης και το μικρό βιογραφικό του Σταμάτη Θωμά Πρίφτη, ο οποίος σκοτώθηκε στις 9 Φεβρουαρίου 1941, στα στενά της Κλεισούρας, έτσι όπως το περιγράφει στην εργασία της η Σταματίνα Αν. Ρώμα. Η εργασία αυτή παρουσιάστηκε στο Πολιτιστικό Κέντρο Δήμου Κερατέας στις 27-10-2008, στο πλαίσιο επετειακής εκδήλωσης με θέμα «Αναφορά στους πεσόντες από την Κερατέα στον πόλεμο του 1940». Δ. Το βιβλίο ολοκληρώνεται με ένα άλμπουμ με φωτογραφίες μελών της οικογένειας, που αναφέρονται κυρίως στην πρώτη πεντηκονταετία του 20ου αιώνα. Οι φωτογραφίες χωρίζονται σε μικρές ενότητες: οικογενειακές, πανηγύρια-διασκεδάσεις, αγροτική-ποιμενική ζωή, σχολική ζωή, στρατιωτική θητεία κ.α. Για το βιβλίο αυτό ο συγγραφέας Χρίστος Γ. Ρώμας έγραψε μεταξύ των «Με τρόπο απλό και κατανοητό περνάνε μέσα από τις σελίδες του όμορφα αλλά και αλησμόνητα γεγονότα του παλιού καλού καιρού της Κερατέας μας! Είδα το φωτογραφικό λεύκωμα στο τέλος του βιβλίου κι έφερα μπροστά μου αγαπημένα πρόσωπα της καθημερινότητας μιας άλλης εποχής». Την επιμέλεια και σχεδιασμό του φωτογραφικού λευκώματος του βιβλίου είχε ο Δημήτρης Π. Ιατρού, ο οποίος είχε σημαντική συμβολή στην καλαισθησία του.Η έκδοση πραγματοποιήθηκε με πρωτοβουλία και αποκλειστική χορηγία της Εταιρείας του Κων/νου Πρίφτη OCEANSTAR MANAGEMENT INC. και διανέμεται δωρεάν.Το βιβλίο έχει την αφιέρωση «στην μνήμη των προγόνων μας», ενώ στο τέλος οι συγγραφείς αναφέρουν ότι είναι ένα μικρό αντίδωρο στον Κων/νο Πρίφτη για τις ενέργειες που έχει προσφέρει τα τελευταία χρόνια στη Κερατέα ( Κέντρο Υγείας- ΚΑΠΗ- ενίσχυση στους φορείς της πόλης μας κ.λ.π.). |
http://www.att.atticanews.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=5728%3A2010-12-10-13-21-43&catid=36%3A2010-03-19-17-40-22&Itemid=18
